Jump to content

Ushtria Sekrete Armene për Çlirimin e Armenisë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Flamuri i ASALA-s

Ushtria Sekrete Armene për Çlirimin e Armenisë ose shkurt ASALA (Armenisht: Հայաստանի Ազատագրութեան Հայ Գաղտնի Բանակ, ՀԱՀԳԲ, Hayasdani Azadakrut'ean Hay Kaghdni Panag, HAHKP) ishte një organizatë militante armene që funksiononte nga viti 1975[1] deri në vitet 1990.[2] Ajo u përshkrua si një organizatë terroriste nga disa burime,[3][4][5][6][7] dhe si një organizatë guerile[8][9][10][11] dhe e armatosur nga të tjerët.[12] ASALA u rendit si një organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara në vitet 1980.[13] Sulmet dhe atentatet e ASALA-s rezultuan në vdekjen e 46 personave dhe 299 të plagosur.

Synimi i deklaruar i ASALA-s ishte "të detyrojë qeverinë turke të pranojë publikisht përgjegjësinë e saj për gjenocidin armen në vitin 1915, të paguajë dëmshpërblime dhe t'i heqë territorin një atdheu armen".[14] Qëllimi kryesor i ASALA-s ishte të krijonte një Armeni të Bashkuar (ose "Armeninë e Madhe") që do të përfshinte gjashtë vilajetet e Perandorisë Osmane (Armeninë Perëndimore) dhe Armeninë Sovjetike.[15] Megjithëse traktati i Sèvres nuk u miratua kurrë, grupi u përpoq të kërkonte zonën (e quajtur Armenia Wilsoniane) që u ishte premtuar armenëve nga presidenti amerikan Woodrow Wilson në marrëveshjen e vitit 1920.[16]

Grupi mori mbështetje të konsiderueshme sekrete nga diaspora armene në Evropë dhe në Shtetet e Bashkuara.[17] Duke vuajtur nga skizmat e brendshme, grupi ishte relativisht joaktiv në vitet 1990, megjithëse më 1991 pretendoi një sulm të pasuksesshëm ndaj ambasadorit turk në Hungari. Motot e grupit ishin "Lufta e armatosur dhe linja e duhur politike janë rruga për në Armeni" dhe "Viva solidariteti revolucionar i njerëzve të shtypur!"

Grupi humbi përkrahjen dhe organizatën në vitin 1982 kur filloi pushtimi izraelitë në Liban. Organizata për Çlirimin e Palestinës (PLO) tërhoqi mbështetjen e tyre dhe u kaloi materialeve shërbimeve të inteligjencës franceze më 1983, duke detajuar operativët ASALA. Themeluesi i ASALA-s Hagop Hagopian u vra më 1988 në Athinë. Sipas Nuri Gündeş, zyrtar i Organizatës Kombëtare e Inteligjencës (MİT), ASALA u shpërbë pas vrasjes së Hagop Hagopianit. Sipas burimeve turke, një arsye tjetër është se mbështetja financiare u tërhoq nga diaspora armene pas sulmit në Aeroportin Orly më 1983.[18] Sulmi më i fundit i ASALA-s u zhvillua në Bruksel më 1997, ku një grup militantësh që pretendojnë të jenë ASALA bombarduan ambasadën turke në qytet.[19] Organizata nuk është angazhuar në aktivitete militante që atëherë.[20]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Hunsicker (2006). Understanding International Counter Terrorism. Universal-Publishers. fq. 431. ISBN 1-58112-905-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Roy, Olivier. Turkey Today: A European Nation? p. 170. Roy suggests that the Orly incident led to "dissension end[ing] in the settling of scores in which ASALA militants killed each other in their camp at Bekaa (Al-Biqa, Lebanon)... (It) practically disappeared. It resurfaced once again, however, to assassinate important members of the Lebanese section of the Dashnak Party (March 1985 – May 1986)."
  3. ^ John E. Jessup. An encyclopedic dictionary of conflict and conflict resolution, 1945—1996. Greenwood Publishing Group, 1998. ISBN 0-313-28112-2, ISBN 978-0-313-28112-9, p. 39
  4. ^ Michel Wieviorka, David Gordon White. The making of terrorism. University of Chicago Press, 1993. ISBN 0-226-89650-1, ISBN 978-0-226-89650-2, p. 256
  5. ^ Bruce Hoffman. Inside terrorism. Columbia University Press, 2006. ISBN 0-231-12699-9, ISBN 978-0-231-12699-1, p. 71
  6. ^ Göçek, Fatma Müge (2011). The Transformation of Turkey: Redefining State and the Society from the Ottoman Empire to the Modern Era. I.B. Tauris. fq. 151. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Terrorist Organizations". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Political dissent: an international guide to dissident, extra-parliamentary, guerrilla, and illegal political movements, by Henry W. Degenhardt, Alan John Day, Gale Research Company, 1983, p. 489
  9. ^ Remembering with Vengeance, by Pico Iyer – Time, № 32, 8 August 1983
  10. ^ The Caucasus: an introduction, by Frederik Coene, 2009 – 238 pages, p. 221
  11. ^ The history of Turkey, by Douglas Arthur Howard – 2001 – 241 pages, p. 161
  12. ^ Untold Histories of the Middle East, by Amy Singer, Christoph Neumann, Selcuk Somel – 2010 – 240 pages, p. 27
  13. ^ United States Department of State. Patterns of Global Terrorism Report: 1989 Arkivuar 19 shkurt 2014 tek Wayback Machine, p 57
  14. ^ U.S. Department of State. "Appendix B". Patterns of Global Terrorism Report – 1996 . {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Terrorist Group Profiles. DIANE Publishing, 1989. p. 32
  16. ^ Pitman, Paul M. Turkey: A Country Study. Washington, D.C.: The Federal Research Division of the Library of Congress, 283, 354–355
  17. ^ Encyclopedia of terrorism. Harvey W. Kushner. SAGE, 2003. p. 47
  18. ^ Birand, Mehmet Ali (2008-12-21). "Thanks to Nuri Gündeş". Turkish Daily News. Hürriyet. Marrë më 2008-12-21. It was the raid of Paris's Orly Airport in 1983 that finished ASALA off. Feeling ill at ease by the raid, the French and U.S. Armenians who used to support ASALA monetarily stopped the aid and the issue was closed. I know this through French authorities that were involved. The ones that were instrumental in the stopping of the aid were MİT and the Foreign Ministry. Otherwise, ASALA did not yield because it was afraid of the Turkish bullies. They were stopped because they had gone too far with their murders. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Federation of American Scientists. "Patterns of Global Terrorism: 1997: Europe and Eurasia Overview". FAS. Marrë më 11 prill 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia (ASALA). GlobalSecurity.org
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ushtria_Sekrete_Armene_për_Çlirimin_e_Armenisë&oldid=2694439"