Nacionalizmi irlandez
Nacionalizmi irlandez është një lëvizje politike nacionaliste e cila, në kuptimin e saj më të gjerë, pohon se populli i Irlandës duhet të qeverisë Irlandën si një shtet sovran.[1][2][3][4] Që nga mesi i shekullit të 19-të, nacionalizmi irlandez ka marrë kryesisht formën e nacionalizmit kulturor të bazuar në parimet e vetëvendosjes kombëtare dhe sovranitetit popullor.[5][6][7][2] Nacionalistët irlandezë gjatë shekujve të 18-të, 19-të dhe 20-të, si irlandezët e bashkuar në vitet 1790, irlandezët e rinj në vitet 1840, Vëllazëria Feniane gjatë viteve 1880, Fianna Fáil në vitet 1920 dhe Sinn Féin e stilizuan veten në mënyra të ndryshme sipas radikalizmit francez të krahut të majtë dhe republikanizmit.[8][9] Nacionalizmi irlandez feston kulturën e Irlandës, veçanërisht gjuhën, letërsinë, muzikën dhe sportin irlandez . Ai u bë më i fuqishëm gjatë periudhës në të cilën e gjithë Irlanda ishte pjesë e Mbretërisë së Bashkuar, gjë që bëri që pjesa më e madhe e ishullit të fitonte pavarësinë nga MB-ja në 1922.
Nacionalistët irlandezë besojnë se sundimi i huaj anglez dhe më vonë britanik në Irlandë që nga pushtimi Norman anglez i Irlandës i vitit 1169 e tutje ka qenë i dëmshëm për interesat irlandeze.[10] Në kohën e ndarjes së Irlandës, pjesa më e madhe e ishullit ishte katolike romake dhe kryesisht indigjene, ndërsa një pjesë e konsiderueshme e vendit, veçanërisht në veri, ishte protestante dhe kryesisht pasardhës nga njerëzit e Britanisë së Madhe që kolonizuan tokën si kolonë gjatë mbretërimit të mbretit Xhejms I në 1609. Ndarja ishte përgjatë këtyre linjave etno-fetare, ku shumica e Irlandës fitoi pavarësinë, ndërsa gjashtë qarqe veriore mbetën pjesë e Mbretërisë së Bashkuar. Nacionalistët irlandezë mbështesin ribashkimin irlandez.
- ^ Regan, John. "Review of Irish Freedom: the History of Nationalism in Ireland". Reviews in History. Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2021. Marrë më 14 qershor 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Murray, Peter (1 janar 1993). "Irish cultural nationalism in the United Kingdom state: Politics and the Gaelic League 1900–18". Irish Political Studies. 8 (1): 55–72. doi:10.1080/07907189308406508 – nëpërmjet Taylor and Francis+NEJM.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Politics – An Outline of the Main Political 'Solutions' to the Conflict". CAIN. United Ireland Definition. Arkivuar nga origjinali më 9 korrik 2011.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Tonge, Jonathan (2013). Northern Ireland: Conflict and Change. Routledge. fq. 201. ISBN 978-1317875185. Arkivuar nga origjinali më 12 prill 2017. Marrë më 12 prill 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sa'adah 2003, 17–20.
- ^ Smith 1999, 30.
- ^ Delanty, Gerard; Kumar, Krishan. The Sage handbook of nations and nationalism. London; Thousand Oaks, California; New Delhi: Sage Publications, Ltd, 2006, 542.
- ^ Metscher, Thomas (25 nëntor 1989). "Between 1789 and 1798: the "Revolution in the Form of Thought" in Ireland". Études irlandaises. 14 (1): 139–146. doi:10.3406/irlan.1989.2517. Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2020. Marrë më 25 nëntor 2020 – nëpërmjet persee.fr.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Murray, Peter (1993). "Irish cultural nationalism in the United Kingdom state: Politics and the Gaelic League 1900–18". Irish Political Studies. 8: 55–72. doi:10.1080/07907189308406508. Arkivuar nga origjinali më 17 gusht 2021. Marrë më 25 nëntor 2020.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Coakley, John (2004). Ethnic Conflict and the Two-State Solution: The Irish Experience of Partition (PDF) (në anglisht). Mapping Frontiers, Plotting Pathways Ancillary Paper No. 3. fq. 3–5.