Langues d'oïl

Langues d'oïl (Frëngjisht: [lɑ̃ɡ dɔjl] , Shqip: Gjuhët e oil-it ) janë një vazhdimësi dialektore që përfshin frëngjishten standarde dhe të afërmet e saja autoktone të folura historikisht në gjysmën veriore të Francës, Belgjikën jugore dhe Ishujt e Kanalit . Ato i përkasin kategorisë më të madhe të gjuhëve galo-romane, të cilat përfshijnë gjithashtu gjuhët historike të Francës lindore-qendrore dhe Zvicrës perëndimore, Francës jugore, pjesë të Italisë veriore, Luginës së Aranit në Spanjë dhe sipas disa mendimeve ato të Katalonjës. .

Gjuhëtarët i ndajnë gjuhët romane të Francës, dhe veçanërisht të Francës mesjetare, në dy nëngrupe gjeografike kryesore: gjuhët d'oïl në veri dhe gjuhët d'oc në gjysmën jugore të Francës. Të dy grupet janë emërtuar nga fjala për "po" në to ose nga gjuhët e tyre të fundit paraardhëse. Gjuha më e zakonshme moderne langue d'oïl është frëngjishtja standarde, në të cilën "oïl" paraardhëse është bërë "oui".

Varietetet

Janë propozuar pesë zona të dialekteve Oïl pjesërisht të kuptueshme ndërsjellasi :

Zona e langues d'oïl mund të shihet në nuancat e gjelbra dhe të verdha

Zona franke ( zona francique )

• Picard
• Walloon
• Lorrain
• Normandishtja veriore (e folur në veri të linjës Joret ) duke përfshirë: Anglo-Norman ; Dgèrnésiais (e folur në Gërnzi ), Jèrriais (e folur në Xhersi), Auregnais (e folur në Alderney), Sercquiais (e folur në Sark)
• Champenois Lindore

Zona Francien ( zona francienne )

• Frëngjishtja standarde

Llojet jo standarde:

• Orléanais
• Tourangeau
• Berrichon
• Bourbonnais
• Champenois perëndimore (ose Francien Lindore)

Zona Burgundiane ( zona burgonde )

• Bourguignon
• Franc-Comtois

Zona Armorikane ( zona armoricaine )

• Armorikane Lindore: Angevin ; Mayennais ; Manceau ( Sarthois dhe Percheron ); Normandishte jugor (e folur në jug të linjës Joret )
• Armorikane Perëndimore: Gallo

Zona Poitevin-Saintongeais ( zona poitevine dhe zona saintongeaise )

I quajtur sipas provincave të mëparshme të Poitou (Puatu) dhe Saintonge (Santonzhë)

• Poitevin
• Saintongeais