Shkëmbim territoresh Kosovë-Serbi
Poshtë: Harta që tregon rajonet në Serbi ku jetojnë shqiptarët serbë. Rajoni më jugor është Lugina e Preshevës, me shumicë etnike shqiptare, dhe rajoni më verior është komuna e Medvegjës, ku shqiptarët janë pakicë.
Shkëmbimi i tokës Kosovë-Serbi është një shkëmbim territorial i propozuar ndërmjet Serbisë dhe shtetit pjesërisht të njohur të Kosovës për të bërë kufirin e tyre të kalojë përgjatë vijave etnike.[1][2] Fillimisht e refuzuar nga bashkësia ndërkombëtare, përparimi i vogël i bërë nga negociatat Prishtinë-Beograd të mbështetura nga Bashkimi Evropian e ka sjellë idenë në konsideratë më të madhe në BE dhe gjithashtu në Shtetet e Bashkuara.[1] Shkëmbimi territorial në përgjithësi diskutohet për të përfshirë një transferim të Luginës së Preshevës të Serbisë me shumicë etnike shqiptare në Kosovë dhe kalimin e rajonit me shumicë etnike serbe të Kosovës Veriore të Kosovës në Serbi.[2] Është propozuar edhe kalimi i komunës serbe të Medvegjës në Kosovë. Kjo komunë, edhe pse me një pakicë të konsiderueshme shqiptare, është kryesisht serbe etnike.[3]
Një shkëmbim territorial ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është propozuar për të zgjidhur potencialisht statusin aktual politik në rajon, i cili ka mbetur i ndenjur që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, në mënyrë që të lehtësojë anëtarësimin e Kosovës dhe Serbisë në BE. Kjo gjithashtu mund të çojë në një normalizim të plotë të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe një anëtarësim të mundshëm të Kosovës në Kombet e Bashkuara (OKB).[2]
Në vitin 2018, presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, deklaruan gatishmërinë e tyre për të shqyrtuar një shkëmbim territorial mes dy vendeve. Komisioneri i atëhershëm Evropian për Fqinjësinë dhe Zgjerimin, Johannes Hahn, tha se "duke thënë asgjë nuk duhet të përjashtohet në këtë fazë", por u kërkoi të dy liderëve "të sigurojnë që çdo marrëveshje të mos destabilizojë rajonin më të gjerë".[4] Mirëpo, në vitin 2020, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, e hodhi poshtë këtë ide, duke deklaruar si justifikim për këtë se kosovarët tashmë kishin “vuajtur mjaftueshëm”.[5] Në përgjithësi, udhëheqja kosovare ka qenë më i padëshiruar ndaj propozimit sesa ai serb.[3]
Disa ekspertë kanë argumentuar se një shkëmbim territoresh ndërmjet Kosovës dhe Serbisë nuk do të zgjidhte asnjë nga problemet reale të konfliktit dhe se mund të rifillonte konfliktet etnike dhe territoriale brenda dhe jashtë Ballkanit. Për më tepër, propozimi përballet me kundërshtimin e nacionalistëve serbë dhe shqiptarë të Kosovës, me Ramush Haradinaj, ish-udhëheqës i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) dhe ish-kryeministër i Kosovës, duke thënë se një ide e tillë "do të çonte në luftë". Përveç kësaj, serbët e Kosovës jashtë veriut të Kosovës kanë shprehur shqetësimin se janë "braktisur" pas një shkëmbimi territorial.[2]
Disa vende kanë shprehur mbështetje ose më mirë mungesë kundërshtimi ndaj idesë në rastin kur ajo u plotësua në formën e një marrëveshjeje dypalëshe. Vende të tilla janë Austria, Belgjika, Hungaria, Rumania dhe Shtetet e Bashkuara. Vende të tjera kanë marrë qëndrime të ashpra kundër kësaj ideje, këto janë Finlanda, Franca, Gjermania, Luksemburgu dhe Mbretëria e Bashkuar, si dhe shumë nga fqinjët e Kosovës dhe Serbisë si Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut.[6]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b Dragojlo, Sasa; Bami, Xhorxhina (16 qershor 2020). "Land swap idea resurfaces to haunt Serbia-Kosovo talks". Balkan Insight (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 korrik 2021. Marrë më 5 korrik 2021.
- ^ a b c d Delauney, Guy (6 shtator 2018). "Kosovo-Serbia talks: Why land swap could bridge divide". BBC News (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 10 korrik 2021. Marrë më 5 korrik 2021.
- ^ a b Iskenderov, Peter (16 maj 2021). "Belgrade and Pristina: Will a territorial exchange really happen?". Modern Diplomacy (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 korrik 2021. Marrë më 5 korrik 2021.
- ^ Gray, Andrew; Heath, Ryan (25 gusht 2018). "Serbia, Kosovo presidents broach border changes for historic deal". Politico Europe (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 korrik 2021. Marrë më 5 korrik 2021.
- ^ O'Reilly, Nia (30 prill 2020). "Kosovo PM slams idea of Serbia land-swap deal vital for opening door to EU membership". Euronews (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 korrik 2021. Marrë më 5 korrik 2021.
- ^ Huszka, Beáta (14 nëntor 2018). "A high risk, high reward gamble: What are the benefits of a Kosovo-Serbia land-swap?". LSE Blogs (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 korrik 2021. Marrë më 5 korrik 2021.