Gjiriti nën Perandorinë Osmane
| Eyālet-i Girīt (1646–1864) Vilayet-i Girit (1864–1898) | |||||
| Ejalet dhe Vilajet e Perandorisë Osmane | |||||
| |||||
.png) | |||||
| Ktyeqyteti | Kandije Hania 35°20′N 25°8′E / 35.333°N 25.133°E / 35.333; 25.133Coordinates: 35°20′N 25°8′E / 35.333°N 25.133°E / 35.333; 25.133 | ||||
| Histori | |||||
| • | Themeluar | 1646 | |||
| • | Traktati i Kostandinopojes | 1898 | |||
| Sipërfaqja | |||||
| • | 1876[1] | 7,800 km2 (3,012 sq mi) | |||
| Popullsi | |||||
| • | 1870[2] | 280,000 | |||
| • | 1876[1] | 220,000 | |||
| Dendësi | 28.2 /km2 (73.1 /sq mi) | ||||
| Sot |  Greqia
| ||||
Ishulli e Kretës (osman. Girīt), shq. Gjiriti,[3] u deklarua një ejalet osman më 1646, pasi osmanët arritën të pushtojnë pjesën perëndimore të ishullit, si pjesë e Luftës së Kretës, por Venedikasit mbajtën zotërimin e tyre në kryeqendrën Kandije deri më 1669, kur Francesco Morosini dorëzoi çelësat e qytetit.[4] Fortesat Souda, Granbousa, dhe Spinalonga do të mbeteshin nën sundimin venedikas deri në 1715, kur ata, gjithashtu, ishin kapur nga Osmanët.
Kreta mori pjesë në Luftën e Pavarësisë greke, por kryengritja vendore u shtyp me ndihmën e Mehmed Aliut të Egjiptit. Ishulli mbeti nën kontrollin egjiptian deri në 1840, kur atij u rivendos autoriteti i plotë osman. Pas Kryengritjes kretase 1866-69 dhe sidomos pas Paktit të Halepas në 1878, ishulli mori autonomi të konsiderueshme, por osmanët shkelën autonominë statutore dhe aspiratat kretase për bashkimin eventual me Mbretërinë e Greqisë çuan në Revoltën kretase 1897-98 dhe Luftën greko-turke të 1897. Pavarësisht fitores osmane, Kreta u bë një shtet autonom në vitin 1898 për shkak të ndërhyrjes, në favor të Greqisë nga fuqitë Evropiane dhe u bashkua me Greqinë pas Luftërave Ballkanike.
Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Pavet de Courteille, Abel (1876). État présent de l'empire ottoman (in French). J. Dumaine. pp. 107–108.
- ^ Reports by Her Majesty's secretaries of embassy and legation on the ... Great Britain. Foreign office. p. 176.
- ^ "Some Provinces of the Ottoman Empire". Geonames.de. Marrë më 25 shkurt 2013.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Encyclopedia of the Ottoman Empire, f. 157, në Google Books By Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters