Pablo Picasso

Pablo Picasso
Pablo Picasso
	Picasso më 1962
Lindi	Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Ruiz y Picasso; 25 tetor 1881; Málaga, Spanjë
Vdiq	8 prill 1973 (91 vjet); Mougins, Francë
Vendi i prehjes	Château of Vauvenargues
Arsimi	Real Academia de Bellas Artes de San Fernando;
Vite aktiviteti	1897–1973
Njohur për	Piktura, vizatimi, skulptura, printimi, qeramik, dizajni skenik, shkrimi
Vepra të shquara	La Vie (1903); Kitaristi i Vjetër (1903–1904); Familja e Saltimbanques (1905); Les Demoiselles d'Avignon (1907); Portreti i Daniel-Henry Kahnweiler (1910); Tre Muzikantë (1921); Vajza para një Pasqyre (1932); Le Rêve (1932); Guernica (1937); The Weeping Woman (1937);
Lëvizjet	Kubizmi, Surrealizmi
Bashkëshorti/ja	; Olga Khokhlova (m. 1918; died 1955) ; Jacqueline Roque (m. 1961)
Bashkëshort/ët	Fernande Olivier (1905–1912); Eva Gouel (1912–1915); Gabrielle Depeyre (1915–1916); Irène Lagut (1916–1917); Marie-Thérèse Walter (1927–1935); Dora Maar (1935–1943); Françoise Gilot (1943–1953);
Fëmijë	Paulo Picasso; Maya Widmaier-Picasso; Claude Picasso; Paloma Picasso;
Prindër	José Ruiz y Blasco (i ati); María Picasso y López (e ëma);
Familja	Marina Picasso (mbesë); Bernard Ruiz-Picasso (nip);
Çmimet	Lenin Peace Prize;
Patron(s)	Eugenia Errázuriz; Sergei Shchukin; Gertrude Stein;
Nënshkrimi

Pablo Ruiz Picasso (sqt. Pablo Ruis Pikaso; 25 tetor 1881 – 8 prill 1973) ishte një piktor, skulptor, printer, artist qeramiku dhe dizajner grafiku spanjoll i cili e kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij të rritur në Francë. Një nga artistët më me ndikim të shekullit të 20-të, ai është i njohur për bashkëthemelimin e lëvizjes kubiste, shpikjen e skulpturës së ndërtuar,^[2]^[3] bashkë-shpikjen e kolazhit dhe për shumëllojshmërinë e gjerë të stileve që ai ndihmoi në zhvillimin dhe eksplorimin. Ndër veprat e tij më të famshme janë proto-kubistiLes Demoiselles d'Avignon (1907) dhe piktura kundër luftës Guernica (1937), një portretizim dramatik i bombardimit të Guernicës nga forcat ajrore gjermane dhe italiane gjatë Luftës Civile Spanjolle.

Picasso tregoi talent të jashtëzakonshëm artistik në vitet e tij të hershme, duke pikturuar në një mënyrë natyraliste gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës së tij. Gjatë dekadës së parë të shekullit të 20-të, stili i tij ndryshoi ndërsa eksperimentoi me teori, teknika dhe ide të ndryshme. Pas vitit 1906, vepra Fauviste e artistit më të vjetër Henri Matisse e motivoi Picasso të eksploronte stile më radikale, duke filluar një rivalitet të frytshëm midis dy artistëve, të cilët më pas shpesh u çiftuan nga kritikët si udhëheqës të artit modern.^[4]^[5]^[6]^[7]

Prodhimi i Picasso, veçanërisht në karrierën e tij të hershme, shpesh periodizohet. Ndërsa emrat e shumë prej periudhave të tij të mëvonshme janë debatuar, periudhat më të pranuara në veprën e tij janë Periudha blu (1901–1904), Periudha e trëndafilit (1904–1906), Periudha e ndikuar nga Afrika (1990), kubizmi analitik (1909–1919) dhe kubizmi sintetik (1912–1919), i referuar edhe si periudha e kristalit. Pjesa më e madhe e punës së Picasso në fund të viteve 1910 dhe fillim të viteve 1920 është në një stil neoklasik, dhe vepra e tij në mesin e viteve 1920 shpesh ka karakteristika të surrealizmit. Puna e tij e mëvonshme shpesh kombinon elemente të stileve të tij të mëparshme.

Jashtëzakonisht pjellor gjatë gjithë jetës së tij të gjatë, Picasso arriti famë universale dhe pasuri të pamasë për arritjet e tij artistike revolucionare dhe u bë një nga figurat më të njohura në artin e shekullit të 20-të.

Jeta e hershme

Picasso lindi më 25 tetor 1881, në qytetin e Málaga, Andaluzi, në Spanjën jugore.^[8] Ai ishte fëmija i parë i Don José Ruiz y Blasco (1838–1913) dhe María Picasso y López.^[9] Familja e Picasso ishte me prejardhje të klasës së mesme. Babai i tij ishte një piktor i specializuar në përshkrimet natyraliste të zogjve dhe lojërave të tjera. Për pjesën më të madhe të jetës së tij, Ruiz ishte profesor i artit në Shkollën e Artizanatit dhe kurator i një muzeu lokal.^[1]

Picasso tregoi një pasion dhe një aftësi për të vizatuar që në moshë të re. Sipas nënës së tij, fjalët e tij të para ishin "piz, piz", një shkurtim i lápiz, fjala spanjolle për "laps". Që në moshën shtatë vjeçare, Picasso mori trajnim formal artistik nga babai i tij në vizatimin e figurave dhe pikturën e vajit. Ruiz ishte një artist dhe instruktor akademik tradicional, i cili besonte se trajnimi i duhur kërkonte kopjim të disiplinuar të mjeshtrave dhe vizatimin e trupit të njeriut nga gipsi dhe modele të gjalla. Djali i tij u preokupua me artin në dëm të punës së tij në klasë.^[10]

Familja u zhvendos në A Coruña më 1891, ku babai i tij u bë profesor në Shkollën e Arteve të Bukura. Ata qëndruan për gati katër vjet. Në një rast, babai e gjeti të birin duke pikturuar mbi skicën e tij të papërfunduar të një pëllumbi. Duke vëzhguar saktësinë e teknikës së djalit të tij, tregon një histori apokrife, Ruiz ndjeu se trembëdhjetë vjeçari Picasso e kishte tejkaluar atë dhe u zotua të hiqte dorë nga piktura, megjithëse pikturat e tij ekzistojnë nga vitet e mëvonshme.

Në vitin 1895, Picasso u traumatizua kur motra e tij shtatëvjeçare, Conchita, vdiq nga difteria.^[11] Pas vdekjes së saj, familja u transferua në Barcelonë, ku Ruiz mori një pozicion në Shkollën e saj të Arteve të Bukura. Ruiz i bindi zyrtarët e akademisë që të lejonin djalin e tij të jepte një provim pranues për klasën e avancuar. Ky proces shpesh u merrte studentëve një muaj, por Picasso e përfundoi atë brenda një jave dhe juria e pranoi atë, në vetëm 13. Si student, Pikasos i mungonte disiplina, por krijonte miqësi që do ta ndikonin në jetën e mëvonshme. Babai i tij mori me qira një dhomë të vogël për të afër shtëpisë, në mënyrë që ai të mund të punonte vetëm, megjithatë ai e kontrollonte atë shumë herë në ditë, duke gjykuar vizatimet e tij. Të dy debatonin shpesh.^[12]

Babai dhe xhaxhai i Pikasos vendosën ta dërgonin artistin e ri në Real Academia de Bellas Artes de San Fernando të Madridit, shkolla më e madhe e artit në vend. Në moshën 16-vjeçare, Picasso u nis për herë të parë vetëm, por atij nuk i pëlqeu mësimi zyrtar dhe ndaloi së ndjekuri mësimet menjëherë pas regjistrimit. Picasso admironte veçanërisht veprat e El Greco; elemente të tilla si gjymtyrët e tij të zgjatura, ngjyrat tërheqëse dhe fytyrat mistike janë jehonë në veprën e mëvonshme të Picasso.^[13]

Referime

^ ^a ^b Daix, Pierre (1988). Picasso, 1900–1906: catalogue raisonné de l'oeuvre peint (në frëngjisht). Editions Ides et Calendes. fq. 1–106.
^ "The Guitar, MoMA" (në anglisht). Moma.org. Marrë më 3 shkurt 2012.
^ "Sculpture, Tate" (në anglisht). Tate.org.uk. Arkivuar nga origjinali më 3 shkurt 2012. Marrë më 3 shkurt 2012.
^ "Matisse Picasso – Exhibition at Tate Modern". Tate (në anglisht).
^ Green, Christopher (2003), Art in France: 1900–1940 (në anglisht), New Haven, Conn: Yale University Press, fq. 77, ISBN 0-300-09908-8, marrë më 10 shkurt 2013
^ Searle, Adrian (7 maj 2002). "A momentous, tremendous exhibition". The Guardian (në anglisht). UK. Marrë më 13 shkurt 2010.
^ Matisse and Picasso Paul Trachtman, Smithsonian, February 2003
^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura PCp15
^ Hamilton, George H. (1976). "Picasso, Pablo Ruiz Y". përmbledhur nga William D. Halsey (red.). Collier's Encyclopedia (në anglisht). Vëll. 19. New York: Macmillan Educational Corporation. fq. 25–26.
^ "15 Pablo Picasso Fun Facts". www.pablopicasso.org (në anglisht). Marrë më 22 shtator 2023.
^ "Picasso: Creator and Destroyer – 88.06" (në anglisht). Theatlantic.com. qershor 1988. Marrë më 21 dhjetor 2009.
^ Isabelle de Maison Rouge, Picasso, Le Cavalier Bleu, 2005, p. 50.
^ Marie-Laure Bernadac, Androula Michael, Picasso. Propos sur l'art, Éditions Gallimard, 1998, p. 108, ISBN 978-2-07-074698-9.

[CatRez-1] Daix, Pierre (1988). Picasso, 1900–1906: catalogue raisonné de l'oeuvre peint (në frëngjisht). Editions Ides et Calendes. fq. 1–106.

[moma4-2] "The Guitar, MoMA" (në anglisht). Moma.org. Marrë më 3 shkurt 2012.

[tate1-3] "Sculpture, Tate" (në anglisht). Tate.org.uk. Arkivuar nga origjinali më 3 shkurt 2012. Marrë më 3 shkurt 2012.

[tate0-4] "Matisse Picasso – Exhibition at Tate Modern". Tate (në anglisht).

[fran5-5] Green, Christopher (2003), Art in France: 1900–1940 (në anglisht), New Haven, Conn: Yale University Press, fq. 77, ISBN 0-300-09908-8, marrë më 10 shkurt 2013

[guar6-6] Searle, Adrian (7 maj 2002). "A momentous, tremendous exhibition". The Guardian (në anglisht). UK. Marrë më 13 shkurt 2010.

[k12ok-7] Matisse and Picasso Paul Trachtman, Smithsonian, February 2003

[PCp15-8] Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura PCp15

[collier-9] Hamilton, George H. (1976). "Picasso, Pablo Ruiz Y". përmbledhur nga William D. Halsey (red.). Collier's Encyclopedia (në anglisht). Vëll. 19. New York: Macmillan Educational Corporation. fq. 25–26.

[10] "15 Pablo Picasso Fun Facts". www.pablopicasso.org (në anglisht). Marrë më 22 shtator 2023.

[theatlantic.com-11] "Picasso: Creator and Destroyer – 88.06" (në anglisht). Theatlantic.com. qershor 1988. Marrë më 21 dhjetor 2009.

[caval-12] Isabelle de Maison Rouge, Picasso, Le Cavalier Bleu, 2005, p. 50.

[propos-13] Marie-Laure Bernadac, Androula Michael, Picasso. Propos sur l'art, Éditions Gallimard, 1998, p. 108, ISBN 978-2-07-074698-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]