Sporti në Azerbajxhan
Sporti në Azerbajxhan ka rrënjë të lashta, madje edhe tani, si sportet tradicionale ashtu edhe ato moderne vazhdojnë të praktikohen. Mundje stil i lirë është konsideruar tradicionalisht si sporti kombëtar i Azerbajxhanit, megjithatë sot, sportet më të njohura në Azerbajxhan janë futbolli dhe shahu.[1] Sportet e tjera të njohura janë gjimnastika, xhudo, futboll në sallë, peshëngritjedhe hokej në akull. Terreni malor i Azerbajxhanit ofron mundësi të mëdha për praktikimin e sporteve si ski dhe alpinizëm. Sportet e ujit praktikohen në Detin Kaspik dhe në ujërat e brendshme. Në mënyrë konkuruese, Azerbajxhani ka qenë shumë i suksesshëm në shah, peshëngritje dhe mundje në nivel ndërkombëtar. Azerbajxhani është gjithashtu një anëtar aktiv i komunitetit ndërkombëtar sportiv, me anëtarësi të plotë në Federatën Ndërkombëtare të Shoqatës së Futbollit (FIFA), Unionit të Shoqatave të Futbollit Evropian (UEFA), Shoqatës Ndërkombëtare të Federatave të Atletikës (IAAF), Shoqatës Evropiane të Atletikës (EAA) , Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (IOC), mes shumë të tjerëve. Ajo ka organizuar gjithashtu lojërat e para Evropiane dhe 2017 Lojërat e Solidaritetit Islamik. Azerbajxhani ka punësuar kohët e fundit disa atletë dhe trajnerë iranianë në ekipet e tyre kombëtare duke u dhënë atyre nacionalitet të Azerbajxhanit. Këto përfshijnë Saman Tahmasebi, Sabah Shariati dhe Jamshid Kheyrabadi në mundje dhe Reza Mehmandoost dhe Milad Beigi në Taekwando.[2]
Histori
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sporti në Azerbajxhan ka rrënjë të lashta, madje edhe tani, si sportet tradicionale ashtu edhe ato moderne vazhdojnë të praktikohen. Mundja e stilit të lirë është konsideruar tradicionalisht si sport kombëtar i Azerbajxhanit, në të cilin Azerbajxhani fitoi deri në katërmbëdhjetë medalje, duke përfshirë katër medalje ari që kur ju bashkuan Komiteti Olimpik Kombëtar |Komitetit Olimpik Kombëtar. Aktualisht, sportet më të njohura përfshijnë futbollin dhe shahun.
Llojet e Sportit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Backgammon
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Backgammon është një lojë që ka rrënjë të lashta në Perandorinë Persiane dhe luan një rol të madh në kulturën e Azerbajxhanit. Kjo lojë është shumë popullore në Azerbajxhan dhe luhet gjerësisht në mesin e publikut lokal. Ekzistojnë gjithashtu variante të ndryshme të backgammon të zhvilluara dhe të analizuara nga ekspertët e Azerbajxhanit.
Shah
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Azerbajxhani njihet si një nga superfuqitë e shahut dhe pavarësisht nga rënia e Bashkimit Sovjetik, shahu është ende jashtëzakonisht popullor. [3]Edhe pse ai u largua nga Azerbajxhani në një moshë të hershme,kampioni i botës Garry Kasparov ka lindur në Baku. Lojtarë të shquar të Azerbajxhanit janë Teimour Radjabov, Shahriyar Mammadyarov, Vugar Gashimov dhe Zeinab Mamedyarova. Azerbajxhani ka organizuar gjithashtu shumë turne dhe gara ndërkombëtare të shahut dhe u bë fitues i Kampionati Evropian i Shahut në vitin 2009.
Në vitin 2009, presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev lëshoi një urdhër për të përmirësuar zhvillimin e shahut në Azerbajxhan për periudhën nga viti 2009 deri në vitin 2014.
Futboll
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Futbolli është sporti më popullor në Azerbajxhan dhe Shoqata e Federatave të Futbollit të Azerbajxhanit me 9,122 lojtarë të regjistruar, është shoqata më e madhe sportive në vend. Ekipi kombëtar i futbollit të Azerbajxhanit demonstron performancë relativisht të ulët në arenën ndërkombëtare në krahasim me klubet kombëtare të futbollit. Klubet më të suksesshme të futbollit Azerbajxhan janë Neftchi Baku, Baku, Inter Baku, Qarabağ, Gabala dhe Khazar Lankaran. Në 2012, Neftchi Baku u bë skuadra e parë e Azerbajxhanit që përparoi në fazën e grupit të një konkurrence evropiane, duke mposhtur APOEL të Qipros 4-2 në total në raundin e play-off të UEFA Europa League 2012-13.
Vitet '60 janë konsideruar si Epoka e Artë për futbollin e Azerbajxhanit, pasi prodhuan lojtarë të mëdhenj si Anatoliy Banishevskiy, Alakbar Mammadov dhe gjyqtari i futbollit Tofiq Bahramov, i cili është më së shumti i famshëm si gjyqtari anësor i cili ndihmoi duke dhënë një gol për Anglinë në finalen e Kupës së Botës 1966 Midis Anglisë dhe Gjermanisë Perëndimore.
Ekipet kryesore të futbollit në Azerbajxhan janë FK Baku, PFC Neftchi Baku, FK Karabakh dhe Khazar Lankaran.
Më 19 mars 2010, Azerbajxhani fitoi ofertën për të organizuar Kampionatin Botëror të FIFA U-17 për femra.
Sponsori aktual i Atlético Madrid është Azerbajxhani i cili synon të zhvillojë futbollin në Azerbajxhan bazuar në marrëveshjen mes klubit spanjoll dhe FK Baku.
Futbolli i Sallës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Azerbajxhani ka arritur shumë më tepër sukses në futbollin e sallës sesa në futboll. Në fund të viteve 1980, ishte pikërisht koha që ndikoi në krijimin e klubit rus Futsal MFK Dina Moskva, i cili dominonte futbollin e sallës në vendet post-sovjetike gjatë viteve 1990. Ekipi kombëtar i futbolli të sallës i Azerbajxhanit arriti vendin e katërt në Kampionatin UEFA Futsal 2010, ndërsa klubi vendas Araz Naxçivan fitoi medalje bronxi në Kupën UEFA Futsal 2009-10 dhe Kupën UEFA Futsal 2013-14.
Artet Marciale
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Artet marciale si xhudo i kanë sjellë gjithashtu shumë medalje këtij vendi, domethënë Elnur Mammadli që pushtoi medaljen e artë në Kampionatin Evropian dhe Olimpiadën Verore 2008 në kategorinë -73 kg. Megjithatë, kundërshtari i tij olimpik, Wang Ki-Chun, pësoi frakturë në brinjë kur Leandro Guilheiro i Brazilit e goditi atë me bërryl në çerekfinale. Movlud Miraliyev fitoi medaljen e bronzit në Olimpiadën Verore 2008 dhe Kampionatin Botëror të Xhudos në vitin 2003.
Gjimnastikë ritmike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitet e fundit, gjimnastika ritmike u zhvillua me shpejtësi në Azerbajxhan. Shumë gjimnastë ritmikë të Azerbajxhanit si Alija Garayeva, Anna Gurbanova dhe Dinara Gimatova janë ndër gjimnastët ritmikë kryesorë në botë.