Jump to content

Standardi i jetesës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Standardi i jetesës është niveli i të ardhurave, komoditeteve dhe shërbimeve të disponueshme, të aplikuara përgjithësisht për një shoqëri ose vendndodhje,[1] në vend të një individi. Standardi i jetesës është i rëndësishëm sepse konsiderohet se kontribuon në cilësinë e jetës së një individi.[2] Standardi i jetesës në përgjithësi ka të bëjë me metrikat objektive jashtë kontrollit personal të një individi, të tilla si çështjet ekonomike, shoqërore, politike dhe mjedisore - gjëra të tilla që një individ mund t'i marrë parasysh kur vlerëson se ku të jetojë në botë, ose kur vlerëson suksesin e politikës ekonomike.

Në të drejtën ndërkombëtare, një "standar adekuat i jetesës" u përshkrua për herë të parë në Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut dhe u përshkrua më tej në Paktin Ndërkombëtar për të Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore. Për të vlerësuar ndikimin e politikave për zhvillim të qëndrueshëm, disiplina të ndryshme kanë përcaktuar Standardet e Jetesës së Denjë për të vlerësuar ose krahasuar përvojën relative të jetesës.[3]

Gjatë pjesës më të madhe të përdorimit të tij në ekonomi, përmirësimet e standardit të jetesës mendohej se ishin të lidhura drejtpërdrejt me rritjen ekonomike, rritjen e sasisë së konsumit të energjisë dhe materialeve të tjera. Megjithatë, Raporti i Gjashtë i Vlerësimit të IPCC zbuloi se literatura tregon se përmirësimet në praktikat e zhvillimit të qëndrueshëm, si dhe ndryshimet në efikasitetin teknologjik dhe prodhimin dhe përdorimin e energjisë, lejojnë një standard jetese të denjë për të gjithë njerëzit pa lëndë djegëse fosile dhe ~15.3 GJ për frymë nga fundi i shekullit të 21-të.[4] Kjo lejon zbutjen e ndryshimeve klimatike nëpërmjet reduktimit të kërkesës, si dhe praktikave të tjera të zhvillimit të qëndrueshëm.[5]

Faktorët e konsideruar nga studiuesit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Standardi i jetesës mund të vlerësohet duke përdorur një sërë karakteristikash, duke përfshirë cilësinë dhe disponueshmërinë e punësimit, pabarazinë e klasave, shkallën e varfërisë, cilësinë dhe përballueshmërinë e strehimit, orët e nevojshme të punës për të blerë gjërat e nevojshme, produktin e brendshëm bruto, shkallën e inflacionit, sasinë e kohës së lirë, aksesi dhe cilësia e kujdesit shëndetësor, cilësia dhe disponueshmëria e arsimit, nivelet e shkrim-leximit, jetëgjatësia, shfaqja e sëmundjeve, kostoja e mallrave dhe shërbimeve, infrastruktura, aksesi në, cilësia dhe përballueshmëria e transportit publik, rritja ekonomike kombëtare, stabiliteti ekonomik dhe politik , liria, cilësia mjedisore, klima dhe siguria. Për qëllime të ekonomisë, politikës dhe politikës, zakonisht krahasohet në kohë ose midis grupeve të përcaktuara nga parametrat social, ekonomik ose gjeografik.

  1. ^ "STANDARD OF LIVING | meaning in the Cambridge English Dictionary". dictionary.cambridge.org (në anglisht). Marrë më 2021-01-16.
  2. ^ "Standard of Living Definition". Investopedia.com. 29 gusht 2019. Marrë më 25 shtator 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Supplementary Material I Chapter 5: Social Science Primer" (PDF). IPCC Sixth Assessment Report Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Intergovernmental Panel on Climate Change. 2022. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Chapter 5: Demand, services and social aspects of mitigation" (PDF). IPCC Sixth Assessment Report Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Intergovernmental Panel on Climate Change. 2022. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Chapter 5: Demand, services and social aspects of mitigation" (PDF). IPCC Sixth Assessment Report Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Intergovernmental Panel on Climate Change. 2022. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)