Biodemografia

Biodemografia është shkenca që merret me integrimin e teorisë biologjike dhe demografisë .

Përmbledhje

Biodemografia është një degë e re e demografisë njerëzore (klasike) që ka të bëjë me të kuptuarit e përcaktuesve plotësues biologjikë dhe demografikë dhe ndërveprimeve midis proceseve të lindjes dhe vdekjes që formësojnë individët, grupet dhe popullatat. Komponenti biologjik sjell demografinë njerëzore nën ombrellën teorike unifikuese të evolucionit dhe përbërësi demografik siguron një bazë analitike për shumë nga parimet mbi të cilat mbështetet teoria evolucionare, përfshirë aftësinë, zgjedhjen, strukturën dhe ndryshimin. Biodemografët kanë të bëjnë me proceset e lindjes dhe vdekjes pasi ato kanë të bëjnë me popullatat në përgjithësi dhe me njerëzit në veçanti, ndërsa biologët e popullatës të specializuar në teorinë e historisë së jetës janë të interesuar për këto procese vetëm për aq sa lidhen me aftësinë dhe evolucionin.

Tradicionalisht, biologët evolucionistë rrallë përqendrohen në produkte më të vjetra, pas-riprodhuese, sepse këta individë (siq argumentohet tipikisht) nuk kontribuojnë në përshtatje fizike. Në të kundërt, biodemografët përqafuan programe kërkimore të hartuara shprehimisht për të studiuar individë në mosha përtej viteve të tyre riprodhuese, sepse informacioni mbi këto klasa moshe do të hedhë dritë të rëndësishme mbi jetëgjatësinë dhe plakjen. Komponentët biologjikë dhe demografikë të biodemografisë nuk janë hierarkike por reciproke, pasi që të dyja janë dritare kryesore në botë dhe në këtë mënyrë janë sinergjike, plotësuese dhe informuese reciproke.

Biodemografia është një nga nëndisiplinat e vogla që dalin nga shkencat shoqërore që kanë përqafuar biologjinë, psikologjinë evolucionare dhe neuroekonominë. Sidoqoftë, ndryshe nga të tjerët që përqendrohen në nënzonat më të ngushta biologjike ( neurologjia ) ose konceptuale (evolucioni), biodemografia nuk ka kufij të qartë biologjikë. Si pasojë, ajo është një koncept ndërdisiplinor, por që ruan rrënjët biologjike. Nocionet themelore hierarkike që janë të qenësishme si për biologjinë (qeliza, organe, individ) dhe demografinë (grup individual, popullsi) formojnë një zinxhir në të cilin individi shërben si lidhje midis niveleve më të ulëta mekanike dhe niveleve më të larta funksionale.

Shih edhe

• Shkenca
• Biologjia
• Nataliteti
• Mortaliteti
• Neurologjia
• Demografia
• Jetëgjatësia
• Gjerontologjia
• Shkencat shoqërore

Literatura

• Gavrilov L.A., Gavrilova N.S. 2012. "Biodemography of Exceptional Longevity: Early-life and mid-life predictors of human longevity". Biodemography and Social Biology, 58(1):14–39,  
• Curtsinger J.W., Gavrilova N.S., Gavrilov L.A. 2006. "Biodemography of Aging and Age-Specific Mortality in Drosophila melanogaster". In: Masoro E.J. & Austad S.N.. (eds.): Handbook of the Biology of Aging, Sixth Edition. Academic Press. San Diego, CA. 261–288.
• Carey, J. R., and J. W. Vaupel. 2005. "Biodemography". in D. Poston and M. Micklin, editors. Handbook of Population. Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York. 625–658
• Carnes, B.A., S.J. Olshansky, and D. Grahn. 2003. "Biological evidence for limits to the duration of life". Biogerontology 4: 31–45.
• Gavrilov L.A., Gavrilova N.S., Olshansky S.J., Carnes B.A. 2002. "Genealogical data and biodemography of human longevity". Social Biology, 49(3-4): 160–173.
• Gavrilov, L.A., Gavrilova, N.S. 2001. "Biodemographic study of familial determinants of human longevity". Population: An English Selection, 13(1): 197–222.
• Leonid A. Gavrilov & Natalia S. Gavrilova (1991), The Biology of Life Span: A Quantitative Approach. New York: Harwood Academic Publisher,