Salomon Klass
Salomon Klass | |
|---|---|
 Salomon Klass me uniformë kapiteni | |
| Në aleancë me | Ushtria finlandeze |
| Grada | Kapiten |
| Çmimet | Order of the Cross of Liberty, Klasi i 3-të Iron Cross, Klasi i 2-të (refuzuar) |
Salomon Klass (17 prill 1907 - 22 mars 1985) ishte një kapiten në Ushtrinë Finlandeze, një komandant kompanie dhe një nga tre hebrenjtë finlandezë të cilët u emëruan për t'u dhënë Kryqin e Hekurt nga Gjermania Naziste gjatë Luftës së Dytë Botërore, të gjithë refuzuan për ta pranuar atë.[1][2] Ai ishte gjithashtu një sionist dhe vullnetar për shërbim në Palestinë para luftës.
Jeta e hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Salomon Klass lindi në një familje me tetë fëmijë në Helsinki, Finlandë, në vitin 1907. Babai i tij ishte Jerechmiel Klass, një pronar dyqani dhe nëna e tij ishte Bassja Braine Klass. Familja ishte zhvendosur nga Letonia në Finlandë midis 1899 dhe 1901.[3]
Klass u bashkua me milicinë vullnetare të djathtë të Gardës së Bardhë dhe mori trajnimin e tij ushtarak atje. Ai u ngrit në gradën e komandantit të kompanisë, por u detyrua të transferohej në një njësi tjetër pasi u rrit antisemitizmi në 1933. Ai shërbeu në atë njësi derisa u nis për në Palestinë në 1935. Ai jetoi katër vjet në Palestinë, duke luftuar për lëvizjen nëntokësore të rezistencës Etzel kundër sundimit britanik.[4] Autori John B. Simon e quan Klass "edhe patriot finlandez edhe një sionist të flaktë".[3]
Shërbimi në Ushtrinë Finlandeze[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas mobilizimit finlandez të vitit 1939, Klass u kthye në Finlandë për të luftuar në Luftën e Dimrit kundër Bashkimit Sovjetik. Ai komandoi një kompani që mbronte ishullin Maksima në liqenin Ladoga. Fillimisht, njësia zmbrapsi me sukses një sulm sovjetik në ishull që po përdorte tanket si borëpastruese në liqenin e ngrirë, pasi artileria finlandeze copëtoi akullin dhe disa nga tanket u fundosën. Sidoqoftë, deri në shkurt të vitit 1940, trupat finlandeze në ishull kishin pësuar humbje të mëdha dhe sovjetikët u bënë më shumë presion mbrojtësve. Më 24 shkurt, plumbi i një mitralozi sovjetik hyri në kafkën e tij, duke e çaktivizuar përfundimisht njërin nga sytë e tij. Ai pushoi në një spital ushtarak deri në fund të Luftës së Dimrit.[3]
Pavarësisht statusit të tij si invalid i luftës, ai u kthye në shërbim në ushtri për të trajnuar rekrutët në vjeshtën e vitit 1940.[3] Pas shpërthimit të Luftës së Vazhdimit, e cila vuri përballë Gjermaninë dhe Finlandën kundër Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Dytë Botërore, Klass u caktua të ishte komandant kompanie i Regjimentit të Këmbësorisë 11 Kompania e Parë në sektorin Kiestinki afër Uhtua.[3] Regjimenti i këmbësorisë ishte në varësi të Ushtrisë Gjermane të Norvegjisë dhe Klass kishte shkëmbime të përditshme me ushtarë gjermanë dhe austriakë.[5] Një herë, një komandant i një divizioni gjerman, Kolonel Pilgrim, bëri një vizitë të befasishme në pozitën komanduese të Klass për ta komplimentuar atë për punën e tij dhe e pyeti nëse ishte nga rajoni Baltik, për shkak të theksit të tij kur fliste gjermanisht. Klass u përgjigj se gjuha e tij amtare ishte jidishtja dhe se ai ishte hebre, në të cilën Pilgrim u përgjigj duke u ngritur dhe duke thënë, "Unë nuk kam asgjë personale kundër jush si hebre", duke bërë përshëndetjen e Hitlerit dhe duke e lënë çadrën.[5]
Nominimi i Kryqit të Hekurit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në veri të rajonit të Kiestinki, sovjetikët kishin fortifikuar një kodër të cilën trupat gjermane po planifikonin ta sulmonin. Në përgatitje të kësaj, artileria finlandeze granatoi kodrën dhe në intervalet e breshërisë, kompania e Klass parandaloi shtatë kundërsulme nga sovjetikët. Trupat gjermane pushtuan kodrën me lehtësi dhe Salomon Klass ishte në një listë të personelit finlandez për t'u vlerësuar me Kryqin e Hekurt Gjerman. Klass i kërkoi eprorit të tij të hiqte emrin e tij nga lista dhe në vend të kësaj u dha Urdhri Finlandez i Kryqit të Lirisë, Klasa e 3-të.[3] Klass e bëri këtë për të shmangur dëmtimin e marrëdhënieve të mira të punës me gjermanët.[5] Dy hebrenjtë e tjerë finlandezë të dhënë Kryqin e Hekurt, major Leo Skurnik dhe infermierja Dina Poljakoff, gjithashtu refuzuan çmimin.
Pas luftës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas shkarkimit nga ushtria në fund të Luftës së Dytë Botërore, Klass emigroi në Suedi, ku u mor me tregtinë e gëzofit.[3] Ai shkroi kujtimet e tij nën titullin Minnen från Vinterkriget och Fortsättningskriget 1939–1945 ( Kujtime nga Lufta e Dimrit dhe Lufta e Vazhdimit, 1939–1945 ).[6]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kendall, Paul (9 mars 2014). "The Jews who fought for Hitler: 'We did not help the Germans. We had a common enemy'" (në anglisht). The Daily Telegraph. Marrë më 18 gusht 2019.
- ^ Bartrop, Paul R.; Dickerman, Michael (2017). The Holocaust: An Encyclopedia and Document Collection (në anglisht). ABC-CLIO. fq. 208. ISBN 9781440840845.
- ^ a b c d e f g Simon 2019.
- ^ Reime, Hannu (8 tetor 2010). "Un-Finnish Business" (në anglisht). Haaretz. Marrë më 18 gusht 2019.
- ^ a b c Rautkallio 1994.
- ^ "Salomon Klass" (në finlandisht). Fenno-Judaica. 2009. Marrë më 31 gusht 2019.
Bibliografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Simon, John B. (2019). Strangers in a Stranger Land: How One Country's Jews Fought an Unwinnable War alongside Nazi Troops... and Survived (në anglisht). Rowman & Littlefield. ISBN 9789514477027.
Revista[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Rautkallio, Hannu (1994). "'Cast into the Lion's Den': Finnish Jewish Soldiers in the Second World War". Journal of Contemporary History (në anglisht). 29 (1): 53–94. doi:10.1177/002200949402900103.
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Kujtimet e luftës të Salomon Klass në faqen e internetit të Fenno-Judaica