Ushtria Popullore Jugosllave

Stema 1951–1991.

Ushtria Popullore Jugosllave, UPJ (Serbokroatisht: Jugoslovenska Narodna Armija, JNA) ishte ushtria e Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë dhe paraardhësve të saj nga 1945 deri në 1992.

Origjina

Origjina e APJ-së filloi gjatë partizanëve jugosllavë të Luftës së Dytë Botërore. Si paraardhës i APJ-së, Ushtria Çlirimtare Popullore e Jugosllavisë (NOVJ) u formua si pjesë e Luftës antifashiste Popullore Çlirimtare të Jugosllavisë në qytetin boshnjak Rudo më 22 dhjetor 1941. Pasi partizanët jugosllavë çliruan vendin nga Fuqitë e Boshtit, ajo datë u festua zyrtarisht si "Dita e Ushtrisë" në Republikën Socialiste Federative të Jugosllavisë (RSF Jugosllavi).

Në mars 1945, NOVJ u riemërua "Ushtria Jugosllave" (Jugoslavenska/Jugoslovenska Armija) dhe, në 10 vjetorin e saj, më 22 dhjetor 1951, u shtua "Popullore" (Narodna).

Mbështetja që sovjetikët patën brenda radhëve të JNA-së gjatë periudhës së Informbiro-s, pas vitit 1948, është e kontestuar. Vlerësimet e nivelit të ulët tregojnë se 10–15% e personelit të ushtrisë favorizonin pozicionin sovjetik. Burimet jugosllave vlerësojnë se numri i anëtarëve ushtarakë të arrestuar varionte nga 4,153 oficerë dhe ushtarë (vlerësuar nga Radonjiq), në 7,000 oficerë të burgosur të vlerësuar nga Millovan Gjilas. Spastrimi përfshinte 22 oficerë në regjimentin e gardës presidenciale që raportonin drejtpërdrejt te Tito, duke përfshirë Momçilo Gjuriqin, komandant i kohës së luftës i batalionit përcjellës të Shtabit Suprem Partizan Jugosllav . Gjatë kësaj periudhe të bllokadës sovjetike, zhvillimi i Ushtrisë Jugosllave ngeci.

Dyzet e nëntë të diplomuar të Ushtrisë Jugosllave të Akademisë së Shtabit të Përgjithshëm, Akademisë Frunze dhe akademive të tjera ushtarake sovjetike u konsideruan si mbështetës të mundshëm sovjetikë. Shumë nga ata që ndiqnin akademi të tilla në BRSS në kohën e ndarjes Tito-Stalin nuk u kthyen kurrë në Jugosllavi.

Ndarja preku veçanërisht Forcën Ajrore. Pothuajse të gjithë oficerët e Forcave Ajrore kishin trajnime sovjetike dhe disa prej tyre u larguan nga Jugosllavia me avionë të Forcave Ajrore. Ndër të larguarit ishte gjeneralmajor Pero Popivoda, i cili ishte kreu i shërbimit operacional të Forcave Ajrore. Bazat ajrore të Batajnicës, Zemunit dhe Pançevës pranë Beogradit panë disa sulme nga grupe diversante. Komandanti i bazës ajrore Zemun dhe zëvendësi i tij ikën në Rumani.

Ndërmjet viteve 1948 dhe 1955, Shtetet e Bashkuara i dhanë Jugosllavisë 600 milionë dollarë grante të drejtpërdrejta ushtarake dhe një sasi të barabartë në ndihmë ekonomike, duke i mundësuar Jugosllavisë t'i kushtonte më shumë nga burimet e saj të brendshme mbrojtjes. Pas dy vizitave në Shtetet e Bashkuara nga Gjeneral Koloneli Kocha Popovic dhe Koloneli Gjeneral Kilibarda në maj-qershor dhe gusht 1951, përkatësisht, armatimi amerikan filloi të mbërrinte nga fundi i vitit 1951. Deri në vitin 1952 Forcat e Armatosura ishin rritur në 500,000 trupa, dhe shpenzimet e mbrojtjes konsumuan 22 për qind të prodhimit kombëtar bruto. Një Grup Këshillimor i Asistencës Ushtarake (MAAG) prej 30 oficerësh të komanduar nga gjenerali Harmody u krijua nga Shtetet e Bashkuara në Beograd në vitin 1951. Ajo operoi për dhjetë vjet, duke dhënë grante ushtarake dhe duke rregulluar 1 miliard dollarë të tjerë në shitje armësh me kushte të favorshme. Ndër armët e transferuara ishin 599 tanke M-4A3, 319 tanke M-47, 715 armë vetëlëvizëse M-7, M-l8 dhe M-36, 565 makina të blinduara M-3A1 dhe M-8, dhe gjithsej prej 760 artilerie 105mm, 155mm dhe 203mm. Artikujt e dorëzuar u përdorën për të ripajisur njësitë e artilerisë brenda tetë divizioneve të Jugosllavisë.

Shih edhe

• Jugosllavia Federale Demokratike
• Forcat e Armatosura të Serbisë dhe Malit të Zi

Literatura

• Cohen, Lenard J.; Dragović-Soso, Jasna (2008). State Collapse in South-Eastern Europe: New Perspectives on Yugoslavia's Disintegration (në anglisht). Purdue University Press. ISBN 9781557534606.
• Curtis, Glenn E., red. (1992). Yugoslavia : a country study (në anglisht). Washington, D.C.: Federal Research Division, Library of Congress.
• Dimitrijevic, Bojan (1997). "The mutual defense aid program in Tito's Yugoslavia, 1951–1958, and its technical impact". Journal of Slavic Military Studies (në anglisht). 10 (2): 19–33. doi:10.1080/13518049708430288.
• Razvoj Oruzanih Snaga SFRJ [The Development of the Armed Forces of the Socialistic Federative Republic of Yugoslavia], Vols.3-2, The Ground Forces (Belgrade 1987). "This is a classified edition marked with the military security label 'for internal use' published for the 40th Anniversary of the Yugoslav Army. The entire set includes 24 books covering all aspects of the Yugoslav Army, written with consultation of the still classified primary sources" [comment in endnotes of Dimitrijevic 1997].
• Trifunovska, Snezana (1994). Yugoslavia Through Documents: From Its Creation to Its Dissolution (në anglisht). Martinus Nijhoff Publishers. ISBN 0-7923-2670-9.
• Žabec, Krešimir (28 maj 2011). "Tus, Stipetić, Špegelj i Agotić: Dan prije opsade Vukovara Tuđman je Imri Agotiću rekao: Rata neće biti!" [Tus, Stipetić, Špegelj and Agotić: A day ahead of the siege of Vukovar, Tuđman said to Imra Agotić: There will be no war!]. Jutarnji list (në serbo-kroatisht). Arkivuar nga origjinali më 21 prill 2012.