Paratë e gjakut (dëmshpërblim)
Paratë e gjakut, të quajtura edhe lekë gjaku, janë para ose një lloj kompensimi i paguar nga një shkelës (zakonisht një vrasës) ose grupi i tyre i familjes familjes ose grupit të afërm të viktimës. [1]
Shembuj dhe përdorime të veçanta
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Paratë e gjakut janë, në mënyrë bisedore, shpërblimi për nxjerrjen e një krimineli para drejtësisë. Një kuptim i zakonshëm në kontekste të tjera është dënimi me para që një vrasës i paguan të afërmve të viktimës. Këto gjoba e mbrojnë plotësisht shkelësin (ose të afërmit e tij) nga hakmarrja e familjes së dëmtuar. Sistemi ishte i zakonshëm në mesin e popujve gjermanë si pjesë e ligjit të lashtë gjermanik përpara futjes së krishterimit (weregild), dhe një shkallë pagesash, e graduar sipas tmerrit të krimit, u fiksua me ligje, të cilat vendosën më tej se kush mund të kërkonte paratë e gjakut dhe të cilët kishin të drejtë ta ndanin atë. Vrasja nuk ishte i vetmi krim që mund të shlyhej kështu: për shumicën e krimeve të dhunës mund të merreshin paratë e gjakut. Disa akte, të tilla si vrasja e dikujt në një kishë ose në gjumë, ose brenda rrethinave të pallatit mbretëror, dhe poshtërimi trupor [2] (përdhunimi) ishin "pa bot"; në vend të kësaj u shqiptua dënimi me vdekje. Një kriminel i tillë ishte i jashtëligjshëm dhe mund të vritej në shikim të parë ose të hidhej në një moçal në rast përdhunimi sipas Tacitit.
Në Islam
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikuj kryesore: Qisasi
Në terma islamikë, Qisas në disa raste mund të rezultojë në pagimin e parave të gjakut për familjen e viktimave. Shuma ndryshon nga vendi në vend dhe nga rasti në rast. [citim i nevojshëm]
Në Judaizëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Duke qenë se jeta e një personi konsiderohet si pronë e Zotit, judaizmi ndalon marrjen e parave të gjakut për jetën e një viktime të vrarë.
Në Japoni
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në kulturën japoneze është e zakonshme t'i jepen paratë e gjakut, ose mimaikin, familjes së viktimës. I tillë ishte rasti me babain e Lucie Blackman, i cili pranoi 450 000 £ si para gjaku për vrasjen e vajzës së tij. [3]
Në Kore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas sistemit ligjor korean, është e zakonshme që të akuzuarit si për krime të vogla (si shpifje) ashtu edhe për krime të rënda t'i ofrojnë paratë e gjakut (habuigeum, 합의금(合意金)) viktimës, dhe nëse pranohet, atëherë kryesi zakonisht përjashtohet nga dënim të mëtejshëm. Pavarësisht se është praktikë e zakonshme, përdorimi i tij në raste të profilit të lartë ndonjëherë rezulton në protesta. [4]
Kuptime ose përdorime të tjera
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në krishterim
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në Biblën e Krishterë, termi përdoret për t'iu referuar tridhjetë copave të argjendit që Juda Iskarioti mori në këmbim të zbulimit të identitetit të Jezu Krishtit forcave të dërguara nga farisenjtë dhe/ose Sinedri. Pas kryqëzimit të Krishtit, Juda ua ktheu pagesën krerëve të priftërinjve, të cilët "i morën argjendin dhe thanë: "Nuk është e ligjshme t'i futësh në thesar, sepse është çmimi i gjakut" [5] .
Në transport
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]“Shanghaiing” ishte praktika e rekrutimit të detyruar të marinarëve. Zotëruesit e konviktit, detyra e të cilëve ishte të gjenin ekuipazhe për anijet, paguheshin "nga trupi", dhe kështu kishin një nxitje të fortë për të vendosur sa më shumë detarë në anije. [6] [7] Kjo pagesë quhej para gjaku. [8]
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ The Editors of Encyclopædia Britannica. "blood money | sociology | Britannica.com". Encyclopædia Britannica. Marrë më 30 korrik 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ ignavos et imbelles at corpore infames. Gordon translates corpore infames as "unnatural prostitutes", another interpretation is "corporal infamation" (sodomy). Thus Tacitus may refer to rape, even though scholars have speculated that "corporal infamation" could refer to the catholic view of male homosexuality. See David F. Greenberg, The construction of homosexuality, p. 242 f. Consequently some scholars have speculated that the later Germanic concept of Old Norse argr, Langobardic arga, may combine the meanings "effeminate, cowardly, homosexual", see Jaan Puhvel, 'Who were the Hittite hurkilas pesnes?' in: A. Etter (eds.), O-o-pe-ro-si (FS Risch), Walter de Gruyter, 1986, p.154.
- ^ "Lucie's father 'helped killer by accepting blood money'". This is London Magazine Ltd. 2007-04-20. Arkivuar nga origjinali më 2009-08-07. Marrë më 2009-03-20.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Son Jun-hyun, "The Hankyoreh", November 30, 2010.
- ^ Matthew 27:6
- ^ Hope, Ronald (2001). Poor Jack: The Perilous History of the Merchant Seaman. London: Greenhill Books. ISBN 1-86176-161-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The Lookout of the Labor Movement" (PDF). Sailors Union of the Pacific. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2003-05-12. Marrë më 2007-04-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Georgia Smith (1988). "About That Blood in the Scuppers". Reclaiming San Francisco: History Politics and Culture, a City Lights Anthology. City Lights. Arkivuar nga origjinali më 2006-10-11. Marrë më 2007-04-03.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)