Kolegji ilirik i Fermos

Kolegji ilirik i Fermos (Collegio illirico di Fermo) në Fermo, ishte një institucion arsimor i Kishës Katolike që ndodhej në qytetin italian të Fermos .

Historia

Kolegji u themelua nga Kongregacioni për Përhapjen e Besimit në vitin 1663 me qëllim të edukimit të kadetëve nga rajonet e Ilirikut, sepse në atë kohë, në ato rajone mungonin institucionet e tilla arsimore prandaj u hapën shkolla të ngjashme në Loreto dhe Romë.

Arsyeja ishte se pushtimet turke në tokat ilirike dhe në Ballkan rezultuan në uljen e numrit të katolikëve, sepse ata u konvertuan në ortodoksë dhe islam, për shkak të represionit të katolikëve dhe për shkak se nuk kishte priftërinj katolikë dhe sepse ata lanë shtëpitë e tyre në zona më të sigurta për të shmangur luftërat e shpeshta, veprimet dhe shtypjen e sundimtarëve të rinj myslimanë. Për këtë, Prefekti i Kongregatës për Përhapjen e Besimit Ant. Barberini e këshilloi Papa Aleksandrin VII. për të krijuar një kolegj që do të trajnojë priftërinj që do të punojnë në ato rajone.

Fillimisht, Papa synonte të ndërtonte një kolegj të tillë në Dubrovnik . Meqenëse kishte probleme me njerëzit e Venecias për këtë çështje, u vendos që institucioni të ndërtohej në qytetin e vogël Fermo. Kongregacioni i kërkoi Kardinalit Carlo Gualtieri, Kryepeshkop i Fermit, draftimin.

Në idetë e para, synohej që kolegjiumi të menaxhohej nga priftërinjtë laikë, më shumë gjasa që të mos ishte një kopje identike e kolegjiumit Loreto, i cili drejtohej nga jezuitët . Numri i kadetëve që do të shkolloheshin ishte menduar të ishte nga 12 në 15, dhe ndoshta do të zgjerohej në 60, varësisht se si do të zhvilloheshin gjërat. Në fakt, kolegji nuk kishte më shumë se 18 studentë. Kolegji ndodhej në një ndërtesë private, nga e cila u desh të largoheshin kur pronari ndryshoi në 1740.

Kolegji duhej të ofronte arsimim të mundshëm, aq sa të mund të bëheshin priftërinj ose të punonin në kujdesin baritor dhe të mbaronin sa më shpejt studimet. Atyre do t'u mësohej morali, gramatika, klasikët, disiplina dhe menaxhmenti ekonomik. Pedagogët do të ishin rektori, një tjetër prift dhe një ndihmës që do të ishte prefekti disiplinor. Kadetët do të jetonin në kushte të vështira dhe të thjeshta veshjesh, ushqimi dhe strehimi, për t'u mësuar me një jetë kaq të vështirë kur të kthehen në vendlindje, pa u mësuar me jetë luksi, që të mos dashurohen me një mënyrë më të pasur. të jetës dhe të tjetërsohen nga varfëria në atdheun e tyre. Planprogrami u modelua sipas etërve oratorianë . Kjo do të arrinte disa gjëra: do të ishte e mundur të krijoheshin më shpejt priftërinj të rinj dhe në të njëjtën kohë do të arrihej një qëllim tjetër: do të shmangej krijimi i konkurrentëve të cilët me njohuritë dhe autoritetin e tyre do të dëshironin të mbanin poste më të larta në strukturat e kishës, që ndodhi me kadetët që ndodhen në përfundim të kursit të Propagandës në Romë.

Rektori i parë ishte Girolamo Evangelisti, i cili e mori atë detyrë në vitin 1663, dhe kadetët e parë ishin nga viset shqiptare, nga Lezha dhe Shkodra . Kolegji funksiononte në kushte të këqija, administrata nuk ishte pedagogjike e duhur, shumë vdiqën nga TBC, studentët morën njohuri të pamjaftueshme, prandaj peshkopi i Drakut dhe Tivarit u ankua dhe sugjeroi që kadetët të shkolloheshin në Loreto dhe të mos qëndronin në Ferma. fare.

Institucioni zgjati një shekull dhe u shua në vitin 1746. Institucioni kishte shpresuar të mbijetonte, por kur ata duhej të transferoheshin në një ndërtesë tjetër në 1740, një pronar i favorshëm nuk mund të gjendej, sepse gjithçka u konsiderua shumë e shtrenjtë. Përfundimisht, për këtë arsye financiare, Kongregacioni i propozoi Papës bashkimin e Kolegjit ilirik të Fermos me Kolegjin ilirik të Loretos, gjë të cilin Papa Benedikti XIV. e bëri më 28 janar 1746 .

Pedagogë dhe studentë

Pedagogët shumica ishin nga Italia. Kadetët ishin nga vende të ndryshme. Njëqind e nëntëdhjetë e tre prej tyre ishin nga Shqipëria (193), Kroacia (44 + 3 nga një pjesë e panjohur e Srijemit), Mali i Zi (kryedioqeza e Tivarit - 20, Dioqeza e Kotorrit 7), Kryedioqeza e Shkupit (15), B. dhe H. (12), Bullgaria (9), Greqia (5) dhe nga vende të largëta dhe ekzotike si Siria, Armenia, Rusia, Rumania, Moldavia, Azia e Vogël. Gjashtëmbëdhjetë kadetë u bënë peshkopë. Nga zona e Kroacisë së sotme, Antun Casich nga Makarska (peshkop i Splitit), Toma Nechich nga Novigrad (peshkop i Ninit), nga zona e Bosnjës dhe Hercegovinës së sotme, Marko Andriasci nga Popovo në Dioqeza e Trebinjës (kryepeshkop i Sofjes), nga zona e Malit të Zi të sotëm, Marko Giorga (nga kryepeshkopi i Tivarit) dhe Nikolla Bubiq nga Tivari, Bernard Dominik Leone nga Kotorri (ipeshkvi i Ninit), Matija Stucanovich nga Perasti (kryepeshkop). i Tivarit), nga zona e Kosovës së sotme, Gjon Nikollë Kazazi nga Gjakova, i cili ishte në kryepeshkopinë e Shkupit (kryepeshkop i Shkupit dhe vizitor i Bullgarisë), pastaj 8 shqiptarë të tjerë dhe 1 bullgar.

Jezuiti Đuro Bašić, poet dhe shkrimtar kroat i librave fetarë, mori pjesë gjithashtu në këtë kolegj.

Shih edhe

Burimet

Kisha Akademike e St. Arkivuar 15 shkurt 2012 tek Wayback Machine Filip Neri Arkivuar 15 shkurt 2012 tek Wayback Machine Versioni i faqes origjinale Arkivuar më 15 shkurt 2012. Themeluesi Nikolla Bijankoviq
Karmel Zazinoviq: Kolegji Ilirik i St. Peter and Paul in Ferm, Bogoslovska smotra, Vol.28 Nr.4 Prill 1941.
Karmel Zazinoviq: Kolegji Ilirik i St. Peter and Paul in Ferm, Bogoslovska smotra, Vol.28 Nr.4 Prill 1941. (Pjesa 2)