Irredentizmi jugosllav
Irredentizmi jugosllav ishte një ide politike që mbron bashkimin e territoreve të populluara nga sllavët e jugut brenda Jugosllavisë me disa territore ngjitur, duke përfshirë Bullgarinë, Trakën Perëndimore dhe Maqedoninë Greke. Qeveria e Mbretërisë së Jugosllavisë kërkoi bashkimin me Bullgarinë ose inkorporimin e saj në Jugosllavi.[1] Që nga viti 1945, Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë nën udhëheqjen e Josip Broz Tito u përpoq të krijonte një Jugosllavi integrale që do të përfshinte brenda kufijve të saj: Trakën Perëndimore, Maqedoninë Greke, Shqipërinë, Bullgarinë, pjesë ose të gjithë Karinthia austriake dhe për një kohë të gjithë rajonin italian të Friuli-Venecia Xhulia.[2]
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Përkrahësit e irredentizmit jugosllav përfshinin monarkistë dhe republikanë.[3] Ditë përpara krijimit të Jugosllavisë në vitin 1918, politikani jugosllav Svetozar Pribicević deklaroi se kufijtë e Jugosllavisë duhet të shtrihen "nga Soça deri në Selanik".[4] Propozimet në periudhën ndërmjet luftërave për përfshirjen e Bullgarisë në Jugosllavi, përfshinin pretendimet e republikanëve se një republikë ishte e nevojshme për një Jugosllavi integrale me Bullgarinë, ndërsa të tjerë pretendonin se një republikë nuk do të bënte sepse Bullgaria në atë kohë ishte një cardomi, dhe në vend të kësaj pretendonte se një monarki kushtetuese e kufizuar do të ishte një formë e përshtatshme e shtetit që mund të përfshinte Bullgarinë brenda saj.[5] Lëvizja militante Zveno në Bullgari mbështeti një Jugosllavi Integrale që përfshinte Bullgarinë dhe Shqipërinë brenda saj.[6] Lëvizja Zveno mori pjesë në grushtin e shtetit bullgar të vitit 1934, mbështetësit e grushtit deklaruan synimin e tyre për të krijuar menjëherë një aleancë me Francën dhe për të kërkuar bashkimin e Bullgarisë në një Jugosllavi integrale.[7]
Pasi filloi Lufta e Dytë Botërore, në vitin 1940 gjenerali Milan Nediq propozoi që Jugosllavia të bashkohej me Fuqitë e Boshtit dhe të sulmonte Greqinë për të pushtuar Selanikun.[8] Gjatë Luftës së Dytë Botërore, qeveria britanike mbështeti krijimin e Jugosllavisë së Madhe pas luftës për shkak të kundërshtimit ndaj pranimit të qeverisë bullgare në Fuqitë e Boshtit, në maj 1941 duke miratuar dokumentin e Dr. Malcom Burr në favor të inkorporimit të Bullgarisë në Jugosllavi pas luftës.[9]
Pas Luftës së Dytë Botërore, Tito deklaroi se Jugosllavia kishte të drejtën të kishte Triesten dhe të gjithë Karinthinë, duke përfshirë Karinthinë austriake, duke thënë: "Ne e kemi çliruar Karinthinë, por kushtet ndërkombëtare ishin të tilla që ne duhej ta linim atë përkohësisht. Karinthia është e jona dhe ne do të luftojmë për të”.[10]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Cecil Frank Melville. Balkan racket: the inside story of the political gangster plot which destroyed Yugoslavia and drove Britain out of the Balkans. Jarrold, 1941. Pp. 61.
- ^ Ramet 2006, f. 172.
- ^ Near East and India , Volume 44. University of Minnesota, 1935. Pp. 4 and 149.
- ^ Ivo Banač. The national question in Yugoslavia: origins, history, politics. Cornell University Press, 1984. Pp. 128.
- ^ Near East and India , Volume 44. University of Minnesota, 1935. Pp. 149.
- ^ Plamen S. Tsvetkov. A history of the Balkans: a regional overview from a Bulgarian perspective. EM Text, 1993. Pp. 195.
- ^ Khristo Angelov Khristov. Bulgaria, 1300 years. Sofia, Bulgaria: Sofia Press, 1980. Pp. 192.
- ^ John R. Lampe. Yugoslavia As History: Twice There Was a Country. Cambridge, England, UK: Cambridge University Press, 2000. Pp. 199.
- ^ Dimitris Livanios. The Macedonian question: Britain and the southern Balkans: 1939-1949. Oxford, England, UK: Oxford University Press, 2008 Pp. 103.
- ^ Ramet 2006, ff. 172–173.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Ramet, Sabrina P. (2006). The three Yugoslavias: state-building and legitimation, 1918-2005 (në anglisht). Bloomington, Indiana, USA: Indiana University Press.