Jump to content

ETA (grup separatist)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Euskadi Ta Askatasuna
Liderët
  • Josu Urrutikoetxea
  • David Pla
  • Izaskun Lesaka
  • Mikel Irastorza
Datat e veprimtarisë 31 Korrik 1959 – 16 Prill 2018
  • 5 Shtator 2010 (armëpushimi i zgjatur)
  • 8 Prill 2017 (çarmatimi)
  • 16 Prill 2018 (shpërbërja)
Selia Vendet Baske
Rajonet aktive
  • Spanja
  • Franca
Ideology
Aleatët
  • Batasuna
  • Herri Batasuna
  • FARC
  • FLB-ARB
  • Provisional IRA
  • Terra Lliure
  • FLNC
Kundërshtarët European Union Bashkimi Europian

France Franca

Spain Spanja

United States Shtetet e Bashkuara
Betejat dhe luftërat Konflikti Bask
Emblema ETA

ETA, [a] një akronim për Euskadi Ta Askatasuna [b] ("Atdheu dhe Liria Baske" [3] ose "Vendi Bask dhe Liria" [4] ), ishte një organizatë separatiste e armatosur nacionaliste baske dhe e ekstremit të majtë [5]Vendin Bask midis 1959 dhe 2018, me synimin e pavarësisë së rajonit. Grupi u themelua në vitin 1959 gjatë epokës së Spanjës frankiste, dhe më vonë evoluoi nga një grup paqësor që promovonte kulturën tradicionale baske në një grup paraushtarak të dhunshëm. Ajo u angazhua në një fushatë bombash, atentatesh dhe rrëmbimesh në të gjithë Spanjën dhe veçanërisht në Vendin Bask Jugor kundër regjimit, i cili ishte shumë i qendërzuar dhe armiqësor ndaj shprehjes së identiteteve të pakicës jo-kastiliane . ETA ishte grupi kryesor brenda Lëvizjes Nacionalçlirimtare Baske dhe ishte pjesëmarrësi më i rëndësishëm bask në konfliktin bask .

Motoja e ETA-s ishte Bietan jarrai ("Vazhdoni të dyja"), duke iu referuar dy figurave në simbolin e saj, një gjarpër (që përfaqëson politikën) të mbështjellë rreth një sëpate (që përfaqëson luftën e armatosur). [6] [7] [8] Midis 1968 dhe 2010, ETA vrau 829 njerëz (përfshirë 340 civilë) dhe plagosi më shumë se 22,000. [9] [10] [11] [12] ETA klasifikohej si një grup terrorist nga Franca, [13] Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara, [14] Kanadaja, [15] dhe Bashkimi Evropian . [16] Kjo konventë u pasua nga një mori mediash vendase dhe ndërkombëtare, të cilat gjithashtu i referoheshin grupit si terroristë . [17] [18] [19] [20] Deri më 2019, kishte më shumë se 260 ish-anëtarë të burgosur të grupit në Spanjë, Francë dhe vende të tjera. [21]

ETA shpalli armëpushime në 1989, 1996, 1998 dhe 2006. Më 5 shtator 2010, ETA shpalli një armëpushim të ri [22] që mbeti në fuqi, dhe më 20 tetor 2011, ETA njoftoi një "ndërprerje të përhershme të aktivitetit të saj të armatosur". [23] Më 24 nëntor 2012, u raportua se grupi ishte gati të negocionte një "përfundim përfundimtar" të veprimeve të tij dhe të shpërbëhej plotësisht. [24] Grupi njoftoi më 7 prill 2017 se kishte hequr dorë nga të gjitha armët dhe eksplozivët e tij. [25] Më 2 maj 2018, ETA bëri publike një letër të datës 16 prill 2018, sipas së cilës ajo kishte "shpërbërë plotësisht të gjitha strukturat e saj dhe i dha fund nismës së saj politike". [26]

  1. ^ "ETA". Collins English Dictionary (në anglisht). Marrë më 2020-03-08.
  2. ^ Goodman, Al. ETA: A history of violence. CNN. Arkivuar nga origjinali më 2021-12-11 – nëpërmjet YouTube. {{cite AV media}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ ETA BASQUE ORGANIZATION, Encyclopaedia Britannica 20 October 2011
  4. ^ Watson, Cameron (2007). Basque Nationalism and Political Violence: The Ideological and Intellectual Origins of ETA. Reno: Center for Basque Studies. fq. 15. ISBN 978-1-877802-75-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Der Generalbundesanwalt - International terrorism with a far-left or separatist background". www.generalbundesanwalt.de. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Quiosco | El Mundo en ORBYT.
  7. ^ ETA, una serpiente vacilante.
  8. ^ De patrulla por Vitoria.
  9. ^ "Lista de víctimas mortales". Ministerio del Interior (në spanjisht). Arkivuar nga origjinali më 15 shtator 2010. Marrë më 19 shtator 2010.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  10. ^ "Datos significativos del conflicto vasco, 1968–2003". Eusko News (në spanjisht). 2003. Marrë më 19 janar 2011.
  11. ^ "ETA has killed 829 people as of 19 January 2011". Ministerio del Interior (në spanjisht). Gobierno de España. Arkivuar nga origjinali më 15 shtator 2010. Marrë më 29 korrik 2018.
  12. ^ Peace at Last?
  13. ^ "Leader of Eta Basque rebels arrested in France". BBC News (në anglishte britanike). 2019-05-16. Marrë më 2020-08-24.
  14. ^ Foreign Terrorist Organizations (FTOs).
  15. ^ "About the listing process". www.publicsafety.gc.ca. 21 dhjetor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "Council Common Position 2009/468/CFSP of 15 June 2009 updating Common Position 2001/931/CFSP on the application of specific measures to combat terrorism and repealing Common Position 2009/67/CFSP". Council of the European Union. 15 qershor 2009. Marrë më 9 mars 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ "Eta gives terrorists disguise manual". The Independent. London. 15 dhjetor 2007. Marrë më 27 mars 2010. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ Owen, Edward (7 gusht 2007). "Eta terrorists demand protection money". The Daily Telegraph. London. Arkivuar nga origjinali më 12 janar 2022. Marrë më 27 mars 2010. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Spain's rail ambitions: Ave Madrid.
  20. ^ Spanien: Mutmaßliche Eta-Terroristen gefasst – SPIEGEL ONLINE – Nachrichten – Politik.
  21. ^ "Cifran en 21 los presos de ETA aquejados por enfermedades graves". El Mundo newspaper. 7 janar 2019. Marrë më 16 janar 2019. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  22. ^ "Basque separatist group Eta 'declares ceasefire'". BBC News. 5 shtator 2010. Marrë më 5 shtator 2010. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  23. ^ "Basque group Eta says armed campaign is over". BBC News. 20 tetor 2011. Marrë më 20 tetor 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  24. ^ "Basque separatists Eta 'ready to disband'". BBC News. 25 nëntor 2012. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ "Eta: Basque separatists plan to unilaterally disarm on Saturday". BBC News. 7 prill 2017. Marrë më 7 prill 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  26. ^ "Basque group ETA says has 'completely dissolved': El Diario website". Reuters. Reuters. 2 maj 2018. Marrë më 2 maj 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)


Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>