Autoriteti Kombëtar Palestinez
السلطة الفلسطينية الوطنية as-Sulṭa al-Waṭanīya al-Filasṭīnīya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Stema
| |||||
| Kryeqyteti | Ramallahu (de facto) | ||||
| Qyteti më i madh | Gaza | ||||
| Gjuhët zyrtare | Arabisht | ||||
| Qeveria | |||||
| Lloji i qeverisjes | Gjysëm presidencial | ||||
| Të dhëna të tjera | |||||
| Zona kohore | UTC+2 (EET) | ||||
|
| |||||
Autoriteti Kombëtar Palestinez (Arabisht: السلطة الوطنية الفلسطينية as-Sulṭa al-Waṭanīya al-Filasṭīnīya) është organi vetëqeverisës i përkohshëm i kontrolluar nga Fatahu, që ushtron kontroll të pjesshëm civil mbi Rripin e Gazës dhe Bregun Perëndimor "A" dhe "B", i krijuar si pasojë e Marrëveshjeve të Oslos të viteve 1993-1995.[1][2] Pas zgjedhjeve të vitit 2006 dhe konfliktit pasues të Gazës ndërmjet partive Fatah dhe Hamas, autoriteti i saj ishte shtrirë vetëm në zonat A dhe B të Bregut Perëndimor. Që nga janari 2013, ajo ka përdorur emrin "Shteti i Palestinës" në dokumentet zyrtare.[3][4][5]
Autoriteti Palestinez u formua në vitin 1994, në përputhje me Marrëveshjen Gaza-Jeriko ndërmjet Organizatës për Çlirimin e Palestinës (PLO) dhe qeverisë së Izraelit, si një organ i përkohshëm pesëvjeçar. Më pas duhej të zhvilloheshin negociata të mëtejshme midis dy palëve në lidhje me statusin e saj përfundimtar. Sipas Marrëveshjes së Oslos, Autoriteti Palestinez u caktua të kishte kontroll ekskluziv si mbi çështjet që lidhen me sigurinë ashtu edhe mbi çështjet civile në zonat urbane palestineze (të referuara si "Zona A") dhe vetëm kontrollin civil mbi zonat rurale palestineze ("Zona B"). Pjesa e mbetur e territoreve, duke përfshirë vendbanimet izraelite, rajonin e Luginës Jordan dhe rrugët anashkaluese midis komuniteteve palestineze, do të mbetej nën kontrollin izraelit ("Zona C"). Jeruzalemi Lindor u përjashtua nga Marrëveshja. Negociatat me disa qeveri izraelite kishin rezultuar që Autoriteti të fitonte kontrollin e mëtejshëm të disa zonave, por kontrolli më pas humbi në disa zona kur Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF) rimorën disa pozicione strategjike gjatë Intifadës së Dytë ("el-Aksa"). Në vitin 2005, pas Intifadës së Dytë, Izraeli u tërhoq në mënyrë të njëanshme nga vendbanimet e tij në Rripin e Gazës, duke zgjeruar kështu kontrollin e Autoritetit Palestinez në të gjithë rripin ndërsa Izraeli vazhdoi të kontrollonte pikat e kalimit, hapësirën ajrore dhe ujërat e bregdetit të Rripit të Gazës.[6]
Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: Territoret palestineze
Territoret palestineze i referohen Rripit të Gazës dhe Bregut Perëndimor (përfshirë Jeruzalemin Lindor). Autoriteti Palestinez aktualisht administron rreth 39% të Bregut Perëndimor. 61% e Bregut Perëndimor mbetet nën kontrollin e drejtpërdrejtë ushtarak dhe civil izraelit. Jeruzalemi Lindor u aneksua në mënyrë të njëanshme nga Izraeli në vitin 1980, përpara formimit të Autoritetit Palestinez. Që nga viti 2007, Gaza qeveriset nga qeveria e Hamasit në Gaza.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Rudoren, Jodi. "The Palestinian Authority". The New York Times (në anglisht).
- ^ "The Palestinian government" (në anglisht). CNN. 5 prill 2001. Marrë më 26 nëntor 2012.
- ^ Palestine: What is in a name (change)? – Inside Story. Al Jazeera.
- ^ WAFA – Palestine News & Information Agency, Presidential Decree Orders Using ‘State of Palestine’ on all Documents Arkivuar 15 janar 2013 tek Wayback Machine.
- ^ Associated Press (5 janar 2013). "Palestinian Authority officially changes name to 'State of Palestine'". Haaretz Daily Newspaper (në anglisht).
- ^ "Israel completes Gaza withdrawal". BBC News (në anglisht). 12 shtator 2005. Marrë më 16 mars 2016.