Instituti Bërthamor i Vinçës
Instituti i Shkencave Bërthamore i Vinçës është një institut për hulumtime i fizikës bërthamore afër Beogradit, Serbi.[1] Që nga themelimi, instituti ka kryer hulumtime në fusha si fizika, kimia dhe biologjia. Instituti është pjesë e Universiteti të Beogradit.[2]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Instituti u themelua në vitin 1948 si Institut për Fizikë. Disa grupe të ndryshme hulumtuese filluan në vitet e 1950-ta, dhe u ndërtuan dy reaktorë hulumtues.[3]
Instituti operon dy reaktorë hulumtues; RA[4] dhe RB.[5] Reaktorët hulumtues janë furnizuar nga BRSS. Vlerësimi më i lartë i dy reaktorëve ishte 6.5 MW dhe ka përdorur furnizime sovjetike me 80% uranium.[6]
Më 15 tetor 1958, ndodhi një aksident kritik në një nga reaktorët hulumtues. Gjashtë punëtorë morën doza të mëdha të rrezatimit; një vdiq pak pas kësaj.[7] Pesë të tjerët iu nënshtruan transplanteve të palcës, të parat në Evropë.[8][9]
Programi i hulumtimeve bërthamore përfundoi në vitin 1968, përderisa reaktorët u ndalën në vitin 1984.
Largimi i mbeturinave radioaktive
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 2009, u raportua se një bazen i lëndëve djegëse bërthamore, që përmban numër të madh kuantitetesh të mbeturinave bërthamore, gjendet në kushte të këqija.[10]
Në vitin 2010, 2.5 ton mbeturina, duke përfshirë 13 kg prej 80% nga uraniumi, u transportuan nga Vinça në një objekt riprocesimi në Mayak, Rusi.[11] Ky ishte projekti më i madh teknik i IAEA-së, dhe mijëra policë mbrojtën autokolonat.[12][13]
Largimi i mbeturinave bërthamore lejon dekomisionimin e reaktorit mbetur të Vinçës të kompletohet.[14]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Vinca Special Weapons Facilities - Serbia". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Members of the University of Belgrade - Vinča Institute of Nuclear Science". Arkivuar nga origjinali më 26 maj 2011. Marrë më 2011-04-19.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Vinca Special Weapons Facilities - Serbia". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Former Yugoslavia: Research Reactor Details - RA". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)[lidhje e vdekur] - ^ "Former Yugoslavia: Research Reactor Details - RB". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)[lidhje e vdekur] - ^ "Q&A: Fuel Repatriation Project from Vinca Institute". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "1958-01-01". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Vinca reactor accident, 1958, compiled by Wm. Robert Johnston
- ^ Nuove esplosioni a Fukushima: danni al nocciolo.
- ^ Vasovic, Aleksandar (2009-06-23). "Serbs send nuclear fuel to Russia, citing security". Reuters. Marrë më 2011-01-02.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "NTI Commits $5 Million To Help Secure Vulnerable Nuclear Weapons Material" (PDF). Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Serbia gets rid of dangerous nuclear material (SETimes.com)". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Massive Operation Safely Secures Serbian Nuclear Fuel in Russia". Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Nuclear decommissioning of Vinča this year". Arkivuar nga origjinali më 2012-11-04. Marrë më 2011-01-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)