Zoroastrizmi në Iran

Një përshkrim i emblemës Zoroastrian të Fravaharit (shpirtit të shpirtit) i ekzekutuar në pllakë me xham në qytetin e Taft, Iran.

Zoroastrianizmi është ndoshta feja më e vjetër në Iran. E themeluar rreth mesit të mijëvjeçarit të dytë p.e.s., feja u përhap në zonën iraniane përmes konvertimeve dhe përfundimisht u bë një fe shtetërore në Perandorinë akaemenide në shekullin e 6-të p.e.s. Feja ende mbijeton edhe sot e kësaj dite në komunitete të vogla, të vendosura kryesisht në Iranin dhe në Indinë e tanishme. Zoroastrianët në Indi quhen Parsi.

Sipas regjistrimit zyrtar të Iranit, kishte 25,271 zoroastrianë në vend që nga viti 2011, por disa llogari jozyrtare sugjerojnë shifra më të larta në rritje brenda vendit.

Dinastia e Akaemenidëve

Persët e udhëhequr nga Kiri i Madh krijuan shpejt dinastinë e dytë perse dhe perandorinë e parë, Perandorinë Akaemenide, duke mposhtur Medët në 549 p.e.s. Ndërsa persët zgjeruan perandorinë e tyre, zoroastrianizmi iu prezantua historianëve grekë si Hermodori, Hermipi, Ksanthosi, Eudoksi dhe Aristoteli; secili dha një datë të ndryshme në lidhje me jetën e Zoroasterit, por natyrshëm besonte se ai ishte një profet pers dhe e quajti atë "Mjeshtër i magjistarëve".

Megjithëse nuk ka mbetur asnjë mbishkrim nga koha e Kirit në lidhje me fenë e tij, altarët e zjarrit të gjetur në Pasargada, si dhe fakti që ai e quajti vajzën e tij Atosa, emrin e mbretëreshës së Vishtaspa-s (mbrojtësja mbretërore e Zoroasterit), sugjeron se ai me të vërtetë mund të ketë qenë një zoroastrian.

Sugjerohet se në kohën e Darit të Madh (549 p.e.s.–485/486 p.e.s.), perandoria ishte zoroastriane. Kjo është për shkak të një prej mbishkrimeve të Darit, i cili shkon si më poshtë:

"Një Zot i madh është Ahuramazda, i cili krijoi këtë tokë, i cili krijoi qiellin përtej, i cili krijoi njeriun, i cili krijoi lumturinë për njeriun, i cili bëri Darin mbret, një mbret mbi disa, një zot mbi disa."

Kjo çon në besimin se feja zoroastriane është feja më e vjetër në Iran. Më e rëndësishmja, sugjerohet të jetë feja origjinale e Iranit. Përveç mbishkrimit të mësipërm, nuk ka domosdoshmërisht ndonjë nocion apo dëshmi për këto deklarata.