Merkoti
Merkoti (malazisht: Мркојевићи/Мрковићи, Mrkojevići/Mrkovići) është një rajon historik fisnor në Malin e Zi jugperëndimor, i vendosur në mes të qyteteve të Tivarit dhe Ulqinit.[1] Rajoni kufizohet me Krajën në lindje. Merkoti formojn një grup të veçantë etno-gjeografik me dialektin e tyre të gjuhës serbo-kroate, duke shfaqur gjithashtu një shkallë të dygjuhësisë në shqip. Zakonet e tyre dallohen nga komunitetet fqinje sllave dhe shqiptare, por shfaqin edhe ndikim dhe kontakte me ta. Në periudhën 400-vjeçare osmane, merkotasit u konvertuan në Islam, gjë që formon një aspekt të rëndësishëm të identitetit të tyre kulturor.[1]
Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Rajoni ndodhet në pjesët jugore të komunës së Tivarit dhe përbën një nga komunat e saj komunale. Ka nëntë vendbanime: Velje Selo, Dabeziqi, Dobra Voda, Gorana (Mala dhe Velja), Gěrdoviqi, Kunje, Ljeskovac, Pelinkoviq dhe Peçurice.[1] Vendbanimet historike të rajonit fisnor përfshijnë gjithashtu Megjreç dhe Mali/Velji Mikulici, por që nga viti 2011 ato nuk kanë banorë. Mërkoti ndahet në pravi Mrkojevići (Mërkoti i vërtetë) që është më afër qytetit të Tivarit dhe nënrajonit të Goranës në jug. Dobra Voda, Pechurice, Gërdoviqi, Velje Selo, Dabeziqi, Ljeskovac, Megjreç dhe Mali/Velji Mikulići i përkasin Mërkotit të vërtetë, ndërsa Mala/Velja Gorana, Kunje, Pelinkoviqi në nënrajonin e Goranës.
Dialekti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në të folmen vendase sllave të Mërkotit, ndikimi i shqipes është dukshëm i përhapur. Ndërsa është e sigurt se disa nga Mërkoti ishin historikisht shqiptarë, me disa që ende zgjodhën të identifikoheshin si të tillë, ka të ngjarë që të dyja zhvendosjet e popullsisë, së bashku me dygjuhësinë me shqipfolësit përreth janë përgjegjëse për depërtimin e veçorive të shqipes në dialektin sllav e folur nga Mërkoti.[2]
Popullsia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Që nga viti 2011, rajoni ka 3,140 banorë. Shumica, por jo të gjithë banorët e komunës komunale janë pjesë e fisit historik Mërkot. Për sa i përket të dhënave të regjistrimit, rreth gjysma e komunës komunale identifikohet si muslimanë etnikë, rreth 1/3 si malazezë dhe pjesa tjetër si boshnjakë, serbë, shqiptarë dhe muslimanë-malazez ose malazez-muslimanë.[3]
| Vendbanimi | Malazezët | Serbët | Boshnjakët | Muslimanët (kombësi) | Shqiptarët | muslimanë-malazez ose malazez-musliman | Nuk janë përgjigjur | Të tjerë | Gjithsej |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dabeziqi | 68 | 0 | 0 | 86 | 0 | 0 | 6 | 0 | 160 |
| Dobra Voda | 369 | 62 | 148 | 376 | 28 | 13 | 19 | 19 | 1046 |
| Gërdoviqi | 62 | 0 | 0 | 107 | 0 | 0 | 0 | 0 | 175 |
| Kunje | 148 | 50 | 0 | 170 | 0 | 16 | 9 | 12 | 415 |
| Mala Gorana | 39 | 0 | 9 | 75 | 0 | 0 | 6 | 0 | 131 |
| Pelinkoviqi | 83 | 0 | 0 | 41 | 12 | 0 | 0 | 0 | 141 |
| Peçurice | 96 | 92 | 72 | 213 | 13 | 1 | 14 | 25 | 573 |
| Velja Gorana | 33 | 0 | 1 | 285 | 17 | 0 | 10 | 0 | 353 |
| Velje Selo | 86 | 0 | 6 | 134 | 0 | 0 | 2 | 4 | 233 |
| Gjithsej | 984 | 204 | 236 | 1487 | 70 | 30 | 68 | 60 | 3,140 |
Tradita[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Festivali "Dani Mrkojevića" (Ditët e Merkotit) mbahet çdo vit në javën e fundit të korrikut, në Peçurice si një festë e kulturës dhe traditave të zonës.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b c Novik, Alexander; Sobolev, Andrey (2017). "Traditional Wedding Costume of the Mrkovići in Montenegro: Between Real Heritage and Folk Construction (Materials of the Russian Expeditions in 2012–2014)" (PDF). Folklore (në anglisht). 66: 1. doi:10.7592/FEJF2016.66.novik_sobolev. Marrë më 15 shkurt 2020.
- ^ Matthew C., Curtis (2012). Slavic-Albanian Language Contact, Convergence, and Coexistence (në anglisht). The Ohio State University. fq. 38-39.
- ^ "Census 2011 data - Montenegro". Monstat (në anglisht). Zyra e Statistikave të Malit të Zi. Marrë më 15 shkurt 2020.