Alfabeti Ndërkombëtar i Transliterimit Sanskrit
Alfabeti Ndërkombëtar i Transliterimit Sanskrit ( IAST ose ANTS ) është një skemë transliterimi që lejon romanizimin pa humbje të shkrimeve indike siç përdoret nga sanskritishtja dhe gjuhët indike të ngjashme. Ai bazohet në një skemë që doli gjatë shekullit të 19-të nga sugjerimet e Charles Trevelyan, William Jones, Monier Monier-Williams dhe studiues të tjerë, dhe të zyrtarizuar nga Komiteti i Transliterimit i Kongresit Oriental të Gjenevës, në shtator 1894. [1] [2] IAST bën të mundur që lexuesi të lexojë tekstin indik pa mëdyshje, pikërisht sikur të ishte në shkrimin origjinal indik. Është kjo besnikëri ndaj skripteve origjinale që përbën popullaritetin e saj të vazhdueshëm mes studiuesve.
Përdorimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Studiuesit zakonisht përdorin IAST në botime që citojnë materiale tekstuale në Sanskritisht, Pāḷi dhe gjuhë të tjera klasike indiane.
IAST përdoret gjithashtu për depo të mëdha të teksteve elektronike si SARIT, Muktabodha, GRETIL dhe sanskritdocuments.org.
Romanizimi i Bibliotekës Kombëtare Indiane në Kalkuta, i përcaktuar për romanizimin e të gjitha shkrimeve indike, është një zgjerim i IAST.
Devanāgarī | Transkriptimi | AFN | Kategoria | |
---|---|---|---|---|
अ | a | A | ɐ | monoftonge |
आ | ā | Ā | aː | |
इ | i | I | ɪ | |
ई | ī | Ī | iː | |
उ | u | U | ʊ | |
ऊ | ū | Ū | uː | |
ऋ | ṛ | Ṛ | r̩ | rrokje të lëngshme |
ॠ | ṝ | Ṝ | r̩ː | |
ऌ | ḷ | Ḷ | l̩ | |
ॡ | ḹ | Ḹ | l̩ː | |
ए | e | E | e | diftongje |
ऐ | ai | Ai | ɐi̯ | |
ओ | o | O | o | |
औ | au | Au | ɐu̯ | |
ं | ṃ | Ṃ | anusvara | |
ः | ḥ | Ḥ | visarga | |
ँ | ˜ | chandrabindu | ||
ऽ | ' | avagraha |
velars | palatals | retroflexes | dentals | labials | Category |
---|---|---|---|---|---|
क k K |
च c C |
ट ṭ Ṭ |
त t T |
प p P |
ndalesa tenuis |
ख kh Kh |
छ ch Ch |
ठ ṭh Ṭh |
थ th Th |
फ ph Ph |
ndalesa të frymuara |
ग g G |
ज j J |
ड ḍ Ḍ |
द d D |
ब b B |
ndalesa të zëshme |
घ gh Gh |
झ jh Jh |
ढ ḍh Ḍh |
ध dh Dh |
भ bh Bh |
ndalesa breathy-voiced |
ङ ṅ Ṅ |
ञ ñ Ñ |
ण ṇ Ṇ |
न n N |
म m M |
ndalesa hundore |
ह h H* |
य y Y |
र r R |
ल l L |
व v V |
përafruese |
श ś Ś |
ष ṣ Ṣ |
स s S |
fishkëllyese | ||
ळ ḻ Ḻ |
përafruese (Vedike)[2] |
Disa shkronja modifikohen me diakritika: Zanoret e gjata shënohen me vijëzim. Bashkëtingëlloret vokalike (rrokore), retroflekset dhe ṣ ( /ʂ~ɕ~ʃ/) kanë një nënpikë. Një shkronjë ka një mbipikë: ṅ ( /ŋ/ ). Njëra ka një theks të mprehtë: ś ( /ʃ/ ). Një shkronjë ka një vijë poshtë: ḻ ( /ɭ/ ) (vedike).
Ndryshe nga romanizimet vetëm-ASCII si ITRANS ose Harvard-Kjoto, diakritikat e përdorura për IAST lejojnë shkronjat e mëdha të emrave të përveçëm. Variantet e mëdha të shkronjave që nuk shfaqen kurrë në fjalë - fillimisht ( Ṇ Ṅ Ñ Ṝ Ḹ ) janë të dobishme vetëm kur shkruhet me shkronja të mëdha dhe në kontekste Pāṇini për të cilat konventa është që tingujt e IT të shtypen si shkronja të mëdha.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Monier-Williams, Monier (1899). A Sanskrit-English Dictionary (PDF) (në anglisht). Oxford: Clarendon Press. fq. xxx.
- ^ a b "Tenth International Congress of Orientalists, Held at Geneva". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland (në anglisht): 879–892. 1895. JSTOR 25207765. Gabim referencash: Invalid
<ref>
tag; name "10th" defined multiple times with different content