Shkaku

Shkaku (lat. causa) është parimi, qenia, shkaktari, apo ngjarja që krijon një pasojë. Çdo gjë pararendëse e veçuar e një ngjarjeje. Shkaku është diçka që paraprin dhe sjell një pasojë apo përfundim. Një arsye për një veprim, kusht, vendim apo shfajësim.

Në psikologji dallohen, shkaku logjik ose shkaku i njohjes (lat. ratio) që është ajo që arsyeton tjetrën. Shkaku i njohjes është shkak ideal, përderisa ai thirret në dituri dhe cakton mënyrat e ardhjes deri tek përfundimi i drejtë. Në anën tjetër shkaku i vërtet (shkaku real) arsyeton qenien e një sendi ose rrjedhën e një dukurie. Po që se shkaku qëndron në vete, atëherë flitet për shkakun e qenies (lat. causa) ndërsa po që se gjendet jashtë vetvetes atëherë është shkaktari. Shkaku real psikologjik i veprimeve merret si motiv. Rrjedh diçka e pashmangshme nga shkaku atëherë ajo thirret pasojë.

Thënie

• "Të gjitha gjërat janë shkak ose për qeshje ose për qarje. — Seneka (4 p.e.r.-65).
• "Në luftë, ngjarjet e rëndësishme janë përfundim i shkaqeve të vogla." - Julius Caesar
• "Hiqeni shkakun, dhe pasoja ndal-on." Miguel De Cervantes

Shiko edhe

• Pasoja
• Shkakësia

Lidhje të jashtme

• Shkaku