Gjuha Kutenai
Gjuha Kutenai (anglisht: / kuːtəneɪ, -tneɪ, -ni /), gjithashtu Kootenai, Kootenay dhe Ktunaxa, është emëruar dhe është folur nga disa nga njerëzit e Popullit Amerikën Kutenai / First Nations, indigjene në zonën e Amerikës së Veriut që tani është Montana dhe Idaho, Shtetet e Bashkuara dhe British Columbia, Kanada[1].Është një gjuhë e izoluar, i palidhur me familjen Salishan të gjuhëve të folura nga fiset fqinje në bregdet dhe në Plateau të brendshme. Krahas tyre, ata gjithashtu flasin 'aqanⱡiⱡⱡitnam' Ktunaxa '.[2]
Klasifikimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kutenai është një gjuhë e izoluar. Ka pasur përpjekje për të vendosur Kutenai në një familje të gjuhës Macro-Algonquian ose Macro-Salishan, së fundi me Salish[3], por ato nuk janë pranuar përgjithësisht si të provuar.[4][5]
Historia e përshkrimit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gramatika e parë e Kutenai u përpilua nga misionari katolik Filippo Canestrelli, dhe u botua në vitin 1894 në latinisht.[6]
Paul L. Garvin bëri punë të ndryshme përshkruese duke përshkruar fonemitë, morfologjinë dhe sillablimin në Ktunaxë. Ai gjithashtu ka dy burime të transkriptimit të folësve duke folur.[7][8]
Në 1991 Lawrence Richard Morgan shkroi një përshkrim të Gjuhës Kutenai si disertacionin e tij të PhD nëpërmjet Universitetit të Kalifornisë, Berkeley. Ky përshkrim është i fokusuar në atë se si punon gjuha dhe përcakton në mënyrë specifike pjesët e punës të gjuhës. Puna e Morganit është një listë gjithëpërfshirëse e çdo grimce gramatikore, morpheme dhe ngjitëse, me mjediset e tyre përkatëse dhe format e tyre të ndryshme.[9]
Burimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Canada: The Ktunaxa - Living the Language". Living the Language. Al Jazeera English. 2012-05-02. 2012-07-08.
- ^ Auld, Francis. "ʾa·qanⱡiⱡⱡitnam". Facebook (in Ktunaxa). 22 June 2017.
- ^ Morgan, Lawrence (1991). "A Description of the Kutenai Language". eScholarship. 2015-07-29.
- ^ Marianne Mithun. The Languages of Native North America (1999, Cambridge).
- ^ Lyle Campbell. American Indian Languages: The Historical Linguistics of Native America (1997, Oxford).
- ^ Canestrelli, Philippo (1894). Grammar of the Kutenai Language. 2010-11-15.
- ^ Garvin 1953
- ^ Garvin, Paul L. 1948. "Kutenai III: Morpheme Distributions (Prefix, Theme, Suffix)."
- ^ Morgan, Lawrence (1991). "A Description of the Kutenai Language". eScholarship.2015-07-29.