Jump to content

Antroposofia

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Antroposofia është një lëvizje shpirtërore [1] e re fetare [2] e cila u themelua në fillim të shekullit të 20-të nga ezoteriku Rudolf Steiner që postulon ekzistencën e një bote shpirtërore objektive, intelektualisht të kuptueshme, të arritshme për përvojën njerëzore. Pasuesit e antroposofisë synojnë të angazhohen në zbulimin shpirtëror përmes një mënyre të menduari të pavarur nga përvoja shqisore. [3] :3–11, 392–5[4]

Vështrim

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Megjithëse përkrahësit pretendojnë se i paraqesin idetë e tyre në një mënyrë që është e verifikueshme nga diskursi racional dhe thonë se ata kërkojnë saktësi dhe qartësi të krahasueshme me atë të marrë nga shkencëtarët që hetojnë botën fizike, shumë nga këto ide janë quajtur pseudoshkencore nga ekspertët e epistemologjisë. dhe debunkerët e pseudoshkencës. [5]

Antroposofia i ka rrënjët në idealizmin gjerman, idetë ezoterike perëndimore dhe lindore, traditat e ndryshme fetare dhe teozofinë moderne. [6] Shtajner zgjodhi termin antroposofi (nga greqishtja ἄνθρωπος anthropos-</link> , 'njerëzor' dhe σοφία sophia, 'urtësi') për të theksuar orientimin humanist të filozofisë së tij. [3] të tjerë e kanë quajtur ndryshe një "filozofi dhe lëvizje kulturore", [7] një "lëvizje shpirtërore", [8] një "shkencë shpirtërore", [9] "një sistem mendimi", [10] ose "një lëvizje spiritualiste". [11]

Idetë antroposofike janë aplikuar në një sërë fushash duke përfshirë arsimin (si në shkollat Waldorf [12] [13] dhe në lëvizjen Camphill [14] ), ruajtjen e mjedisit [15] [16] dhe bankat ; me aplikime shtesë në bujqësi, zhvillimin organizativ, artet dhe më shumë. [17]

Shoqëria Antroposofike ka selinë në Goetheanum në Dornach, Zvicër . Mbështetësit e antropozofisë përfshijnë shkrimtarët Saul Bellow, [18] dhe Selma Lagerlöf, [19] piktorët Piet Mondrian, Wassily Kandinsky dhe Hilma af Klint, [20] regjisori Andrei Tarkovsky, [21] psikiatri [ 25] fëmijë, [22] muzikoterapistja Maria Schüppel, [23] themeluesi fetar Romuva , Vydūnas, [24] [25] dhe ish presidenti i Gjeorgjisë Zviad Gamsakhurdia . [26] Ndërsa kritikët dhe përkrahësit pranojnë deklaratat e shumta antiraciste të Steiner. [1] [27] [28] "Veprat e mbledhura të Steiner...përmbajnë kontradikta të brendshme të përhapura dhe mospërputhje mbi çështjet racore dhe kombëtare." [29]

Historiani i fesë Olav Hammer e ka quajtur antroposofinë "shoqërinë ezoterike më të rëndësishme në historinë evropiane". [30] Shumë shkencëtarë, mjekë dhe filozofë, duke përfshirë Michael Shermer, Michael Ruse, Edzard Ernst, David Gorski dhe Simon Singh, kanë kritikuar aplikimin e antropozofisë në fushën e mjekësisë, biologjisë, bujqësisë dhe arsimit si të rrezikshëm dhe pseudoshkencor . [31] Idetë e Steiner-it që janë të pambështetura ose të kundërshtuara nga shkenca moderne përfshijnë: evolucionin racor, [32] [33] mprehtësinë ( Shtajneri pretendonte se ishte i qartë), [34] [35] dhe miti i Atlantidës . [36]

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Norman, Alex (2012). Cusack, Carole M.; Norman, Alex (red.). Handbook of New Religions and Cultural Production. Brill Handbooks on Contemporary Religion. Brill. fq. 213. ISBN 978-90-04-22187-1. Marrë më 1 janar 2024. [...] continue to have influence beyond the institutional reach of Anthropospophy, the new religious movement he founded. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Frisk, Liselotte (2012). Cusack, Carole M.; Norman, Alex (red.). Handbook of New Religions and Cultural Production. Brill Handbooks on Contemporary Religion. Brill. fq. 204 fn. 10, 208. ISBN 978-90-04-22187-1. Marrë më 1 janar 2024. Thus my conclusion is that it is quite uncontroversial to see Anthroposophy as a whole as a religious movement, in the conventional use of the term, although it is not an emic term used by Anthroposophists themselves. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Cusack, Carole M. (2012). Cusack, Carole M.; Norman, Alex (red.). Handbook of New Religions and Cultural Production. Brill Handbooks on Contemporary Religion. Brill. fq. 190. ISBN 978-90-04-22187-1. Marrë më 1 janar 2024. Steiner, of all esoteric and new religious teachers of the early twentieth century, was acutely aware of the peculiar value of cultural production, an activity with which he engaged with tireless energy, and considerable (amateur and professional) skill and achievement. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Gilhus, Sælid (2016). Bogdan, Henrik; Hammer, Olav (red.). Western Esotericism in Scandinavia. Brill Esotericism Reference Library. Brill. fq. 56. ISBN 978-90-04-32596-8. Marrë më 6 shkurt 2024. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Ahlbäck, Tore (2008-01-01). "Rudolf Steiner as a religious authority". Scripta Instituti Donneriani Aboensis. 20. doi:10.30674/scripta.67323. ISSN 2343-4937. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Toncheva, Svetoslava (2013). "Anthroposophy as religious syncretism". SOTER: Journal of Religious Science. 48 (48): 81–89. doi:10.7220/1392-7450.48(76).5. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Toncheva, Svetoslava (2015). Out of the New Spirituality of the Twentieth Century: The Dawn of Anthroposophy, the White Brotherhood and the Unified Teaching (PDF). Berlin: Frank & Timme GmbH. fq. 13, 17. ISBN 978-3-7329-0132-6. ISSN 2196-3312. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Clemen, Carl (1924). "Anthroposophy". The Journal of Religion. 4 (3): 281–292. doi:10.1086/480431. ISSN 0022-4189. S2CID 222446655. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b Staudenmaier, Peter (2010). Between Occultism and Fascism: Anthroposophy and the Politics of Race and Nation in Germany and Italy, 1900–1945 (PDF) (Tezë). Cornell University. OCLC 743130298. {{cite thesis}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Sources for 'new religious movement':
  3. ^ a b Steiner, Rudolf (1984). McDermott, Robert (red.). The essential Steiner : basic writings of Rudolf Steiner (bot. 1st). San Francisco: Harper & Row. ISBN 0-06-065345-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Anthroposophy", Encyclopædia Britannica online, accessed 10/09/07
  5. ^ Sources for 'pseudoscience':
  6. ^ Sources for 'Theosophy':
  7. ^ Carole M. Cusack; Alex Norman, red. (2012). Handbook of new religions and cultural production. Leiden: BRILL. ISBN 978-90-04-22648-7. OCLC 794328527. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Phillips, D. C. (2014-05-19). Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy (në anglisht). SAGE Publications. fq. 847. ISBN 978-1-4833-6475-9. Arkivuar nga origjinali më 2021-06-01. Marrë më 2021-04-10.
  9. ^ Steiner, Rudolf (2002). What is anthroposophy?: three perspectives on self-knowledge. Christopher Bamford. Great Barrington, MA: Anthroposophic Press. ISBN 0-88010-506-2. OCLC 49531507. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Weiner, Irving B.; Craighead, W. Edward (2010-01-19). The Corsini Encyclopedia of Psychology, Volume 1 (në anglisht). John Wiley & Sons. fq. 86. ISBN 978-0-470-17025-0. Arkivuar nga origjinali më 2021-06-01. Marrë më 2021-04-10.
  11. ^ Herzig van Wees, Sibylle; Ström, Maria (2024). ""Your child will have a bird brain!": Vaccination choices and stigma among vaccine enquirers in Sweden: A qualitative study". Social Science & Medicine. 349: 116893. doi:10.1016/j.socscimed.2024.116893. PMID 38663145. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Shiko vlerën e |pmid= (Ndihmë!)
  12. ^ Randoll, Dirk; Peters, Jürgen (2015). "Empirical research on Waldorf education". Educar em Revista (në anglisht) (56): 33–47. doi:10.1590/0104-4060.41416. ISSN 0104-4060.
  13. ^ Goldshmidt, Gilad (2017-09-02). "Waldorf Education as Spiritual Education". Religion & Education (në anglisht). 44 (3): 346–363. doi:10.1080/15507394.2017.1294400. ISSN 1550-7394.
  14. ^ Garfat, Thom (2011-10-31). "Discovering Camphill: a personal narrative". Scottish Journal of Residential Child Care. 11 (1). ISSN 1478-1840. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Paull, John (2013-07-01). "The Rachel Carson Letters and the Making of Silent Spring". SAGE Open (në anglisht). 3 (3): 215824401349486. doi:10.1177/2158244013494861. ISSN 2158-2440.
  16. ^ Backfish, Charles (2016). "Long Island Women Preserving Nature and the Environment" (PDF). Long Island History Journal – nëpërmjet stonybrook.edu. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Sources for 'additional applications':
  18. ^ Fulford, Robert (23 tetor 2000). "Bellow: the novelist as homespun philosopher". The National Post. Marrë më 16 mars 2024. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Kugler, Walter (2001). Feindbild Steiner (në gjermanisht). Stuttgart: Verl. Freies Geistesleben & Urachhaus. fq. 61. ISBN 978-3-7725-1918-5.
  20. ^ David Hier. "Kandinsky: The Path to Abstraction 1908–1922". Arts Ablaze. Arkivuar nga origjinali më 2013-10-14. Marrë më 2013-12-31. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ Layla Alexander Garrett. "Andrey Tarkovsky-Enigma and Mystery". Nostalghia. Arkivuar nga origjinali më 2009-09-27. Marrë më 2013-12-31. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ Frommer, Eva A. (1995). Voyage Through Childhood Into the Adult World – A Guide to Child Development. Rudolph Steiner Press. ISBN 978-1-869890-59-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ "Musiktherapie". www.musiktherapeutische-arbeitsstaette.de. Marrë më 2022-11-27. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ Bagdonavičius, Vaclovas.
  25. ^ Jacobsen, Knut A.; Sardella, Ferdinando (2020). Handbook of Hinduism in Europe. Leiden: Brill. fq. 1177–1178. ISBN 9789004432284. Marrë më 9 dhjetor 2022. The philosopher Vilhelmas (Vilius) Storosta, or Vydunas (1868-1953), joined the Theosophical Society and was particularly interested in anthroposophy and its attempts to combine religion, science, and philosophy. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ Urushadze, Levari Z. "Zviad Gamsakhurdia – the first President of Georgia". Georgian National Museum (në anglisht). Marrë më 9 dhjetor 2022. Gamsakhurdia, although his self-proclaimed Orthodoxy was overlaid with the anthroposophy of Rudolf Steiner, promoted a distinct program of Orthodox Church-Georgian State cooperation in such spheres as education. It is interesting that "Steinerism" has come under attack in Madli [Grace], the monthly newspaper of the Georgian Patriarchate.
  27. ^ Segall, Matthew (2023-09-27). "The Urgency of Social Threefolding in a World Still at War with Itself". Cosmos and History: The Journal of Natural and Social Philosophy (në anglisht). 19 (1): 229–248. ISSN 1832-9101.
  28. ^ McKanan, Dan (2017). "Ecology. The Boundaries of Anthroposophy". Eco-Alchemy: Anthroposophy and the History and Future of Environmentalism (në anglisht). University of California Press. ISBN 978-0-520-29006-8.
  29. ^ See also Munoz, Joaquin (23 mars 2016). The Circle of Mind and Heart: Integrating Waldorf Education, Indigenous Epistemologies, and Critical Pedagogy (PDF) (Tezë). The University of Arizona. {{cite thesis}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ Hammer, Olav (2021). Claiming Knowledge: Strategies of Epistemology from Theosophy to the New Age. Numen Book Series. Brill. fq. 204, 243, 329, 64f, 225–8, 176. ISBN 978-90-04-49399-5. Marrë më 21 janar 2022. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ Sources for 'dangerous' or 'pseudoscientific':
  32. ^ Staudenmaier 2010.
  33. ^ Staudenmaier 2008.
  34. ^ Ruse, Michael (12 nëntor 2018). The Problem of War: Darwinism, Christianity, and Their Battle to Understand Human Conflict. Oxford University Press. fq. 97. ISBN 978-0-19-086757-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ Kreidler, Marc (23 korrik 2012). "Rudolf Steiner's Quackery". Quackwatch. Marrë më 5 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ Sources for 'Atlantis':
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Antroposofia&oldid=2695883"