Fuqia pas fronit

Shprehja "fuqia pas fronit" i referohet një personi ose grupi që ushtron në mënyrë joformale pushtetin e vërtetë të një zyre të rangut të lartë, siç është një krerë i shtetit. Në politikë, më së shpeshti i referohet një të afërmi, ndihmësi ose vartësi nominal të një lideri politik (shpesh i quajtur "figurë") i cili shërben si udhëheqës de facto, duke vendosur politikën nëpërmjet zotërimit të ndikimit të madh dhe/ose manipulimit të aftë.

Koncepti origjinal i një pushteti pas fronit ishte një figurë e fjalës e epokës mesjetare që i referohej faktit se politikat e monarkut mund të vendoseshin nga një këshilltar që nuk ulet në fron, por qëndronte pas tij - ndoshta duke pëshpëritur në veshin e monarkut - nga pamje e zakonshme. Kohët e fundit, anëtarët e familjes dhe këshilltarët zyrtarë ose jozyrtarë mund të marrin një rol të ngjashëm. Ndonjëherë është e vështirë të vlerësohet nëse një akuzë e tillë është e vërtetë apo një teori konspirative.

Shembuj historike

• Kryetari i pallatit nën mbretërit merovingë në Francia (ndër shembujt më të hershëm të këshilltarëve të tillë të fuqishëm).
• Kancelari i Gjermanisë dhe Ministër-Presidenti i Prusisë Otto von Bismarck, me Perandorin Gjerman dhe Mbretin e Prusisë William I si një figurë de facto.
• Kardinali Richelieu, fuqia pas fronit të mbretit Louis XIII të Francës.
• Manuel Noriega, i cili ishte udhëheqësi ushtarak dhe shefi de facto i shtetit të Panamasë nga viti 1983 deri më 1989.
• Princi i Kurorës së Arabisë Saudite, Muhamed bin Selman, i cili në mënyrë efektive drejton vendin për babain e tij 87-vjeçar, Mbretin Selman.

Terma të ndërlidhura

Një term i lidhur është éminence grise (frëngjisht: "eminence gri"), një këshilltar ose vendimmarrës i fuqishëm që vepron fshehurazi ose ndryshe jozyrtarisht. Kjo shprehje fillimisht i referohej dorës së djathtë të Cardinal de Richelieu, François Leclerc du Tremblay (i njohur gjithashtu si Père Joseph), një frat kapucin që vishte rroba gri. Për shkak se Cardinal de Richelieu, fuqia pas fronit të mbretit Louis XIII të Francës, si kardinal katolik u emërtua Son Eminence ("Eminenca e tij"), alter egoja e tij Père Joseph u quajt l'éminence grise (që është edhe anglishtja. titulli i biografisë së tij nga Aldous Huxley). Martin Bormann u referua si Eminenca Brown, kafe duke iu referuar uniformës kafe të Partisë Naziste.

Përdorimi modern i termit proconsul, si analogji për një person nga një fuqi e huaj që manipulon punët e brendshme të një vendi tjetër, quhet edhe "fuqia prapa fronit".