Grusht shteti

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Grusht shteti ose puçi (gjer. Putsch — puçfra. coup d'état — ku de`ta; ose vetëm fra. coup — ku) është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të autoriteteve qeveritare në një shtet, e që ndryshon nga revolucioni me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht ushtria - dhe jo qytetarët e thjeshtë.[1]

Terminologjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fjala "grusht shteti" vjen nga fraza frënge coup d'état (shqiptohet: ku de`ta) që do të thot goditje në shtet dhe përdorohet si term profesional për grusht shtetin në mbarë botën. Ka lindur nga fjalët frënge:

  • coup, që do të thotë goditje e papritur
  • État, që do të thotë shtet

Përdorohet edhe shkurtesa e parregult coup.

Një pasqyrë e grusht shteteve ushtarake[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Viti Vendi Prijësi Qeveria Suksesi
509 p.e.s. Roma e Vjetër Lucije Juni Brut Lucije Tarkvini jo
1799. Franca Napoleon Bonaparti Direktorat po
1923. Republika e Vajmarit Gjeneral Walther von Lüttwitz Gustav Bauer jo
1923. Spanja Miguel Primo de Rivera Alfons XIII po
1930. Argjentina José F.Uriburu Hipólito Yrigoyen po
1930. Brazil Getúlio Vargas - po
1944. Rajhu i Tretë Claus von Stauffenberg Adolf Hitler jo
1958. Algjeri Gjeneral Jacques Massu - po
1953. Iran Gjeneral Riza Shah Pahlevi Muhamed Mosadek po
1964. Brazil João Goularto Getulio Vargas po
1960. Turqia Gjeneral Cemal Gürsel Adnan Menderes po
1971. Turqia Gjeneral Memduh Tağmaç Cevdet Sunay po
1980. Turqia Gjeneral Kenan Evren - po
1997. Turqia Admiral Salim Dervishoğlu Necmettin Erbakan po

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Hrvoje Harberić,"Vojni udari" Arkivuar 6 prill 2016 tek Wayback Machinespectatormundi.org, pristupljeno:25.10.2014 (bs)