Ceija Stojka
Ceija Stojka (23 maj 1933 – 28 janar 2013) ishte një shkrimtare, piktore, aktiviste dhe muzikante austriako - rome dhe e mbijetuar e Holokaustit . [1]
Jeta[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Stojka lindi në Kraubath an der Mur, Styria në vitin 1933. Ajo ishte fëmija i parafundit i çiftit Maria "Sidi" Rigo Stojka dhe Karl "Wackar" Horvath.[2] Dy nga vëllezërit e saj, Karl "Karli" Stojka dhe Johann "Mongo" Stojka, ishin gjithashtu shkrimtarë dhe muzikantë.
Familja ishte katolike rome, anëtarë të klanit Bagareschtschi nga babai dhe klanit Giletschi nga nëna. [2] Stojkasit ishin tregtarë kuajsh, karvani i të cilëve kalonte dimrin në Vjenë dhe verën duke udhëtuar nëpër fshatrat austriake, [3] ku familja mund të gjurmonte trashëgiminë e tyre për më shumë se 200 vjet. Së bashku me nënën e saj dhe katër nga pesë vëllezërit, ajo i mbijetoi Holokaustit dhe internimit në Auschwitz, Ravensbruck dhe Bergen-Belsen. Babai i saj u dërgua në kampin e përqendrimit Dachau, më pas në Schloss Hartheim, ku u vra. Vëllai i saj më i vogël Osi vdiq në "Zigunerfamillienlager" në Auschwitz-Birkenau në 1943-ën. [2]
Autobiografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Stojka shkroi 3 autobiografi. E para, Ne jetojmë në izolim: Kujtimet e një Romi, u botua në 1988-ën dhe ishte një nga veprat e para popullore që bëri publike çështjet lidhur me persekutimin nazist të romëve austriakë. Publikimi mori vëmendje të madhe të publikut për temën që trajtonte si dhe për faktin se një grua e kishte shkruar atë, duke thyer konventën rome.[4] Ajo vazhdoi t'i eksplorojë këto çështje në Udhëtarët në këtë botë (1992) dhe Unë ëndërroj që jam gjallë - çliruar nga Bergen-Belsen (Träume ich, dass ich lebe) (2005). Të tre librat u botuan me ndihmën e Karin Berger si redaktore. [5]
Çmimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Çmimi Bruno Kreisky për një libër politik për Wir leben im Verborgenen (1993)
- Çmimi Joseph Felder për merita qytetare dhe punë në interes të përgjithshëm (2000)
- Medalje e artë e meritës dhënë nga Shteti Federal i Vjenës (2001) [6]
Veprat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Wir leben im Verborgenen. Erinnerungen einer Rom-Zigeunerin - përkthyer si "Ne jetojmë në izolim. Kujtimet e një Romni" (1988)
- Reisende auf dieser Welt - përkthyer si "Udhëtarët në këtë botë" (1992)
- Meine Wahl zu schreiben - ich kann es nicht (2003 - Gedichte)
- Me Diklem Suno "Kam ëndërruar" (Audio-CD) [7]
- Träume ich, dass ich lebe? Befreit aus Bergen-Belsen - përkthyer si "Ëndërroj që jam gjallë - i çliruar nga Bergen-Belsen" (2005)
- Auschwitz ist mein Mantel (monografi me vizatime, piktura dhe poezi, bot. Christa Stippinger, 2008)
- Sogar der Tod hat Angst vor Auschwitz (monografi në gjermanisht, anglisht, romane me vizatime, gouaches, piktura, ed. Lith Bahlmann, Matthias Reichelt, 2014)
- Ceija Stojka. Une artiste rom dans le siecle. Një artist rom në shek (monografi në frëngjisht, anglisht me vizatime, gouaches, piktura, ed. Maison Rouge, 2018)
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ derStandard.at. "Roma-Künstlerin Ceija Stojka gestorben - Literatur - derStandard.at › Kultur" (në gjermanisht). Derstandard.at. Marrë më 2013-01-29.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja) - ^ a b c French, L.. (2008). An Austrian Roma Family Remembers: Trauma and Gender in Autobiographies by Ceija, Karl, and Mongo Stojka. German Studies Review, 31(1), 68.
- ^ "Holocaust Encyclopedia: Ceija Stojka". United States Holocaust Memorial Museum (në anglisht). Marrë më 5 mars 2016.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja) - ^ "Romani author and painter Ceija Stojka has passed away - Romea.cz". www.romea.cz (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 8 prill 2022. Marrë më 2016-03-05.
- ^ French, L.. (2008). An Austrian Roma Family Remembers: Trauma and Gender in Autobiographies by Ceija, Karl, and Mongo Stojka. German Studies Review, 31(1), 64–86.
- ^ Ceija Stojka : une artiste rom dans le siècle = a Roma artist in the century (në frëngjisht). Maison rouge-Fondation Antoine de Galbert. Lyon. 2018. ISBN 9782849754962. OCLC 1028664782.
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Është përdorur gabimisht parametri i të tjerëve (lidhja) - ^ "Me Diklem Suno (Ich Hatte Eine...)" (në gjermanisht). Amazon. Marrë më 2020-01-30.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)