Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve
Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve (Latinisht: Academia Scientiarum et Artium Serbica, Serbisht: Srpska akademija nauka i umetnosti, SANU) është një akademi kombëtare dhe institucioni akademik më i shquar në Serbi, i themeluar në 1841 si Shoqëria e Letrave Serbe (Drušskevo slovesnosti, DSS).
Anëtarësimi i Akademisë ka përfshirë laureatët e Nobelit Ivo Andrić, Leopold Ružička, Vladimir Prelog, Glenn T. Seaborg, Mikhail Sholokhov, Aleksandr Solzhenitsyn dhe Peter Handke si dhe Josif Pančić, Jovan Cvijić, Branislav Petronijević, Vlaho Bukovac, Nikola Tesla, Milutin Milanković, Mihailo Petrović-Alas, Mehmed Mesha Selimovic, Danilo Kiš, Dmitri Mendeleev, Victor Hugo, Leo Tolstoy, Jacob Grimm, Antonín Dvořák, Henry Moore dhe shumë shkencëtarë të tjerë, studiues dhe artistë të huaj me origjinë serbe dhe të huaj.[1]
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Paraardhësit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Akademia Mbretërore Serbe e Shkencave (serbisht: Srpska kraljevska akademija, SKA) ishte pasardhëse e Shoqërisë së Mësuar Serbe (serbisht: Srpsko učeno društvo) me të cilën, ajo u bashkua në 1892 dhe pranoi anëtarët e saj si anëtarë të rregullt ose të nderuar, detyrat dhe vendin e saj në jetën shkencore dhe kulturore. E njëjta gjë kishte ndodhur disa dekada më herët kur Shoqëria e Mësuarit Serb më 29 korrik 1864 mori vendin dhe funksionet e Shoqatës së Bursave Serbe (Serbisht: Društvo srpske slovesnosti pari, DSS). në Principatën e Serbisë, e themeluar më 7 nëntor 1841. Akademia Mbretërore Serbe e Shkencave drejtohej nga anëtarë, si Jovan Cvijić.
Themelimi i Akademisë Mbretërore Serbe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Që kur Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve u themelua me ligj (si Akademia Mbretërore Serbe) më 1 nëntor 1886, ajo ka qenë institucioni më i lartë akademik në Serbi.[2] Sipas Aktit të Themelimit të Akademisë Mbretërore, Mbreti Milan do të emëronte akademikun e parë, i cili më pas do të zgjidhte anëtarët e tjerë të akademisë. Emrat e akademikëve të parë u shpallën nga Mbreti Milan më 5 prill 1887. Në atë kohë, në akademi ekzistonin katër seksione, të cilat atëherë quheshin "akademitë e specializuara". Katër akademikë u emëruan në secilin seksion:
Akademia e Shkencave të Natyrës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Josif Pançiq
- Dimitrije Neshiq
- Jovan Zhujovic
- Ljubomir Kleriq
Akademia e Filozofisë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Stojan Novakoviq
- Milan Kujundžić Aberdar
- Svetisllav Vuloviq
- Svetomir Nikolajeviq
Akademia e Shkencave Sociale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Çedomil Mijatoviq
- Milan Đ. Miliçeviq
- Ljubomir Kovaçeviq
- Panta Sreçkoviq
Akademia e Arteve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Ljubomir Nenadoviq
- Matija Ban
- Mihailo Valtroviq
- Davorin Jenko
Departamentet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Departamenti i Matematikës, Fizikës dhe GjeoShkencave
- Departamenti i Shkencave Kimike dhe Biologjike
- Departamenti i Shkencave Teknike
- Departamenti i Shkencave Mjekësore
- Departamenti i Gjuhëve dhe Letërsisë
- Departamenti i Shkencave Sociale
- Departamenti i Shkencave Historike
- Departamenti i Arteve
Institutet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Instituti për Studime Serbe
- Instituti i Studimeve Bizantine
- Instituti Gjeografik "Jovan Cvijiq"
- Instituti Etnografik
- Instituti për Gjuhën Serbe
- Instituti i Shkencave Teknike
- Instituti Matematik
- Instituti i Muzikologjisë
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Members". Serbian Academy of Sciences and Arts. Marrë më 14 shtator 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Siniša Paunović (1971). Živan Milisavac (red.). Jugoslovenski književni leksikon [Yugoslav Literary Lexicon] (në serbo-kroatisht). Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska. fq. 500.