Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare
| Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare | |
|---|---|
 Shaheed Minar, Dhaka (Monumenti i Martirëve) përkujton lëvizjen e gjuhës bengali e 21 shkurtit 1952. | |
| Emri zyrtar | International Mother Language Day (IMLD) |
| Vëzhguar nga | Kombet e Bashkuara |
| Rëndësia | Promovon ruajtjen dhe mbrojtjen e të gjitha gjuhëve |
| Data | 21 shkurt |
| Frekenca | Vjetore |
Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare (anglisht: International Mother Language Day) është një ditë ndërkombëtare ceremoniale e shpallur nga UNESCO në vitin 1999. Si e tillë ajo festohet më 21 shkurt të çdo viti. Qëllimi i caktimit të saj është promovimi dhe ndërgjegjësimi për diversitetin gjuhësor dhe kulturor si dhe promovimin e shumëgjuhësisë. Dokumenti 16/C i UNESCO-s nga viti 1970 thotë:"Gjuha amtare shënon rrugën e qenies njerëzore dhe përmes saj ajo hyn në shoqëri, bën kulturën e grupit të cilit i takon dhe vendos bazat për zhvillimin e aftësive intelektuale të saj."
Përmbledhje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]21 shkurti edhe zyrtarisht është pranuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara me një rezolutë të veçantë. Data 21 shkurt është caktuar për të përkujtuar ditën e protestave të studentëve të Univesitetit Dhaka me origjine nga Bengali, të cilët qenë konfrontuar me policët pakistanez derisa protestonin për të drejtën e gjuhës së tyre bengaleze që të pranohet si gjuhë zyrtare.[1] [2][3]
Që nga viti 1999 kur UNESCO kishte shpallur 21 shkurtin ditë ndërkombëtare të gjuhës amtare, çdo vit në mbarë botën organizohen manifestime, organizime në nivel kombëtar e ndërkombëtar, me qëllim të ruajtjes dhe promovimit të gjuhëve amtare.
Gjuha është pjesë e pandashme e identitetit të një populli me anë të së cilës shprehet shpirti dhe kultura e tij. Gjuha e një populli, zhvillimi i saj, e folura e tij, dashuria ndaj saj dhe promovimi i saj tregon, në fakt, kulturën që mbretëron brenda pjesëtareve të atij populli, asaj shoqërie.
Gjuha amtare është një pasuri për të cilën çdo individ duhet t'i përkushtohet me dashuri dhe respekt. Dhe kjo duhet të jetë e mundur për të gjithë, të paktën sipas fjalëve të Deklaratës të cituar në fillim të këtij teksti. Por një evropian mesatar do të habitet kur të mësojë sa njerëz pengohen ta bëjnë këtë në vetë Evropën, pa përmendur kontinentet e tjera, veçanërisht Afrikën. Edhe Franca, një simbol tradicional i të drejtave të njeriut, vepron në një mënyrë shumë diktatoriale në lidhje me gjuhën amtare të Bretonëve dhe Korzikanëve. Por situata është më e keqe në Afrikën nën-Sahariane, veçanërisht në kolonitë e mëparshme franceze. Nuk mund të thuhet se nuk ka asnjë përparim në Afrikë, në këtë drejtim ka disa, por vetëm në një kuptim të caktuar, kryesisht në kolonitë e mëparshme britanike (ky fakt nuk do të thotë se britanikët i kanë trajtuar të tjerët në një mënyrë më humaniste në periudhën koloniale, përkundrazi, por nuk kanë tentuar hapur dhe nuk kanë bërë përpjekje për të detyruar mësimin e gjuhës angleze).[4]
Sot, në Afrikë, vetëm një pakicë relativisht e vogël e privilegjuar flet gjuhën e kolonizatorit të mëparshëm. Kjo është gjuha zyrtare e vetme në shumicën e vendeve të sotme afrikane. Prandaj, kjo pakicë është në fakt e privilegjuar dhe kujdeset hapazi që ky privilegj të vazhdojë edhe në të ardhmen. Sot, vërehen tre procese që janë në konflikt jashtë Evropës: shtyrja imperialiste e gjuhës angleze, jo vetëm si gjuha ndërkombëtare, mbajtja e gjuhës së dikurshme koloniale, dhe përparimi i ngadalshëm, pothuajse osmotik, i gjuhëve të reja standarde jo-evropiane. "Ajo që është më e keqja dhe praktikisht e turpshme është se organet dhe organizatat ndërkombëtare përpiqen të paraqiten sikur nuk ka probleme në këtë drejtim".[5]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Arsimi
- UNESCO
- Gjuha amtare
- Arsimi kombëtar
- Të drejtat gjuhësore
- Dita Evropiane e Gjuhëve
- Dita Ndërkombëtare e Arsimit
- Dita Ndërkombëtare e Shkrim-Leximit
- Karta Evropiane për Gjuhët Rajonale ose Minoritare
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Links to documents". Un.org (në anglisht). 2002-09-09. Marrë më 2016-07-02.
- ^ Ingles. Cuerpo de Maestros. Temario Para la Preparacion de Oposiciones .e-book, (në spanjisht). MAD-Eduforma. fq. 97–. ISBN 978-84-665-6253-9.
- ^ Rahim, Abdur (19 shtator 2014). Canadian Immigration and South Asian Immigrants (në anglisht). Xlibris Corporation. fq. 102–. ISBN 978-1-4990-5874-1.
- ^ "Matica hrvatska - Uoči međunarodnog dana materinskoga jezika". web.archive.org (në kroatisht). 2007-06-09. Arkivuar nga origjinali më 9 qershor 2007. Marrë më 2024-02-17.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja) - ^ "Matica hrvatska - Uoči međunarodnog dana materinskoga jezika". web.archive.org (në kroatisht). 2007-06-09. Arkivuar nga origjinali më 9 qershor 2007. Marrë më 2024-02-17.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja)
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- UNESCO homepage for International Mother Language Day
- UNESCO Education (includes links to information on past IMLD observances)
- The Makers of History: International Mother Language Day Arkivuar 15 tetor 2016 tek Wayback Machine
- Worldwide event calendar on Mother Language Day celebrations
- Information about International Mother Language Day Arkivuar 2 maj 2015 tek Wayback Machine
- The Birth, Death and Re-birth of Language [International Mother Language Day] Arkivuar 22 shkurt 2019 tek Wayback Machine