Parasokratikët

Parasokratikët ose Filozofia parasokratike është term i përdorur për të treguar mendimin filozofik i cili është zhvilluar në filozofinë e lashtë greke para Sokratit, si dhe ato të cilat zhvillohen në kohën moderne, por duke u bazuar në opinionet dhe konkluzionet të cilat datojnë para hyrjes së Sokratit në skenën historike. Hulumtimi dhe studimi i kësaj problematike është i vështirë sepse mungojnë argumentet e ofruara nga filozofë të ndryshëm parasokratikë si dëshmi për pikëpamjet e tyre, e gjithashtu sepse veprat e tyre origjinale, shumë prej të cilave nuk janë ruajtur, por janë të disponueshme vetëm në formë të fragmenteve dhe citateve (citimeve) nga filozofët dhe historianët e mëvonshëm. Me paraqitjen e parasokratikëve dhe filozofisë parasokratikë, zë fill edhe filozofia greke dhe evropiane në kuptimin e vërtetë të fjalës sepse ishin ata të cilët hedhën poshtë spekulimet dhe interpretimet e mëparshme të realitetit dhe filluan kërkimet për shpjegime më racionale. Filozofët më të njohur parasokratikë janë: Talesi, Anaksimandri, Anaksimeni, Pitagora, Herakliti, Ksenofoni, Parmenidi, Anaksagora, Empedokli, Protagora, Prodiku, Antifoni, Gorgia, Leukipi dhe Demokriti.

Shih edhe

• Sokrati
• Sofistët
• Shtatë të urtit
• Greqia e lashtë
• Shkolla e Miletit

Literatura

• Adrados, Francisco R. 1994. "Human Vocabulary and Naturalist Vocabulary in the Presocratics." Glotta 72.1-4: 182-195.
• Cornford, F. M. 1991. From Religion to Philosophy: A Study in the Origins of Western Speculation. Princeton, NJ: Princeton Univ. Press.
• Graham, D. W. 2010. The Texts of Early Greek Philosophy: The Complete Fragments and Selected Testimonies of the Major Presocratics. 2 vols. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Franek, Juraj. 2013. "Presocratic Philosophy and the Origins of Religion." Graeco-Latina Brunensia. 18.1: 57-74.
• Furley, D. J., and R. E. Allen, eds. 1970. Studies in Presocratic Philosophy. Vol. 1, The Beginnings of Philosophy. London: Routledge & Kegan Paul.
• Jaeger, W. 1947. The Theology of the Early Greek Philosophers. Oxford: Oxford Univ. Press.
• Luchte, James. 2011. Early Greek Thought: Before the Dawn. New York: Continuum
• Mansfeld, J., and D. T. Runia. 2010. Aëtiana: The Method and Intellectual Context of a Doxographer. Vol. 3, Studies in the Doxographical Traditions of Ancient Philosophy. Leiden, The Netherlands, and New York: Brill.
• Mansfeld, J. and O. Primavesi. 2011. Die Vorsokratiker: Griechisch/Deutsch. Stuttgart: Reclam.
• McKirahan, R. D. 2011. Philosophy Before Socrates. Indianapolis, IN: Hackett.
• Robb, K., ed. 1983. Language and Thought in Early Greek Philosophy. La Salle, IL: Hegeler Institute.
• Stokes, M. 1971. One and Many in Presocratic Philosophy. Washington, DC: Center for Hellenic Studies.
• Vlastos, G. 1995. Studies in Greek Philosophy. Vol. 1, The Presocratics. Edited by D. W. Graham. Princeton, NJ: Princeton Univ. Press.