Malhu (historian)

Malhu (greqishtja e lashtë: Μάλχος, Málkhos) i njohur edhe si Malhu i Filadelfisë ishte një historian bizantin me origjinë arabe nga qyteti antik Filadelfia (sot Amani). Sipas Sudës, Malhu ose Mekselina (në mesin e shtatë të fjeturve në shpellë) ishte një bizantin (dmth nga Kostandinopoja); por Fotiusi deklaron se ai ishte një vendas i nga Filadelfia; Rabbah e lashtë në vendin e Amonitis, në lindje të lumit Jordan. Emri i tij bën të mundur që ai fillimisht të vinte nga populli arab përreth Filadelfisë, pasi emri i tij është i ngjashëm me emrin arab Malek (مالك). Në shkrimet e tij gjejmë të dhëna edhe për Ilirinë dhe ilirët.

Përmbledhje

Malhu ndoshta ndoqi profesionin e tij të retorikut ose sofistit në Kostandinopojë . Sipas Sudës, ai shkroi një histori që shtrihej nga mbretërimi i Konstandinit I deri në atë të Anastasit I ; por vepra në 7 libra, për të cilat Foti ka dhënë një rrëfim (Bibl. kod. 78), dhe të cilit i jep titullin Βυζαντιακά , kuptoi vetëm periudhën nga sëmundja përfundimtare e perandorit lindor Leo I (473 ose 474), deri në vdekjen e Julius Nepos, perandorit të Perëndimit (480). Supozohet se ky ishte një ekstrakt nga vepra e përmendur nga Sudas, ose një kopje e gjymtuar: se ishte e paplotë thuhet nga vetë Foti, i cili thotë se fillimi i të parës nga 7 librat tregoi se autori kishte shkruar tashmë. disa pjesë të mëparshme dhe se mbyllja e librit të 7 tregoi synimin e tij për ta çuar më tej, nëse i kursehej jeta.

Disa studiues, mes tyre Valesius, kanë menduar se historia e Malhut filloi me sëmundjen e Leos dhe se ai ishte vazhdimësi e Priscus, historia e të cilit supozohet të ketë mbetur në atë pikë. Barthold Georg Niebuhr supozoi se kjo rastësi lindi nga Foti që u takua vetëm me një pjesë të veprës së Malhut, e cila ishte futur në disa Katena historike pas veprës së Priscus ; ose që historinë e periudhës së mëparshme e kishte dhënë Malhu në një vepër tjetër. Suida flet për historinë në tërë shtrirjen e saj; mund të jetë botuar në pjesë të njëpasnjëshme, pasi autori ka mundur ta përfundojë; dhe Foti ndoshta ishte takuar vetëm me një pjesë.

Fotiu vlerëson stilin e Malhut si një model të kompozimit historik; e pastër, pa tepricë dhe e përbërë nga fjalë dhe fraza të zgjedhura mirë. Ai vëren gjithashtu eminencën e tij si retorik dhe thotë se ishte i favorshëm për krishterimin ; një deklaratë e cila është menduar në kundërshtim me lavdërimet për Pamprepius. Veprat e Malhut kanë humbur, me përjashtim të pjesëve të përmbajtura në Fragmentin e Kostandinit VII, dhe disa ekstrakte në shkrimet nga Suda.

Shih edhe

• Iliria
• Iliriku
• Bizanti
• Ilirologjia
• Prefektura e Ilirikut
• Ilirët dhe Iliria te autorët antikë

Literatura

• Barry Baldwin: Malchus of Philadelphia. In: Dumbarton Oaks Papers 31, 1977, S. 91–107.
• Roger Blockley: The Development of Greek Historiography: Priscus, Malchus, Candidus. In: G. Marasco (Hrsg.): Greek and Roman Historiography in Late Antiquity. Fourth to Sixth Century A. D. Leiden/Boston 2003, S. 289–315.
• Robert Malcolm Errington: Malchos von Philadelpheia, Kaiser Zenon und die zwei Theoderiche. In: Museum Helveticum 40, 1983, S. 82–110, doi:10.5169/seals-31106.
• Richard Laqueur: Malchos 2). In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band XIV,1, Stuttgart 1928, Sp. 851–857.
• Warren Treadgold: The Early Byzantine Historians. Basingstoke 2007, S. 103–107.
• Hans-Ulrich Wiemer: Kaiserkritik und Gotenbild im Geschichtswerk des Malchos von Philadelphia. In: Hartmut Leppin u. a. (Hrsg.): Jenseits der Grenzen. Beiträge zur spätantiken und frühmittelalterlichen Geschichtsschreibung. Berlin/New York 2009, S. 25–60.
• Hans-Ulrich Wiemer: Malchos von Philadelphia, die Vandalen und das Ende des Kaisertums im Westen. In: Bruno Bleckmann, Timo Stickler (Hrsg.): Griechische Profanhistoriker des fünften nachchristlichen Jahrhunderts (Historia-Einzelschriften Band 228). Stuttgart 2014, S. 121–159.

Lidhje të jashtme

Pjesët e mbijetuara të veprave të tij, në greqisht dhe me përkthime latine, mund të gjenden në Fragmenta historicorum Graecorum të Karl Wilhelm Ludwig Müller, vëll. 4. Fragmenta historicorum Graecorum të Karl Wilhelm Ludwig Müller, vëll. 4.