Jump to content

Cikloni Qendresa

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Cikloni Qendresa më 7 nëntor 2014

Cikloni Qendresa ishte një nga ciklonet më intensive të ngjashme me tropikët mesdhetar të regjistruar, i cili goditi Maltën dhe ishullin italian të Siçilisë në vitin 2014. Stuhia u formua më 5 nëntor dhe u intensifikua me shpejtësi dy ditë më vonë, duke arritur kulmin e intensitetit më 7 nëntor, për shkak të një lartësie të ulët të bërthamës së ftohtë . Qendresa goditi drejtpërdrejt Maltën pasdite dhe më pas kaloi bregun lindor të Siçilisë më 8 nëntor. Më vonë, cikloni u dobësua ndjeshëm dhe u shpërnda mbi Kretë më 11 nëntor. Burimet tregojnë se Qendresa kaloi në një ciklon subtropikal, para se të arrinte intensitetin kulmor. [1] [2] Qendresa shkaktoi tre viktima dhe të paktën 250 milionë dollarë (2014 USD) dëme në Itali. [3]

Historia meteorologjike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Cikloni Qendresa

Një lug me valë të shkurtër pranë Ishujve Britanikë filloi të zgjerohej drejt jugut drejt Afrikës së Veriut më 3 nëntor, gjë që bëri që liqeni Maggiore në Itali të vërshonte. [4] [5] Megjithëse Instituti i Meteorologjisë i Universitetit të Lirë të Berlinit ia kishte caktuar emrin Qendresa një zone të pritshme me presion të ulët të zhvilluar brenda lugit më 4 nëntor, ai në fakt u dha emrin dy sistemeve të ndryshme më 5 nëntor, duke rezultuar në Qendresa I në jug dhe Qendresa II në veri. [6] Më 6 nëntor, në skajin jugor të Qendresa I filloi të zhvillonte një qendër qarkullimi të nivelit të ulët (LLCC) pranë ishujve Kerkennah, dhe ajo përmendet thjesht si Qendresa më vonë nga shumica e dokumenteve dhe raporteve. Lugina zhvilloi gjithashtu dy qendra qarkullimi të nivelit të lartë (ULCC) në të njëjtën ditë - ajo pranë bregut juglindor të Francës u shpërnda shpejt, por ajo në Algjeri u zhvendos në Tunizi dhe më pas hyri në ngushticën e Siçilisë të nesërmen, duke u bërë një prerje e ulët nga lug. [7]

Kur LLCC e Qendresës po lëvizte në veri-verilindje dhe duke u kombinuar me ULCC në fillim të 7 nëntorit, sistemi u mbyll shpejt dhe u intensifikua në mënyrë dramatike. [7] [8] Falë temperaturës së sipërfaqes së detit mbi 23 °C (73 °F) dhe ajri i fortë i ftohtë në nivelet e mesme dhe të sipërme, Qendresa formoi një tipar të ngjashëm me syrin, i rrethuar nga konvekcioni i thellë pranë Linosës rreth mesditës. [9] [5] Pak para orës 17:00 CET (16:00 UTC ), Qendresa goditi drejtpërdrejt Maltën, rreth së cilës kohë Qendresa humbi frontet e saj dhe fitoi një sy më të përcaktuar mirë. [7] MOLOCH, një model italian, vlerësoi se temperatura e nivelit të ulët të syrit të Qendresës ishte rreth 6 °C (11 °F) më e ngrohtë se zona përreth me nivelet e mesme dhe të sipërme jo më të ftohta në atë kohë, duke sugjeruar një sistem me bërthamë të ngrohtë. [2] Rreth kësaj kohe, Qendresa besohej se kishte kaluar në një ciklon subtropikal. [1] Në intensitetin maksimal, Qendresa kishte një presion minimal të ulët prej 978 hectopascals (28.88 inHg), erërat maksimale të qëndrueshme të paktën 110.9 kilometres per hour (68.9 mph; 59.9 kn), dhe shpërthime maksimale të paktën 153.7 kilometres per hour (95.5 mph; 83.0 kn). [10] Duke ndërvepruar me Sicilinë, cikloni u kthye në verilindje dhe filloi të bënte një lak në drejtim të kundërt të akrepave të orës në lindje të ishullit italian. [7] Më 8 nëntor, Qendresa gjurmoi përgjatë bregut të Katanias dhe kaloi Sirakuzën në mëngjes. Ishte gërryer ndjeshëm për shkak të terrenit të Siçilisë dhe rritjes së prerjes vertikale të erës, duke rezultuar në një sistem pjesërisht të ekspozuar dhe dobësuar më vonë. [7] Më 9 nëntor, Qendresa humbi frontin e saj të ftohtë dhe u dobësua në një ultësirë jotropikale, pranë ishullit të Kretës. [11] Më 10 nëntor, sistemi vazhdoi të dobësohet, ndërsa lëvizte mbi ishullin e Kretës. [12] Më 11 nëntor, Qendresa u shpërnda mbi Kretë. [13]

Ndikimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qendresa pranë Siçilisë më 8 nëntor, pak pas kulmit të intensitetit

Malta përjetoi një goditje direkte të ngjashme me një ciklon tipik tropikal nga Qendresa. Në Gjirin e Shën Palit, një qytet bregdetar në Maltën veriore, stacioni meteorologjik Buġibba regjistroi erëra të qëndrueshme dhjetë minuta me 110.9 kilometres per hour (68.9 mph) dhe shpërthimi me 153.7 kilometres per hour (95.5 mph; 83.0 kn) në orën 16:58 CET (15:58 UTC ), më i forti i regjistruar në tokë nga një ciklon tropikal mesdhetar në histori; rreth 15 minuta më vonë, presioni qendror në 978,6 hPa (28,90 inHg ) u regjistrua brenda syrit me kushte krejtësisht të qeta, më i ulëti nga të gjithë ciklonet tropikale mesdhetare që nga regjistrimet e besueshme. Stacionet meteorologjike nëpër zona të tjera kanë regjistruar gjithashtu rrebeshe të konsiderueshme nga Qendresa. Në Aeroportin Ndërkombëtar të Maltës, ai regjistroi shpërthimin në 119 kilometres per hour (74 mph) . Lampedusa, ishulli më i madh i ishujve italianë Pelagie, regjistroi shpërthimin në 135 kilometres per hour (84 mph). [5] Qendresa mbyti 3 persona në Itali dhe shkaktoi të paktën 250 milionë GBP (2014 EURO) dëme. [3]

Qëndresa shkaktoi kaos në Maltë. Operacionet e fluturimeve të aeroportit u pezulluan dhe portet u mbyllën gjithashtu. Me shumë makina të bllokuara në rrugët e përmbytura nëpër zonat e ulëta, cikloni shkaktoi një makth trafiku në të gjithë ishullin. Ndërprerjet e energjisë elektrike ndodhën në disa qytete pasi shtyllat e energjisë elektrike u rrëzuan nga erërat e forta; përveç kësaj, shumë pemë u shkulën. [14] Qendresa solli dëme të ngjashme në pjesën lindore të Siçilisë, duke përfshirë brigjet e gërryera, çatitë e hedhura në erë dhe varkat e përmbysura. [15]

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b Ben Henson (16 nëntor 2017). "More Heavy Rain—and a Medicane—Are Possible as Cyclone Numa Churns Near Greece". Weather Underground. Marrë më 17 nëntor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b "MOLOCH forecasts". CNR-ISAC. Marrë më 1 nëntor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b "November 2014 Global Catastrophe Recap" (PDF). Aon Benfield. 3 dhjetor 2014. fq. 5. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 dhjetor 2018. Marrë më 2 dhjetor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Archiv-Version des Animationstools" [Archive version of the animation tool] (në gjermanisht). Wetter3. Arkivuar nga origjinali më 13 prill 2022. Marrë më 1 nëntor 2016.
  5. ^ a b c "A Medicane (MEDIterranean hurriCANE) or Tropical-Like Cyclone (TLC) brought severe weather to parts of the Mediterranean in early November". EUMETSAT. 8 nëntor 2014. Arkivuar nga origjinali më 7 nëntor 2020. Marrë më 16 tetor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Europe Weather Analysis on 2014-11-05" (në gjermanisht). Free University of Berlin. 5 nëntor 2014. Arkivuar nga origjinali (GIF) më 31 gusht 2021. Marrë më 1 nëntor 2016.
  7. ^ a b c d e Sachweh, Michael (7 janar 2015). "Qendresa – ein bemerkenswerter Medicane" [Qendresa – a remarkable medicane] (PDF) (në gjermanisht). Munich: Free University of Berlin. Marrë më 19 nëntor 2017.
  8. ^ D.S. Carrió; V. Homar; A. Jansa; R. Romero; M.A. Picornell (19 korrik 2017). "Tropicalization process of the 7 November 2014 Mediterranean cyclone: Numerical sensitivity study". Elsevier. Marrë më 22 nëntor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "ODYSSEA Mediterranean Sea Surface Temperature Analysis, daily, 0.02° resolution". IFREMER. Arkivuar nga origjinali më 28 shtator 2021. Marrë më 5 maj 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Angela Fritz (7 nëntor 2014). "Wicked Mediterranean storm whips up 95 mph wind gusts in Malta". Marrë më 22 nëntor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "Europe Weather Analysis on 2014-11-09". Free University of Berlin. 9 nëntor 2014. Arkivuar nga origjinali më 31 gusht 2021. Marrë më 15 tetor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "Europe Weather Analysis on 2014-11-10". Free University of Berlin. 10 nëntor 2014. Arkivuar nga origjinali më 31 gusht 2021. Marrë më 15 tetor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "Europe Weather Analysis on 2014-11-11". Free University of Berlin. 11 nëntor 2014. Arkivuar nga origjinali më 5 maj 2022. Marrë më 15 tetor 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "Update 3: Airport operations resume, several areas without power, cars damaged as fierce storm lashes Malta". Times of Malta. 7 nëntor 2014. Marrë më 5 nëntor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ "Ciclone mediterraneo 7–8 novembre 2014" [Mediterranean cyclone November 7-8, 2014] (në italisht). YouReport.it. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2016. Marrë më 5 nëntor 2016.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Cikloni_Qendresa&oldid=2684446"