Jump to content

Sfera e ndikimit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Sfera e influencës)
Një karikaturë gazete e vitit 1912 që nënvizon ndikimin e Shteteve të Bashkuara në Amerikën Latine pas Doktrinës Monroe.

Në fushën e marrëdhënieve ndërkombëtare, një sferë ndikimi është një rajon hapësinor ose ndarje koncepti mbi të cilin një shtet ose organizatë ka një nivel ekskluziviteti kulturor, ekonomik, ushtarak ose politik.

Ndërsa mund të ketë një aleancë formale ose detyrime të tjera traktate midis të ndikuarit dhe ndikuesit, marrëveshje të tilla formale nuk janë të nevojshme dhe ndikimi shpesh mund të jetë më shumë një shembull i fuqisë së butë. Në mënyrë të ngjashme, një aleancë formale nuk do të thotë domosdoshmërisht që një vend shtrihet brenda sferës së ndikimit të një tjetri. Nivelet e larta të ekskluzivitetit historikisht janë shoqëruar me nivele më të larta konflikti.

Në raste më ekstreme, një vend brenda "sferës së ndikimit" të një tjetri mund të bëhet një filial i atij shteti dhe të shërbejë në fakt si një shtet satelit ose koloni de facto. Ky ishte rasti me Bashkimin Sovjetik dhe Bllokun e tij Lindor pas Luftës së Dytë Botërore. Sistemi i sferave të ndikimit me anë të të cilit kombet e fuqishme ndërhyjnë në punët e të tjerëve vazhdon edhe sot. Shpesh analizohet në termat e superfuqive, fuqive të mëdha dhe/ose fuqive të mesme.

Ndonjëherë pjesë të një vendi të vetëm mund të bien në dy sfera të ndryshme ndikimi. Në shek. Po kështu, pas Luftës së Dytë Botërore, Gjermania u nda në 4 zona pushtimi, 3 prej të cilave më vonë u konsoliduan në Gjermaninë Perëndimore dhe pjesa e mbetur u bë Gjermania Lindore, e para anëtare e NATO-s dhe e dyta anëtare e Paktit të Varshavës.

Termi përdoret gjithashtu për të përshkruar situata jopolitike, p.sh., një qendër tregtare thuhet se ka një 'sferë ndikimi' që përcakton zonën gjeografike ku dominon tregtinë me pakicë.