Mario Vargas Llosa
Mario Vargas Llosa  | |
|---|---|
 | |
| Born | 28 mars 1936 Arequipa, Peru .svg){kind=small} |
| Died | 13 prill 2025 Lima |
| Nationality | Peruane |
| Genre | Roman, Drama |
Mario Vargas Llosa ose Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, Markezi i I i Vargas Llosa (Arequipa, Peru, 28 mars 1936 - Lima, vdiq më 13 prill 2025.) Ka qenë shkrimtar peruan dhe njëri ndër romansierët kryesorë në Amerikën Latine.
Biografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]U lind në vendin Arequipa, në një familje të klasës së mesme me prejardhje spanjolle. Shkollimin e filloi në vendlindje. Më vonë shkollimin e vazhdoi në Bolivi, por u kthye në shtëpi kur gjyshi i tij muar një funkcion të lartë politik. Prindërit të tij u ndanë vetëm 5 muaj pas kurorëzimit. Babain e njohu në moshën 10-vjeçare. Në moshën 14 vjeçare shkon në akademi ushtarake, por nuk e mbaron. Punon si gazetar amator, shkruna, studijon (më 1971 doktoron). Bëhet i njohur me romanin "Qyteti i qenëve" më 1962, pastaj vazhdon me romanin "Shtëpia e gjelbër" ku hetohet se është i ndikuar nga William Faulkner. Fitoi edhe çmime të rëndësishme letrare. Është martuar dy herë, dhe ka tre fëmijë. Ai dhe Gabriel Garcia Marquez ishin shokë, po më vonë u ndanë. E përkrahte ideologjinë e Fidel Castros, por më vonë u distancua dhe u kthye në të djathtë. Në vitin 1990 kandidohet në zgjedhjet presidenciale, por i humb. Vdiq më 13 prill 2025 në moshën 89 vjeçare në Lima të Perusë.
Është fitues i Çmimit Nobel për Letërsi për vitin 2010.
Vepra të zjgedhura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Romane
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Los jefes (1959)
- La ciudad y los perros (1963)
- La casa verde (1965) - Çmimi Romulo Galjegos
- Los cachorros (1967)
- Conversación en La Catedral (1969)
- Pantaleón y las visitadoras (1973)
- La tía Julia y el escribidor (1977) – roman autobiografik
- La guerra del fin del mundo (1981)
- Historia de Mayta (1984)
- Quién mató a Palomino Molero? (1986)
- El hablador (1987)
- Elogio de la madrastra (1988) – roman erotik
- Lituma en los Andes (1993). Çmimi Planeta
- Los cuadernos de don Rigoberto (1997)
- La Fiesta del Chivo (2000) - Roman për diktaturë të gjeneralit Rafael Leonidas Truhiljo në Republikën Domenikane i ekranizuar më 2005
- El Paraíso en la otra esquina (2003) - roman historik për Pol Gogenin dhei Flori Tristanin
- Travesuras de la niña mala (2006)
Drama
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- La señorita de Tacna (1981)
- La Chunga (1986)
- El loco de los balcones (1993)
- Ojos bonitos, cuadros feos (1996)
Ese
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Autobiografi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në gjuhën shqipe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Shtëpija e Gjelbër, përktheu Nasi Lera (2004)
- Festa e cjapit (2010)
- Vajza e prapë
- Lëvdatë për njerkën (2016)
- Kush e vrau Palomino Moleron?
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]