Gjuhët neolatine
Gjuhët neolatine ose gjuhët romanse janë gjuhë moderne që kanë evoluar nga gjuha latine vulgare midis shekujve të III dhe të VIII.[1] dhe që formojnë një nëngrup të gjuhëve italike, brenda familjes së gjuhëve indo-evropiane.
Përmbledhje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sot ka më shumë se 900 milionë folës amtarë të gjuhëve neolatine (romanse) që gjenden në mbarë botën, kryesisht në Amerikë, Evropë dhe pjesë të Afrikës. Gjuhët kryesore neolatine (romanse) kanë gjithashtu shumë folës joamtarë dhe janë në përdorim të gjerë edhe si Lingua Franca.[2] Kjo është veçanërisht e vërtetë për frëngjishten, e cila është në përdorim të gjerë në të gjithë Afrikën Qendrore dhe Perëndimore, Madagaskarin, Mauritius, Sejshelle, Komore, Xhibut, Liban dhe Magrebin perëndimor.
Gjashtë gjuhët më të njohura të gjuhëve neolatine (romanse) sipas numrit të folësve amtarë janë:
- Gjuha spanjolle (470 milionë),
- Gjuha portugeze (250 milionë),
- Gjuha frënge (150 milionë),
- Gjuha italiane (90 milionë),[3]
- Gjuha rumune (25 milionë).[4] dhe
- Gjuha katalane (9 milionë).[5]
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Gjuha latine
- Lingua Franca
- Gjuhësia historike
- Eurolinguistika
- Gjuhët e Evropës
- Dita Evropiane e Gjuhëve
- Gjuhët sllave
- Gjuhët gjermanike
- Gjuhët kentum dhe satem
- Gjuhët indo-evropiane
- Gjuhët indo-ariane
- Gjuhët indo-iraniane
Referencat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Herman, József (2000). Vulgar Latin (në anglisht). Përkthyer nga Roger Wright. University Park: Pennsylvania State University Press. fq. 96-115. ISBN 0-271-02001-6.
- ^ M. Paul Lewis, "Summary by language size", Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth Edition.
- ^ "Italian — University of Leicester" (në anglisht). le.ac.uk. Arkivuar nga origjinali më 2 maj 2014. Marrë më 22 tetor 2015.
- ^ Nationalencyklopedin, "Världens 100 största språk 2007"; 100 gjuhët më të mëdha në botë në 2007/2010
- ^ Catalan, language of Europe (PDF) (në anglisht), Generalitat de Catalunya, arkivuar nga origjinali (PDF) më 22 dhjetor 2012, marrë më 13 mars 2012
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Frederick Browning Agard. A Course in Romance Linguistics. Vol. 1: A Synchronic View, Vol. 2: A Diachronic View. Georgetown University Press, 1984.
- Harris, Martin; Vincent, Nigel (2003) [1988]. The Romance Languages (në anglisht). Londër: Routledge.
- Posner, Rebecca (1996). The Romance Languages (në anglisht). Kembrixh: Cambridge University Press.
- Gerhard Ernst et al., eds. Romanische Sprachgeschichte: Ein internationales Handbuch zur Geschichte der romanischen Sprachen. 3 vols. Berlin: Mouton de Gruyter, 2003 (vol. 1), 2006 (vol. 2).
- Alkire, Ti; Rosen, Carol (2010). Romance Languages: A Historical Introduction (në anglisht). Kembrixh: Cambridge University Press.
- Martin Maiden, John Charles Smith & Adam Ledgeway, eds., The Cambridge History of the Romance Languages. Vol. 1: Structures, Vol. 2: Contexts. Cambridge: Cambridge University Press, 2011 (vol. 1) & 2013 (vol. 2).
- Martin Maiden & Adam Ledgeway, eds. The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford: Oxford University Press, 2016.
- Lindenbauer, Petrea; Metzeltin, Michael; Thir, Margit (1995). Die romanischen Sprachen. Eine einführende Übersicht (në gjermanisht). Wilhelmsfeld: G. Egert.
- Metzeltin, Michael (2004). Las lenguas románicas estándar. Historia de su formación y de su uso (në spanjisht). Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Michael de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Brill, 2008, 826pp. (part available freely online)
- Michael Metzeltin, Las lenguas románicas estándar. Historia de su formación y de su uso, Oviedo, 2004
- Orbis Latinus, site on Romance languages
- Hugh Wilkinson's papers on Romance Languages
- Spanish is a Romance language, but what does that have to do with the type of romance between lovers? Arkivuar 10 prill 2013 tek Wayback Machine, dictionary.com
- Comparative Grammar of the Romance Languages
- Comparison of the computer terms in Romance languages