Drita elektrike
Llamba ose Drita Elektrike është një komponent elektrik që prodhon dritë. Është forma më e zakonshme e ndriçimit artificial. Llambat zakonisht kanë një bazë prej qeramike, metali, qelqi ose plastike, e cila e siguron llambën në prizën e një pajisjeje ndriçimi. Lidhja elektrike me prizën mund të bëhet me një bazë me vidë, dy kunja metalike, dy kapele metalike ose një kapak bajonetë.
Tre kategoritë kryesore të dritave elektrike janë:
- Llambat inkandeshente, të cilat prodhojnë dritë nga një fije e hollë e nxehtë e bardhë nga rryma elektrike.
- Llambat e shkarkimit të gazit, të cilat prodhojnë dritë me anë të një harku elektrik përmes një gazi, të tilla si llambat fluoreshente.
- Llambat DLD, të cilat prodhojnë dritë nga një rrjedhë elektronesh nëpër një hendek brezi në një gjysmëpërçues.
Përpara se ndriçimi elektrik të bëhej i zakonshëm në fillim të shekullit të 20-të, njerëzit përdornin qirinj, drita gazi, llamba vaji dhe zjarre. Vasily Vladimirovich Petrov zhvilloi harkun e parë elektrik të qëndrueshëm në 1802 dhe kimisti anglez Humphry Davy dha një demonstrim praktik të një drite harku në 1806. Nga vitet 1870, llamba e harkut të Davy ishte komercializuar me sukses dhe u përdor për të ndriçuar shumë hapësira publike. Përpjekjet e Joseph Swan dhe Thomas Edison mundësuan që llambat inkandeshente komerciale të bëheshin gjerësisht të disponueshme në vitet 1880, dhe në fillim të shekullit të 20 ato kishin zëvendësuar plotësisht llambat me hark.
Efikasiteti energjetik i ndriçimit elektrik është rritur rrënjësisht që nga demonstrimi i parë i llambave me hark dhe llambës inkandeshente të shekullit të 19-të. Burimet moderne të dritës elektrike vijnë në një mori llojesh dhe madhësish të përshtatura për shumë aplikacione. Shumica e ndriçimit elektrik modern mundësohet nga energjia elektrike e gjeneruar nga qendra, por ndriçimi mund të mundësohet gjithashtu nga gjeneratorë elektrikë të lëvizshëm ose në gatishmëri ose sisteme baterish. Drita me bateri shpesh rezervohet për kur dhe ku dritat e palëvizshme dështojnë, shpesh në formën e elektrikut të dorës ose fenerëve elektrik, si dhe në automjete.