Vexhi Buharaja: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
vNo edit summary |
Babalja (diskuto | kontribute) + |
||
| Rreshti 16: | Rreshti 16: | ||
'''Vexhi Buharaja''' ([[Berati|Berat]], [[12 maj]] [[1920]] - [[5 korrik]] [[1987]]) ka qenë letrar, orientalist dhe përkthyes shqiptar. |
'''Vexhi Buharaja''' ([[Berati|Berat]], [[12 maj]] [[1920]] - [[5 korrik]] [[1987]]) ka qenë letrar, orientalist dhe përkthyes shqiptar. |
||
== |
==Biografia== |
||
U lind me 12 Maj 1920, në lagjen “Murat Çelepi” në Berat, i biri i Hoxhë Ibrahimit të Ismail Efendiut. Mësimet fillestare i kreu në vendlindje, në Berat. Pas kësaj vazhdoi studimet në Medresenë e Përgjithshme në Tiranë, ku u diplomua në vitin 1940 student i dalluar. Menjëherë pas diplomimit, në moshën 20 vjeçare, u punësua në redaksinë e revistës “Kultura Islame”, e përmuajshme fetare, diturore, artistike, letrare, organ i Komunitetit Musliman Shqiptar në Tiranë. |
|||
Në vitin 1944 u largua nga Tirana, për shkak të rrethanave të vështira të luftës dhe qëndroi familja e tij në Berat. |
Në vitin 1944 u largua nga Tirana, për shkak të rrethanave të vështira të luftës dhe qëndroi familja e tij në Berat.<ref name=":1" /><ref name=":02" /> Familja e tij strehoi hebrenj gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]].<ref>{{Cite book|title=Hebrenjtë në Shqipëri ─ Prania dhe shpëtimi|last=Sinani|first=Shaban|authorlink=Shaban Sinani|publisher=Naimi|year=2009|isbn=978-99956-800-2-2|location=Tiranë|pages=354}}</ref> |
||
Me ardhjen e komunistëve në pushtet, nëntor 1944, për pak kohë punoi në Berat si referent në Shtëpinë e Kulturës. Më 1946 e burgosin, duke e akuzuar se bënte propagandë kundër qeverisë komuniste të Shqipërisë. |
Me ardhjen e komunistëve në pushtet, nëntor 1944, për pak kohë punoi në Berat si referent në Shtëpinë e Kulturës. Më 1946 e burgosin, duke e akuzuar se bënte propagandë kundër qeverisë komuniste të Shqipërisë. |
||
| Rreshti 26: | Rreshti 26: | ||
Në vitin 1965 e pranuan në Sektorin e Historisë së Mesjetës, pranë Institutit të Historisë në Tiranë. Mblodhi, përktheu në shqip, transkriptoi rreth treqind mbishkrime osmane. Duke u mbështetur në këtë material, shkroi studimin me titull: “Mbishkrimet turko-arabe në vendin tonë si dëshmi historike”, të cilën e ka lexuar si kumtesë në Konferencën e Dytë Shkencore të Studimeve Albanologjike, që i zhvilloi punimet në Tiranë, më 12-18 janar 1968. Më 1975 në maj u dëbua nga puna në Institutin e Historisë. |
Në vitin 1965 e pranuan në Sektorin e Historisë së Mesjetës, pranë Institutit të Historisë në Tiranë. Mblodhi, përktheu në shqip, transkriptoi rreth treqind mbishkrime osmane. Duke u mbështetur në këtë material, shkroi studimin me titull: “Mbishkrimet turko-arabe në vendin tonë si dëshmi historike”, të cilën e ka lexuar si kumtesë në Konferencën e Dytë Shkencore të Studimeve Albanologjike, që i zhvilloi punimet në Tiranë, më 12-18 janar 1968. Më 1975 në maj u dëbua nga puna në Institutin e Historisë. |
||
Ndërroi jetë në vendlindje, në Berat, me 5 korrik 1987, në moshën 67 vjeçare.<ref>{{Cite book|title=A Biographical Dictionary of Albanian History|last=Elsie|first=Robert|publisher=I.B. Tauris|year=2013|isbn=9781780764313|location=Londër|pages=58}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|title=Fjalor Enciklopedik i Viktimave të Terrorit Komunist I (A-Ç)|last=|first=|publisher=Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit|year=2012|isbn=978-9928-168-01-6|location=Tiranë|pages=206}}</ref> |
Ndërroi jetë në vendlindje, në Berat, me 5 korrik 1987, në moshën 67 vjeçare.<ref name=":1">{{Cite book|title=A Biographical Dictionary of Albanian History|last=Elsie|first=Robert|publisher=I.B. Tauris|year=2013|isbn=9781780764313|location=Londër|pages=58}}</ref><ref name=":02">{{Cite book|title=Fjalor Enciklopedik i Viktimave të Terrorit Komunist I (A-Ç)|last=|first=|publisher=Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit|year=2012|isbn=978-9928-168-01-6|location=Tiranë|pages=206}}</ref> |
||
== Vepra == |
== Vepra == |
||
Versioni i datës 13 qershor 2018 19:34
Vexhi Buharaja |
|---|
Vexhi Buharaja (Berat, 12 maj 1920 - 5 korrik 1987) ka qenë letrar, orientalist dhe përkthyes shqiptar.
Biografia
U lind me 12 Maj 1920, në lagjen “Murat Çelepi” në Berat, i biri i Hoxhë Ibrahimit të Ismail Efendiut. Mësimet fillestare i kreu në vendlindje, në Berat. Pas kësaj vazhdoi studimet në Medresenë e Përgjithshme në Tiranë, ku u diplomua në vitin 1940 student i dalluar. Menjëherë pas diplomimit, në moshën 20 vjeçare, u punësua në redaksinë e revistës “Kultura Islame”, e përmuajshme fetare, diturore, artistike, letrare, organ i Komunitetit Musliman Shqiptar në Tiranë. Në vitin 1944 u largua nga Tirana, për shkak të rrethanave të vështira të luftës dhe qëndroi familja e tij në Berat.[1][2] Familja e tij strehoi hebrenj gjatë Luftës së Dytë Botërore.[3]
Me ardhjen e komunistëve në pushtet, nëntor 1944, për pak kohë punoi në Berat si referent në Shtëpinë e Kulturës. Më 1946 e burgosin, duke e akuzuar se bënte propagandë kundër qeverisë komuniste të Shqipërisë. Pasi doli nga burgu, u detyrua të bënte punë të rënda fizike për të mbijetuar. Më pas u pranua në punë si mësues.
Në vitin 1965 e pranuan në Sektorin e Historisë së Mesjetës, pranë Institutit të Historisë në Tiranë. Mblodhi, përktheu në shqip, transkriptoi rreth treqind mbishkrime osmane. Duke u mbështetur në këtë material, shkroi studimin me titull: “Mbishkrimet turko-arabe në vendin tonë si dëshmi historike”, të cilën e ka lexuar si kumtesë në Konferencën e Dytë Shkencore të Studimeve Albanologjike, që i zhvilloi punimet në Tiranë, më 12-18 janar 1968. Më 1975 në maj u dëbua nga puna në Institutin e Historisë.
Ndërroi jetë në vendlindje, në Berat, me 5 korrik 1987, në moshën 67 vjeçare.[1][2]
Vepra
Në konkursin letrar që u shpall me 1 janar 1942, kur ishte 22 vjeçar, ai fitoi çmimin e parë me poezinë “Përpara Tomorit”. Ja disa vargje nga poezia “Përpara Tomorit” e shkruar nga Vexhi Buharaja, fituese e çmimit të parë në konkursin letrar që u organizua në Tiranë, në vitin 1942:
“Zog i shpirtit tundi krahët mbi Tomorin fluturo!
Shpuz’e mallit po valvitet, trete helmin, ligjëro!
Thuaja si ia thot’ bariu, kur dëgjon zën’ e gugashit.
Shko si shkon syr’ i gjahtarit nëpër udhën e larashit,
Qesh, si qesh një shtizë hënë përmbi faqen e dëborës,
Ndrit, si ndrin një fije ari, mu në buzën e kurorës...”
Ka përkthyer një varg përkthimesh të tjera që i përkasin periudhës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare, siç janë aktet dhe memorandumet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, manifestin “Ujanallem” (“Të zgjohemi”) 1899, hartuar nga Dervish Hima, letërkëmbimin e tij me dr. Ibrahim Temon, i përbërë prej 64 letrash, që përfshihet në vëllimin e tretë (1900-1908) “Rilindja Kombëtare Shqiptare”. Buharaja, përveç dokumenteve historike, ka përkthyer nga gjuha turke e perse edhe vepra të tjera shkencore dhe letrare. Ka përkthyer veprat shkencore të Hoxha Hasan Tahsinit, dramën “Besa” të Sami Frashërit, “Shahnamenë” e poetit të madh të Persisë, Firdeusit, përmbledhjen poetike “Tahajjulat” (“Ëndërrimet” dhe “Katër stinët”) të poetit Naim Frashëri.
Ka përkthyer nga persishtja veprën “Gjylistani dhe Bostani” të poetit pers, Saadi.
Përveç qindra përkthimeve të dokumenteve historike, përveç përkthimeve të kryeveprave letrare botërore, përveç përkthimeve të veprave shkencore, Vexhi Buharaja ka shkruar e botuar edhe punime, studime historike, filozofike, islamo-mistike si “Lufta e Qerbelasë, Haxhi, etj., të cilat janë botuar në revistën “Zani i Naltë”, “Kultura Islame”, Njeriu” gjatë viteve 1938-1944 etj.
Nderime
Më 20 dhjetor 1993 iu dha titulli “Mësues i Popullit” (post mortum) dhe Qytetar Nderi, kurse më 6 korrik 1994, medreseja dhe biblioteka e qytetit të Beratit mbajnë emrin e tij.
Në vitin 1995, historiani Ahmet Kondo shkroi monografinë “Vexhi Buharaja, njeriu, poeti, dijetari" më 1995. Përmendet në librin, “Antologjia e Krimit Komunist”, botuar në vitin 2006. Në vitin 2008, në Tiranë, u botua libri me titull: “Vexhi Buharaja pa mite e mjegull”, shkruar nga Yzedin Hima. Pas një heshtje të gjatë foli edhe Akademia e Shkencave me Fjalorin Encikopedik Shqiptar.[4]
Vepra
Studime
- Mbishkrimet turko-arabe në vendin tonë si dëshmi historike
Përkthime
- Vepra shkencore e Hasan Tahsinit
- Besa - dramë, Sami Frashëri
- Ëndërrimet - përmbledhje poetike, Naim Frashëri
- Katër Stinët - përmbledhje poetike, Naim Frashëri
- Gjylistani dhe Bostani - vepër poetike, Saadi Shirazi
- Shahnameja - vepër poetike, Firdeus
Referenca
- ^ a b Elsie, Robert (2013). A Biographical Dictionary of Albanian History. Londër: I.B. Tauris. fq. 58. ISBN 9781780764313.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Fjalor Enciklopedik i Viktimave të Terrorit Komunist I (A-Ç). Tiranë: Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit. 2012. fq. 206. ISBN 978-9928-168-01-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sinani, Shaban (2009). Hebrenjtë në Shqipëri ─ Prania dhe shpëtimi. Tiranë: Naimi. fq. 354. ISBN 978-99956-800-2-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dëshnica, Agim Xh. (15 maj 2010). "Meditim për poetin e dijetarin e përndjekur Vexhi Buharaja". shkupipress.soup.io. 55.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)