Nilo Borxhia: Dallime mes rishikimesh

	Nili Borshia
Emri	Nili
Mbiemri	Borshia
Lindur më	1 mars 1870
Lindur në	Hora e Arbëreshëvet, Sicili, Itali
Vdiq më	3 mars, 1942
Vdiq në	Grotaferratë, Itali
Kombësia	Shqiptar
Profesioni	Teolog, Bibliofil, Dijetar, Filologu, Shkrimtar, Atdhetar

Browse history interactively

[redaktim i pashqyrtuar]

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 8 shkurt 2018 22:54

Artikull i palidhur

Kjo faqe është e palidhur nga faqe të tjera.
Ndihmoni që faqet e tjera me temë të ngjashme të lidhen me të. (Data: shtator 2012)

Nilo Borgia, i njohur edhe Nili Borshia (Hora e Arbëreshëvet, 1 janar 1870 - Grotaferratë 3 mars 1942), dijetar arbëresh dhe murg bazilian i ritit ortodoks, ishte një bibliofil, filologu, shkrimtar dhe teolog shqiptar në diasporë, i cili u largua shumë shkrime për kulturën shqiptare-bizantine në Itali. Misionar ortodoks në Shqiperi, veçanërisht në jug, në qytetin e Himarës, themeluar asamblenë e murgjit ortodoksë në Atdhe.

Jetëshkrim

Lindi me emrin Nicolò, në fshatin atëkohë të quajtur Piana dei Greci, i pari i njëmbëdhjetë fëmijëve që patën prindët Vito dhe Giuseppa Ficarra. Në vazhdën e një tradite të vjetër ndër arbëreshët e Sicilisë, Nicolò u dërgua nga familja të ndiqte karrierën kishtare. Më 6 tetor 1883 hyri në manastirin e Grottaferrata-s. Më 17 mars 1894, me rastin e shugurimit, murgu i ri vendosi të merrte emrin Nilo, për nder të Shën Nilo di Rossano, themeluesit të urdhrit të Shën Vasilit në Itali. Pas dhjetë vitesh, më 1904 u emërua në krye të bibliotekës së abacisë. Më pas u emërua inspektor bibliografik për komunat Marino, Rocca di Papa dhe Grottaferrata.

Me emërimin e At Nilos si abat i manastirit të Grottaferrata-s më 31 dhjetor 1907, abacia rrugëtimin e vet për t'u bërë një qendër jo më të erudicionit rregulltar, por tashmë edhe editoriale. Më 1909 hapi shtypshkronjën që i vuri emrin "San Nilo". Pas njëzet vjetësh, më 1930, At Nilo hapi një laborator për restaurimin e librave, që, duke qenë i pari i këtij lloji në Itali, i hapi udhën themelimit të Institutit të Patologjisë së Librit më 1938. Në vitin 1921 themeloi Institutin fetar e "bijat e Shën Makrinës", duke pasur si qëllim të saj shkollimin dhe arsimimin e vajzave të reja të kolonive shqiptare në Itali.

Nisma e dytë u mor në mbëeshtetje të përpjekjeve të Vatikanit për të rigjallëruar studimet dhe kërkimet në lëmin e bizantinistikës, të ritit liturgjik lindor dhe përgjithësisht kulturës greke. Ky projekt u konkretizua me botimin e rivistës Roma e l'Oriente.

Ndërroi jetë më 3 mars të vitit 1942 në Grottaferrata^[1].

Studime

Dorëshkrimi i Gramatikës e parë e shqipes, që i përket vitit 1710, ruhet në Bibliotekën e Manastirit të Grotaferratës, afër Romës. Informacionin e parë ër këtë gramatikë e pati dhënë studiuesi arbëresh Nilo Borxhia, 83 vjet më parë, duke botuar në revistën “Diturija”(1927, nr.12) të Lumo Skëndos një shkrim me titull “Një gramatik’ e voglë e gjuhës shqipe, më 1710″. Artikulli është i shkurtër. Autori njofton se dorëshkrimi hyri në këtë bibliotekë në vitin 1923.

Vlera te vecanta

Nje deshmi te patjetersueshme te gjuhetarit gjenial shqiptar Eqrem Çabej, i cili thote se kishte takuar ne Itali dijetarin arbëresh Nilo Borxhia ne 1940, i cili i kishte thene se kishte zbuluar ne arkivat e Vatikanit nje doreshkrim te plote ne gjuhen shqipe me te vjeter se sa libri i famshem i Gjon Buzukut i vitit 1555.

Punimet kryesore

Liturgjia Komentari i Shën Gjermani dhe versioni latin i Anastasius bibliotekar, botimi i dytë, Grotaferratë 1912.
Nëse Fryma e Shenjtë pranoj emrin εἰκών (imazh), ibid. 1915.
Jezusi në jetën eukaristike, Grotaferratë 1917.
Ωρολόγιον "Dita" e Kishave të ritit bizantin, Romë 1929.
Kalimi Ungjilli në gjuhën shqipe të shekullit XIV, Grotaferratë 1930.
Fragmente lashtë eukaristike. Poezi e shenjtë popullore bizantine, ibid. 1932.
Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, shënime mbi misionet në Himarë, shek. XVI – XVIII, Romë 1935-1942, ribotuar në Shqipëri në 2014.

Shiko edhe këtë

Referenca

^ M. Mandalà, Vepra e Nilo Borgia-s, burim i rëndësishëm për historinë e jugut të Shqipërisë, parathënie e vëllimit N. Borgia, Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, Tiranë: Naimi, 2014. fq. 7-18. ISBN 978-9928-109-67-5

Lidhje të jashtme

Rrënjët - Gazeta e Pavarur Italo-Shqiptare, pjesë për At Nili Borshia

[1] M. Mandalà, Vepra e Nilo Borgia-s, burim i rëndësishëm për historinë e jugut të Shqipërisë, parathënie e vëllimit N. Borgia, Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, Tiranë: Naimi, 2014. fq. 7-18. ISBN 978-9928-109-67-5

[1]

@@ Rreshti 15: / Rreshti 15: @@
 == Jetëshkrim ==
-Lindi me emrin Nicolò, në fshatin atëkohë të quajtur Piana dei Greci, i pari i njëmbëdhjetë fëmijëve që patën prindët Vito dhe Giuseppa Ficarra. Në vazhdën e një tradite të vjetër ndër arbëreshët e Italisë, Nicolò u dërgua nga familja të ndiqte karrierën kishtare. Më 6 tetor 1883 hyri në manastirin e Grottaferrata-s. Më 17 mars 1894, me rastin e shugurimit, murgu i ri vendosi të merrte emrin Nilo, për nder të Shën Nilo di Rossano, themeluesit të urdhrit të Shën Vasilit në Itali. Pas dhjetë vitesh, më 1904 u emërua në krye të bibliotekës së abacisë. Më pas u emërua inspektor bibliografik për komunat Marino, Rocca di Papa dhe Grottaferrata.
+Lindi me emrin Nicolò, në fshatin atëkohë të quajtur Piana dei Greci, i pari i njëmbëdhjetë fëmijëve që patën prindët Vito dhe Giuseppa Ficarra. Në vazhdën e një tradite të vjetër ndër arbëreshët e Sicilisë, Nicolò u dërgua nga familja të ndiqte karrierën kishtare. Më 6 tetor 1883 hyri në manastirin e Grottaferrata-s. Më 17 mars 1894, me rastin e shugurimit, murgu i ri vendosi të merrte emrin Nilo, për nder të Shën Nilo di Rossano, themeluesit të urdhrit të Shën Vasilit në Itali. Pas dhjetë vitesh, më 1904 u emërua në krye të bibliotekës së abacisë. Më pas u emërua inspektor bibliografik për komunat Marino, Rocca di Papa dhe Grottaferrata.
 Me emërimin e At Nilos si abat i manastirit të Grottaferrata-s më 31 dhjetor 1907, abacia rrugëtimin e vet për t'u bërë një qendër jo më të erudicionit rregulltar, por tashmë edhe editoriale. Më 1909 hapi shtypshkronjën që i vuri emrin "San Nilo". Pas njëzet vjetësh, më 1930, At Nilo hapi një laborator për restaurimin e librave, që, duke qenë i pari i këtij lloji në Itali, i hapi udhën themelimit të Institutit të Patologjisë së Librit më 1938. Në vitin [[1921]] themeloi Institutin fetar e "bijat e Shën Makrinës", duke pasur si qëllim të saj shkollimin dhe arsimimin e vajzave të reja të kolonive shqiptare në Itali.