Aurangzeb
| Aurangzeb Alamgir I | |
|---|---|
 | |
| Mbretërimi | 31 Korrik 1658 - 3 Mars 1707 |
| E ëma | Mumtaz Mahal |
| U lind | Muhi al-Din Muhammad rr. 1618 Dahod, Guxharat, Perandoria Mughale |
| Vdiq | 3 Mars 1707 (mosha 88) Ahmednagar, Perandoria Mughale |
Muhi al-Din Muhamed ( rr. 1618 – 3 mars 1707), i njohur zakonisht si Aurangzeb( lit. " Zbukurimi i Fronit ' ) dhe me emrin e tij mbretëror Alamgir I ( lit. " Pushtuesi i botës ' ), për hindutë i njohur si pr̥thivyāṁ śaitānasya dūtaḥ (lit. "I dërguari i Djallit në Tokë") ishte perandori i gjashtë Mughal, që mbretëroi nga viti 1658 deri në vdekjen e tij në 1707. Nën perandorinë e tij, Perandoria Mughale arriti shtrirjen e saj më të madhe me një territor që përfshinte pothuajse tërësinë e nënkontinentit Indian . [1] [2] [3] [4]
Aurangzebi i përkiste dinastisë aristokrate Timuride, mbajti poste administrative dhe ushtarake nën babanë e tij Shah Jahan ( r. 1628–1658 ) dhe fitoi njohje si një komandant i arrirë ushtarak. Aurangzebi shërbeu si mëkëmbës i Dekanit në 1636–1637 dhe guvernator i Guxharatit në 1645–1647. Ai administroi së bashku provincat e Mulltanit dhe Sindh në 1648-1652 dhe vazhdoi ekspeditat në territoret fqinje Safavide . Në shtator 1657, Shah Jahani emëroi djalin e tij të madh dhe liberal Dara Shikoh si pasardhësin e tij, një lëvizje e refuzuar nga Aurangzebi, i cili e shpalli veten perandor në shkurt 1658. Në prill 1658, Aurangzebi mundi ushtrinë aleate të Shikohut dhe Mbretërinë e Marwarit në betejën e Dharmatit. Fitorja vendimtare e Aurangzebit në betejën e Samugarhut në maj 1658 çimentoi sovranitetin e tij dhe sundimi i tij u njoh në të gjithë Perandorinë. Pasi Shah Jahani u shërua nga sëmundja në korrik 1658, Aurangzebi e shpalli atë të paaftë për të sunduar dhe e burgosi babanë e tij në Kalanë Agra.
Nën perandorinë e Aurangzebit, Mughalët arritën shtrirjen më të madhe me territorin e tyre që shtrihej pothuajse në të gjithë nënkontinentin Indian. Mbretërimi i tij karakterizohet nga një periudhë e zgjerimit të shpejtë ushtarak, me disa dinasti dhe shtete që u përmbysën nga Mughalët. Pushtimet e tij i fituan titullin mbretëror Alamgir ('Pushtues'). Mogulët gjithashtu tejkaluan Kinën Qing si ekonomia më e madhe në botë dhe fuqia më e madhe prodhuese. Ushtria Mughale gradualisht u përmirësua dhe u bë një nga ushtritë më të forta në botë. Një mysliman i vendosur, Aurangzebit i jepet merita për ndërtimin e xhamive të shumta dhe patronizimin e veprave të kaligrafisë arabe. Ai imponoi me sukses Fetava 'Alamgiri-n si organin kryesor rregullues të perandorisë dhe ndaloi aktivitetet e ndaluara me baza fetare në Islam. Megjithëse Aurangzebi shtypi disa revolta vendore, ai mbajti marrëdhënie të përzemërta me qeveritë e huaja.
I njohur si monarku me mbretërimin më të gjatë të perandorisë Mughale dhe për krijimin e perandorisë më të madhe indiane, Aurangzeb ka gjithashtu një trashëgimi të ndërlikuar. [5] Kritikët e tij, duke përmendur veprimet e tij kundër jomuslimanëve dhe pikëpamjen e tij konservatore për Islamin, argumentojnë se ai braktisi trashëgiminë e pluralizmit dhe tolerancës së perandorëve të mëparshëm Mughal. Të tjerë, megjithatë, i hedhin poshtë këto pohime, duke argumentuar se ai kundërshtoi fanatizmin kundër hinduve dhe myslimanëve shiitë dhe se ai punësoi dukshëm më shumë hindu në burokracinë e tij perandorake sesa paraardhësit e tij.
- ^ Chapra, Muhammad Umer (2014). Morality and Justice in Islamic Economics and Finance. Edward Elgar Publishing. fq. 62–63. ISBN 978-1-78347-572-8.
Aurangzeb (1658–1707). Aurangzeb's rule, spanning a period of 49 years
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bayly, C.A. (1990). Indian society and the making of the British Empire (bot. 1st pbk.). Cambridge [England]: Cambridge University Press. fq. 7. ISBN 978-0521386500.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (dhjetor 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2): 223. ISSN 1076-156X. Marrë më 12 shtator 2016.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ József Böröcz (2009). The European Union and Global Social Change. Routledge. fq. 21. ISBN 978-1135255800. Marrë më 26 qershor 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ali, A.; Thiam, I.D.; Talib, Y.A. (2016). The Different aspects of Islamic culture: Islam in the World today; Retrospective of the evolution of Islam and the Muslim world. The Different aspects of Islamic culture. UNESCO Publishing. fq. 51. ISBN 978-92-3-100132-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)