Kategoritë IUCN

Kategoritë IUCN janë kategori sipas të cilave janë klasifikuar zonat e mbrojtura nga ana e IUCN e që njihen edhe si kategori të menaxhimit të zonave të mbrojtura nga IUCN. Këto janë kategori të përdorura për të klasifikuar zonat e mbrojtura në një sistem të vetëm e që janë zhvilluar nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN). ^[1] ^[2]

Regjistrimi i zonave të tilla është pjesë e një strategjie që përdoret për ruajtjen e mjedisit natyror dhe biodiversitetit në botë. IUCN ka zhvilluar sistemin e kategorive të menaxhimit të zonave të mbrojtura për të përcaktuar, regjistruar dhe klasifikuar gamën e gjerë të qëllimeve dhe shqetësimeve specifike kur kategorizoni zonat e mbrojtura dhe objektivat e tyre. Kjo metodë e kategorizimit njihet në shkallë globale nga qeveritë kombëtare dhe organet ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara dhe Konventa për Diversitetin Biologjik. ^[3]

Kategoritë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kategoritë e Zonave të Mbrojtura IUCN ( IUCN Protected Area Categories )
Kategoria	Përcaktimi	Karakteristikat
Rezervat Strikt Natyral / Zonë e Natyrës së Egër (Strict Nature Reserve / Wilderness Area)
Ia	Rezervat Strikt Natyral	Zonë e mbrojtur që synon kërkimin shkencor dhe monitorimin e mjedisit. ^[4]
Ib	Zonë e Natyrës së Egër	Zakonisht sipërfaqe e madhe toke ose deti që synon mbrojtjen e egërsisë së kafshëve dhe specieve bimore. ^[5]
Park Kombëtar (National Park)
II	Park Kombëtar	Zonë e mbrojtur që synon mbrojtjen e një ekosistemi me mundësinë e përdorimit për qëllime rekreative. ^[6]
Monument Natyror (Natural Monument or Feature)
III	Monument Natyror	Zonë e mbrojtur që synon ruajtjen e elementeve natyrorë specifikë të një vlere të veçantë natyrore. ^[7]
Zonë e Menaxhuar e Habitateve / Llojeve (Habitat / Species Management Area)
IV	Zonë e Menaxhimit të Habitateve /Llojeve	Zonë e mbrojtur që i nënshtrohet ndërhyrjes aktive për qëllime menaxhimi, në mënyrë që të sigurojë mirëmbajtjen e habitateve dhe / ose të plotësojë kërkesat e specieve specifike. ^[8]
Peizazh i Mbrojtur Tokësor / Detar (Protected Landscape / Seascape/Area)
V	Peizazh i Mbrojtur Tokësor / Detar	Zonë e mbrojtur që synon mbrojtjen dhe përdorimin e zonave, detare ose tokësore, në të cilat bashkëveprimet midis popullsisë dhe natyrës i kanë dhënë jetë, elementëve me vlerë të veçantë estetike, ekologjike dhe / ose kulturore. ^[9]
Zonë e Mbrojtur e Burimeve të Menaxhuara (Managed Resources Protected Area)
VI	Zonë e Mbrojtur e Burimeve të Menaxhuara	Zonë e mbrojtur që synon përdorimin e qëndrueshëm të ekosistemeve natyrore, ku konservimi i biodiversitetit është i kombinuar me prodhimin e produkteve natyrore që mund të plotësojnë nevojat e popullatës lokale. ^[10]

Fonte: Guidelines for Applying Protected Area Management Categories Arkivuar 24 dhjetor 2012 tek Wayback Machine

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ Francoise Burhenne-Guilmin (2011). Guidelines for Protected Areas Legislation (në anglisht). IUCN. fq. 147. ISBN 9782831712451.
^ Mike J. Jeffries (2006). Biodiversity and conservation (në anglisht) (bot. 2nd). Psychology Press. fq. 191. ISBN 9780415342995.
^ "IUCN Guidelines for Applying Protected Area Management Categories, Published 2 October 2008". Arkivuar nga origjinali më 3 prill 2016. Marrë më 15 maj 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Category Ia Strict Nature Reserve
^ IUCN Protected Area Categories System. IUCN.org (zuletzt abgerufen 10. Februar 2013) – dort der englische Originaltext.
^ Category II National Park Arkivuar 2014-04-07 tek Wayback Machine
^ "Category III Natural Monument or Feature". Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2014. Marrë më 28 prill 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Category IV Habitat/Species Management Area
^ "Category V Protected Landscape/Seascape". Arkivuar nga origjinali më 5 gusht 2014. Marrë më 28 prill 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Category VI Protected Area with sustainable use of natural resources

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Zonat e Mbrojtura (Shqip) Arkivuar 20 janar 2022 tek Wayback Machine
LIGJI Nr. 81/2017 PËR ZONAT E MBROJTURA (Republika e Shqipërisë) Arkivuar 28 prill 2020 tek Wayback Machine
LIGJ Nr. 8906, date 6.6.2002 PER ZONAT E MBROJTURA (Republika e Shqipërisë) Arkivuar 28 prill 2020 tek Wayback Machine
IUCN Databases
IUCN Official IUCN Website
World Database on Protected Areas
UNEP-WCMC Protected Areas Programme
IUCN IUCN: Global Protected Area Programme
IUCN IUCN: World Commission on Protected Areas
WDPA's Management Effectiveness Information Module
2010 Biodiversity Indicators Partnership Indicator Factsheet: Management Effectiveness of Protected Areas

[1] Francoise Burhenne-Guilmin (2011). Guidelines for Protected Areas Legislation (në anglisht). IUCN. fq. 147. ISBN 9782831712451.

[2] Mike J. Jeffries (2006). Biodiversity and conservation (në anglisht) (bot. 2nd). Psychology Press. fq. 191. ISBN 9780415342995.

[3] "IUCN Guidelines for Applying Protected Area Management Categories, Published 2 October 2008". Arkivuar nga origjinali më 3 prill 2016. Marrë më 15 maj 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Category Ia Strict Nature Reserve

[categories-5] IUCN Protected Area Categories System. IUCN.org (zuletzt abgerufen 10. Februar 2013) – dort der englische Originaltext.

[6] Category II National Park Arkivuar 2014-04-07 tek Wayback Machine

[7] "Category III Natural Monument or Feature". Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2014. Marrë më 28 prill 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[8] Category IV Habitat/Species Management Area

[9] "Category V Protected Landscape/Seascape". Arkivuar nga origjinali më 5 gusht 2014. Marrë më 28 prill 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[10] Category VI Protected Area with sustainable use of natural resources

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]