Ali Aliu (albanolog)

Ali Aliu
Ali Aliu
U lind më	1 prill 1934 (90 vjeç); Prespë,
Kombësia	shqiptar
Gjinitë letrare	Kritikë letrare, Teori e letërsisë
Punët e shquara	Don Kishoti te shqiptarët; Teoria e letërsisë ''; Kënaqësia e leximit;

Ali Aliu është akademik, shkrimtar, eseist, kritik letrar dhe përkthyes shqiptar nga Maqedonia.

Biografia

Ali Aliu lindi më 1 prill 1934 në Prespë (Kranjë). Shkollën fillore tetëvjeçare e kreu në qytetin e Manastirit në vitin 1951, ndërsa Shkollën Normale në Shkup, më 1955. Studimet universitare (albanologji) i mbaroi në Universitetin e Beogradit në vitin 1960. Doktoroi në Universitetin e Prishtinës më 1973. Pas studimeve zë punë gazetar në redaksinë “Flaka e vllaznimit” në Shkup, ku punoi dhjetë vjet. Prej vitit 1969 deri në vitin 1972 punoi redaktor në Edicionin e Botimeve “Rilindja” në Prishtinë. Që nga viti 1972 deri në pensionim ishte ligjërues në Fakultetin Filozofik, përkatësisht në Fakultetin e Filologjisë të Prishtinës ku ka ligjëruar lëndën Teori e letërsisë. Në vitin 1996 u zgjodh anëtar korrespondent i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, ndërsa në vitin 2000 anëtar i rregullt i saj. Është studiues i letërsisë bashkëkohore shqiptare, fushë nga e cila ka botuar shumë vepra. Ka drejtuar disa kandidatë në tema të magjistraturave dhe doktorateve. Ishte njëri nga themeluesit e LDK-së në vitin 1989 dhe anëtar i Kryesisë së saj në dy mandate, deri në vitin 1995. Ka drejtuar zyrën e Kosovës në Tiranë (1991). Aktualisht ligjëron në Universitetin e Evropës Juglindore në Tetovë.

Tituj të veprave

Kërkime, Rilindja, Prishtinë,1971.
Shqyrtime, Rilindja, Prishtinë, 1974.
Rrjedhave të letërsisë, Rilindja, Prishtinë, 1977.
Katër romane të Petro Markos, Flaka e vllaznimit, Shkup, 1974.
Kritika, Rilindja, Prishtinë, 1980.
Artikuj kritikë, Rilindja, Prishtinë, 1983.
Ese letrare, Rilindja, Prishtinë, 1987.
Kërkime, Naim Frashëri, Tiranë, 1990.
Don Kishoti te shqiptarët, Flaka e vëllazërimit, Shkup, 1996
Reflekse letrare, Flaka, Shkup, 1999.
Antologji e poezisë shqipe, Klubi letrar, Tetovë, 1999.
Antologji e poezisë shqipe, Albin, Tiranë, 2002.
Teoria e letërsisë, Enti i Teksteve Shkollore, Prishtinë, 1985.
Teori e letërsisë, (ribotim i plotësuar) Enti Shkollor, 2001 dhe Vatra, Shkup, 2002.
Antologji e poezisë shqipe, Klubi letrar - 94, Tetovë, 2000
Antologji e poezisë shqipe, (ribotim i plotësuar), Albin, Tiranë, 2002
Antologija na albanskata poezija (maqedonisht), Pro Littera, Shkup, 2004
Letërsia bashkëkohore shqiptare, koautor, për klasat e katërta të shkollave të mesme) Alb-ass, Tiranë - Tetovë, 2001; Libri Shkollor, Prishtinë më 2002.
Letërsi, koautor, për klasat e para të shkollave të mesme, Alb-ass Tiranë-Tetovë,
Kush do ta vrasë ujkun, tekst plus për maturantët: zgjedhje dhe analizë e poezisë së Ali Podrimjes, Alb-ass Tiranë, Tetovë dhe Libri Shkollor, Prishtinë, 2002,
Si ta lexojmë poezinë?, Alb-ass, Tetovë-Tiranë, 2004.
Magjia e fjalës, Dukagjini, Pejë, 2003.
Kronika letrare, Logos, Shkup, 2003.
VEPRA TË ZGJEDHURA, I, II, III, IV, Serembe, Shkup, 2004.
Don Kishoti shqiptar, ASHAK, Prishtinë, 2005.
Miti ballkanik te Kadareja, Onufri, Tiranë, 2007.
Fjalë për fjalën, Serembe, Shkup, 2008
Dëshmi letrare, ASHAK, Prishtinë, 2008.
Shtegtimi i metaforës, Toena, Tiranë, 2009.
Don Kishoti shqiptar, Toena, Tiranë 2010.
Kënaqësia e leximit, ASHAK, Prishtinë, 2012.
Azem Shkreli – lirika që la gjurmë të një epoke, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Dritëro Agolli – poeti lirik dhe prozatori i sfidave, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Fatos Arapi- poezia lririke që vendosi standard, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Kadare mund titanët e letërsisë, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Kim Mehmeti dhe imagjinata kreative, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Majlinda Nana Rama dhe universaliteti krijues i saj, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Zija Çela dhe tërmetet narrative, studim monografik, Agora, Tiranë, 2019.
Lirika dhe tradita letrare, Studim, Agora Tiranë, 2019
Një lexim i poezisë, Agora, Tiranë, 2022.

Në gjuhë të tjera:

Maqedonisht:

Don Kihotot medju albancite, Kultura, Skopje, 2004.
Skenderbeg (bashkë me Gane Todorovskin), ASHAM, Shkup, 2005.

Bullgarisht :

Don Kihotot meždu albancite, Blgarski pisatel, Sofija, 2008.

Anglisht:

Don Quixote among Albanians, St. Clement of Ohrid, National and University Library, Skopje, 2011.

Vlerësimet

Burimet

Lidhje të jashtme