Vdekja e vëllezërve Bytyqi
Vëllezërit Bytyqi ishin anëtarë amerikano-kosovarë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të cilët u vranë nga policia serbe menjëherë pas përfundimit të Luftës së Kosovës, ndërsa ata ishin në paraburgim në Petrovo Selo, Kladovo, Serbi. Trupat e tre vëllezërve u zbuluan në korrik 2001 në një varr masiv që përmbante 70 shqiptarë, pranë objektit të trajnimit të Njësisë Speciale Anti-Terroriste (SAJ). Trupat u gjetën me duar të lidhura dhe me plagë me armë zjarri në kokë.
Agron (23), Mehmet (21) dhe Ylli Bytyqi (25) ishin qytetarë amerikanë me prejardhje kosovare u lindën në Çikago, Illinois dhe jetuan në New York City.[1] Pasi filloi rebelimi në Kosovë, ata vendosën të shkojnë në Kosovë dhe të bashkohen UÇK-së "Brigada Antlatike".
Në korrik 1999, dhe menjëherë perfundimit te sulmeve te NATO-s ndaj Republikës së atëhershme Federale të Jugosllavisë mbaroi dhe u nënshkrua Marrëveshja e Kumanovës, ata dyshohen se ndihmuan fqinjët e tyre - një familje serbe nga Suhareka - të kthehen në Kraljevo, nga ku shpëtuan gjatë luftës. Për shkak të shkeljes së "Ligjit për lëvizjen dhe vendbanimin e të huajve" të Republikës së Serbisë, ata u arrestuan përgjatë rrugës tranzitore midis Kosovës dhe Serbisë. Ata u dënuan me 15 ditë burg. Dymbëdhjetë ditë më vonë pas apelit, ata u lanë të lirë. Fqinji i tyre serb Mirosllav priti t'i mblidhte, por vëllezërit u mblodhën nga dy burra që drejtonin një makinë të bardhë pa targa. Ata u dërguan në bazën e trajnimit të Njësisë Speciale Anti-Terroriste. Dy ditë më vonë, ata u vranë me plumba të qëlluar në pjesën e pasme të kokës dhe u varrosën në një varr masiv, i cili tashmë përmbante kufomat e të vrarëve kosovarë.[2]
Hetimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Autoritetet serbe treguan pak interes për të hetuar rastet kur policia serbe ka vepruar gjatë luftës në Kosovë, por meqenëse vëllezërit ishin shtetas amerikanë dhe për shkak të presionit nga autoritetet amerikane, filloi një hetim. Shtetet e Bashkuara e panë vrasjen e vëllezërve Bytyqi si një krim të paramenduar të kryer kundër qytetarëve të saj; Zyra Federative e Hetimit Amerikan (FBI) filloi një hetim ndërsa ambasada amerikane në Beograd monitoroi me kujdes rastin.
I dyshuari kryesor ishte Vlastimir Gjorgjeviq, shef i Departamentit të Sigurisë Publike të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë (MUP) dhe ndihmës ministri për punët e brendshme gjatë luftës në Kosovë. Gorgjeviq ishte komandanti i forcave të MUP në Kosovë në fillim të viteve 1980 dhe një nga burrat më të besuar të presidentit jugosllav Sllobodan Millosheviq. Ai u detyrua të dalë në pension në maj të vitit 2001, kur kamioni i frigoriferit që përmbante trupat e shqiptarëve të Kosovës u zbulua në Danubin afër Kladovo. Para fillimit të hetimit, Gjorgjeviq u zhvendos në Moskë, por u arrestua në vitin 2007 në Budua, Mali i Zi. Në vitin 2011, ai u shpall fajtor për krime lufte kundër civilëve shqiptarë të Kosovës gjatë Luftës së Kosovës para ICTY. Ministri i Punëve të Brendshme gjatë Luftës së Kosovës Vlajko Stojiljkoviq, i cili dyshohet se kishte bërë urdhërat, kreu vetëvrasje në vitin 2002.[3]
Vrasja e vëllezërve Bytyqi ende po hetohet nga Gjykata e Krimeve të Luftës në Serbi. Dy figura të nivelit të ulët të policisë, të cilët mund të kenë kapërcyer kufijtë e krimeve, Milosh Stojanoviq dhe Sreten Popoviq, u liruan nga të gjitha akuzat për ndihmë të krimeve të luftës në mars 2013 për shkak të përfshirjes së tyre margjinale në vrasjet e vëllezërve Bytyqi.[4]
Në shkurt 2007, policia lëshoi urdhrin për Goran "Guri" Radosavljeviq, pasi ai nuk arriti të paraqitet në gjyqin e Milosh Stojanoviq dhe Sreten Popoviq. Radosavljeviq ishte përgjegjës për objektin e trajnimit të SAJ, ku vëllezërit u arrestuan, u ekzekutuan dhe u hodhën në një varr masiv. Radosavljeviq dëshmoi në gjykim, duke pretenduar se ai ishte larguar me pushime në kohën e ndalimit dhe ekzekutimit të vëllezërve Bytyqi.[3]
Katër oficerë të tjerë u arrestuan në fund të shkurtit 2007, pasi hetimet për atë që saktësisht urdhëroi dhe zbatoi ekzekutimet,[5][2][6] midis të cilëve ishin Milenko Arsenijeviq (Komandant i SAJ në atë kohë) dhe tre oficerë të tjerë policie. Asnjë nuk u akuzua kurrë.
Në mars 2007, ambasada amerikane në Beograd tha se Departamenti i Drejtësisë në SHBA do të vazhdojë të kryejë hetimet e veta në përputhje me ligjin amerikan.[7]
Gjyqi i Sreten Popoviq dhe Milosh Stojanoviq
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në gjyqin e vitit 2012 në Serbi, dy burra u gjetën fajtorë për ndihmën në vdekjen e vëllezërve, pjesërisht për shkak të përfshirjes së tyre margjinale në krime.[8] Në vitin 2013, ankesa e prokurorit u mohua me aktgjykim që lirimet u mbështetën.[9]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ bytyqibrothers.org. "The Bytyqi Brothers". Marrë më 13 maj 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b B92 - The Bytyqi Case
- ^ a b bytyqibrothers.org. "Timeline". Marrë më 13 maj 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ bytyqibrothers.org. "Popovic & Stojanovic Appellate Court Decision" (PDF). Marrë më 13 maj 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Defendants in murder trial of 3 Albanian Americans temporarily released - International Herald Tribune
- ^ Gruesome details emerge in Serbian mass grave cover up of Kosovo war crimes - International Herald Tribune
- ^ "U.S. Embassy Welcomes Progress in Bytyqi Case, March 1, 2007". Arkivuar nga origjinali më 26 shkurt 2008. Marrë më 14 prill 2007.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ http://www.b92.net/eng/news/crimes.php?yyyy=2012&mm=05&dd=11&nav_id=80197
- ^ http://www.balkaninsight.com/en/article/serbia-brings-final-verdict-in-case-of-brothers-bitici