Kufijtë e Izraelit
Kufijtë e sotëm të Izraelit ekzistojnë si rezultat i luftërave të kaluara dhe i marrëveshjeve diplomatike midis Shtetit të Izraelit dhe fqinjëve të tij, si dhe si rezultat i marrëveshjeve midis fuqive koloniale që sundonin në rajon para krijimit të Izraelit. Vetëm dy nga pesë kufijtë potencialë tokësorë të Izraelit janë të njohur ndërkombëtarisht dhe të pakontestueshëm, ndërsa tre të tjerët mbeten të diskutueshëm; shumica e mosmarrëveshjeve të saj kufitare janë të rrënjosura në ndryshimet territoriale që erdhën si rezultat i Luftës Arabo-Izraelite të vitit 1967, e cila e pa Izraelin të pushtonte pjesë të mëdha të territorit nga rivalët e tij.[1] Dy kufijtë e Izraelit të njohur dhe të konfirmuar zyrtarisht ekzistojnë me Egjiptin dhe Jordaninë që nga traktati i paqes Egjipt-Izrael i vitit 1979 dhe traktati i paqes Izrael-Jordan i vitit 1994, ndërsa kufijtë e tij me Sirinë (përmes Lartësisë së Golanit të pushtuar nga Izraeli), Libanin (përmes Linjës së Kaltërt) dhe territoret palestineze (toka e pushtuar nga Izraeli e njohur kryesisht si pjesë e Shtetit de jure të Palestinës) mbeten të njohura ndërkombëtarisht si të kontestuara.[2]
Sipas Vijës së Gjelbër të rënë dakord në Marrëveshjet e Armëpushimit të vitit 1949, Izraeli është i demarkuar nga Libani në veri, Lartësitë e Golanit nën sovranitetin sirian si dhe pjesa tjetër e Sirisë në verilindje, Bregu Perëndimor palestinez dhe Jordania në lindje, dhe nga Rripi i Gazës palestineze dhe Egjipti në jugperëndim. Kufiri izraelit me Egjiptin është kufiri ndërkombëtar i demarkuar në 1906 midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Perandorisë Osmane dhe i konfirmuar në traktatin e paqes Egjipt-Izrael të vitit 1979; kufiri izraelit me Jordaninë bazohet në kufirin e përcaktuar në memorandumin Trans-Jordan të vitit 1922 dhe i konfirmuar në traktatin e paqes Izrael-Jordan të vitit 1994.
Prapavija e hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrëveshja Sykes-Picot e vitit 1916 ndau fshehurazi tokat e Perandorisë Osmane të Lindjes së Mesme midis sferave të ndikimit britanik dhe francez. Ata ranë dakord që "Palestina" të caktohej si "enklava ndërkombëtare".[3] Kjo marrëveshje u rishikua nga Britania dhe Franca në dhjetor 1918; u ra dakord që Palestina dhe Vilajeti i Mosulit në Irakun e sotëm do të ishin pjesë e sferës britanike në këmbim të mbështetjes britanike të ndikimit francez në Siri dhe Liban.[4] Në Konferencën e San Remos (19–26 prill 1920) Këshilli i Lartë Aleat përcaktoi se mandatet për Palestinën dhe Mesopotaminë do t'i ndaheshin Britanisë pa përcaktuar saktësisht kufijtë e territoreve të mandatuara.[5][6]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Newman, David (28 mars 2012). "Borders and Conflict Resolution". përmbledhur nga Thomas M. Wilson and Hastings Donnan (red.). A Companion to Border Studies (në anglisht). John Wiley & Sons. fq. 252–. ISBN 978-1-118-25525-4.
Unique to states in the contemporary world, only two of Israel's five potential land borders have the status of internationally recognized boundaries.
- ^ Sela, Avraham. "Israel." The Continuum Political Encyclopedia of the Middle East. Ed. Sela. New York: Continuum, 2002. pp. 444-474
- ^ Pappe, Ilan. The Making of the Arab-Israeli Conflict, 1947–1951, I. B. Tauris; New Ed edition (August 15, 1994), p. 3.
- ^ Pappe, p. 3–4. Pappe suggests the French concessions were made to guarantee British support for French aims at the post-war peace conference concerning Germany and Europe.
- ^ Biger, 2005, p. 173.
- ^ Chaim Weizmann, subsequently reported to his colleagues in London: "There are still important details outstanding, such as the actual terms of the mandate and the question of the boundaries in Palestine. There is the boundary delimitation of the boundary between French Syria and Palestine, which will constitute the northern frontier and the eastern line of demarcation, adjoining Arab Syria. The latter is not likely to be fixed until the Emir Feisal attends the Peace Conference, probably in Paris." See: 'Zionist Aspirations: Dr Weizmann on the Future of Palestine', The Times, Saturday, May 8, 1920; p. 15.