Jump to content

Insektet si ushqim

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Insekte të tëra, të skuqura si ushqim rruge në Gjermani
Petulla të fshira të bëra nga pluhuri i insekteve, të shërbyera me luleshtrydhe dhe skyr

Insektet si ushqim ose insekte të ngrënshme janë specie insektesh që përdoren për konsum njerëzor. Më shumë se 2000 lloje insektesh në mbarë botën konsiderohen të ngrënshëm. [1] Megjithatë, bëhet fjalë për një numër shumë më të vogël [2] në prodhimin masiv të industrializuar [3] dhe pjesërisht i autorizuar për përdorim në ushqim. Format e zakonshme të konsumit janë insektet e plota dhe insektet e pluhurosura që përdoren si përbërës në pjata ose në produkte ushqimore të përpunuara si petët e hamburgerit, makaronat ose ushqimet, nga ana tjetër.

Insektet e ngrënshme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Insekte ushqimore për prodhim masiv të industrializuar

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Për të rritur interesin e konsumatorit në tregjet perëndimore si Evropa dhe Amerika e Veriut, insektet janë përpunuar në një formë që nuk njihet, si pluhuri ose mielli. [4] Politikëbërësit, akademikët, [2] si dhe prodhuesit e ushqimit të insekteve në shkallë të gjerë si Entomofarms në Kanada, Aspire Food Group në Shtetet e Bashkuara, [5] Protifarm dhe Protix në Holandë dhe Bühler Group në Zvicër, fokusohen në shtatë specie insektesh të përshtatshme për konsum njerëzor si dhe prodhim masiv të industrializuar: [3]

  • Krimbat e vaktit ( Tenebrio molitor ) si larva
  • Krimbat më të vegjël të vaktit ( Alphitobius diaperinus ) si larva, më së shumti tregtohen nën termin krimbat e buallit .
  • Kriketi shtëpiak ( Acheta domesticus )
  • Kriketi shtëpiak tropikal ( Gryllodes sigillatus )
  • Karkaleci migratore evropiane ( Locusta migratoria )
  • Miza e zezë ushtarake ( Hermetia ilucens )
  • Miza e shtëpisë ( Musca domestica )
  • Krimbat e vaktit të tharë në ngrirje si ushqim (ose përbërës ushqimor)
    Krimbat e vaktit të tharë në ngrirje si ushqim (ose përbërës ushqimor)
  • Krimbat e buallit si ushqim (ose përbërës)
    Krimbat e buallit si ushqim (ose përbërës)
  • Kriketi i shtëpisë si ushqim (ose përbërës)
    Kriketi i shtëpisë si ushqim (ose përbërës)
  • Karkalecat migratorë si ushqim (ose përbërës)
    Karkalecat migratorë si ushqim (ose përbërës)

Profili ushqyes

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Krimbat e vaktit të tharë me ngrirje dhe krimbat e buallit (krimb më i vogël i miellit )

Insektet janë efikase ndaj lëndëve ushqyese në krahasim me burimet e tjera të mishit. Insektet si kriketi janë proteinë e plotë dhe përmbajnë një sasi të dobishme proteinash, të krahasueshme me atë të sojës, megjithëse më pak se në kazeinë (që gjendet në ushqime të tilla si djathi ). [6] Ato kanë fibra dietike dhe përfshijnë kryesisht yndyrna të pangopura dhe përmbajnë disa vitamina, të tilla si vitamina B12, [7] riboflavinë, vitaminë A, dhe minerale thelbësore. [8] [9]

Karkalecat përmbajnë nga 8 deri në 20 miligramë hekur për çdo 100 gramëkarkalec të papërpunuar, ndërsa mishi i viçit përmban afërsisht 6 miligramë hekur në të njëjtën sasi mishi.  Kriketët janë gjithashtu shumë efikasë për sa i përket lëndëve ushqyese. Për çdo 100 gramësubstancë, kriketi përmban 12,9 gramëproteina, 121 kalori dhe 5,5 gramëyndyrë. Mishi i viçit përmban më shumë proteina që përmban 23.5 gramënë 100 gramësubstancë, por gjithashtu ka afërsisht trefish kalori dhe katër herë më shumë yndyrë se kriketi në 100 gramë. 

Vlera ushqyese
për 100 g 		Krimbat e vaktit( Tenebrio molitor ) Krimbat e buallit ( Alphitobius diaperinus ) Karkalecat migratorë ( Locusta migratoria ) Kriketi i shtëpisë ( Acheta domesticus )
Energji 550 kcal / 2303 KJ 484 kcal/ 2027 KJ 559 kcal/ 2341 KJ 458 kcal/ 1918 KJ
Yndyrë
Nga të cilat acidet yndyrore të ngopura 		37,2 g



9 g 		24,7 g



8 g 		38,1 g



13,1 g 		18,5 g



7 g
Karbohidrate
Nga të cilat sheqerna 		5,4 g



0 g 		6,7 g



0 g 		1,1 g



0 g 		0 g



0 g
Proteina 45,1 g 56,2 g 48,2 g 69,1 g
Kripë 0,37 g 0,38 g 0,43 g 1,03 g

Bujqësia, prodhimi dhe përpunimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ferma modulare e insekteve të ngrënshme e strehës së kriketit, e projektuar nga Terreform ONE

Insektet e ngrënshme rriten si bagëti në ferma të specializuara insektesh. Në Amerikën e Veriut si dhe në vendet evropiane si Holanda apo Belgjika, insektet prodhohen sipas ligjit të rreptë të ushqimit dhe standardeve të higjienës për konsum njerëzor.

Zbatohen disa ndryshore, si temperatura, lagështia, ushqimi, burimet e ujit dhe strehimi, në varësi të species së insektit. Insektet rriten nga vezët në statusin e larvave (krimbat e vaktit, krimbat më të vegjël të vaktit) ose në formën e tyre të pjekur (kriketët, karkalecat) në fermat e insekteve dhe më pas vriten nëpërmjet kontrollit të temperaturës. [10] [11] Pas kësaj, insektet thahen në ngrirje dhe paketohen të tëra, ose pluhurosen në pluhur insektesh (miell insektesh), për t'u përpunuar në produkte të tjera ushqimore, si p.sh. produkte buke ose ushqime.

Përveç përbërjes ushqyese dhe tretshmërisë, insektet zgjidhen gjithashtu për lehtësinë e rritjes nga prodhuesi. Kjo përfshin ndjeshmërinë ndaj sëmundjeve, efikasitetin e kthimit të ushqimit, shkallën e zhvillimit dhe qarkullimin e brezave. [12]

Produktet ushqimore me bazë insektesh

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Produktet e mëposhtme ushqimore të përpunuara prodhohen nga disa sipërmarrje në Amerikën e Veriut, Kanada dhe BE:

  • Mielli i insekteve : Insekte të pluhurosura, të thara në ngrirje (p.sh. mielli i kriketit ).
  • Burger insektesh: Petë hamburgeri të bëra nga pluhuri i insekteve / mielli i insekteve dhe përbërës të tjerë. [13]
  • Shufra fitnesi për insektet: Shufra proteinash që përmbajnë pluhur insektesh.
  • Makarona me insekte : Makarona të bëra me miell gruri, të fortifikuara me miell insektesh .
  • Bukë insektesh (finlandisht Sirkkaleipä ): Bukë e pjekur me miell insektesh. [14]
  • Snacks nga insektet : Patate të skuqura, rrokullisje ose ushqime të vogla ( kafshime ) të bëra me pluhur insektesh dhe përbërës të tjerë. [15]

Kompanitë e ushqimit dhe pijeve si birraria australiane Bentspoke Brewing Co dhe startup-i i Afrikës së Jugut Gourmet Grubb madje prezantuan birrën me bazë insektet, [16] një alternativë qumështi, si dhe akulloren e insekteve . [17]

  • Shufër energjie nga insektet i bërë me kriketë të përpunuar si përbërës
    Shufër energjie nga insektet i bërë me kriketë të përpunuar si përbërës
  • Snacks ( kafshimet ) e insekteve me miell kriketi të kultivuar dhe tërshërë
    Snacks ( kafshimet ) e insekteve me miell kriketi të kultivuar dhe tërshërë

Siguria ushqimore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rregullorja dhe autorizimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

BE

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në Bashkimin Evropian, insektet e ngrënshme – të tëra ose në pjesë, p.sh., këmbët, krahët ose koka – bien në përkufizimin e ushqimit të ri, të dhënë nga Komisioni Evropian . [18] Dosjet për disa lloje insektesh janë aktualisht në shqyrtim nga Autoriteti Evropian i Sigurisë Ushqimore .

Në gusht 2018, EFSA publikoi një profil të parë rreziku për kriketët shtëpiakë si ushqim. [19] Sipas një vlerësimi të rrezikut të publikuar nga EFSA më 13 janar 2021, krimbi i verdhë i vaktit është i sigurt për konsum njerëzor. [20] [21] Më 2 korrik 2021, EFSA publikoi një tjetër opinion shkencor duke deklaruar se karkaleci migrator në gjendje të ngrirë, të tharë ose të tokës është i sigurt për konsum njerëzor. [22] Më 17 gusht 2021, EFSA publikoi një vlerësim sigurie në lidhje me kriketët e shtëpisë ( Acheta domesticus ) duke deklaruar se format e ngrira dhe të thara nga kriketat e shtëpisë janë të sigurta për konsum. [23] Më 4 korrik 2022, EFSA publikoi një opinion që konfirmonte sigurinë e formave të ngrira dhe të thara në ngrirje të krimbit më të vogël të vaktit ( Alphitobius diaperinus në gjendje larve) për konsum njerëzor. [24]

Zvicra

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 1 maj 2017, Zvicra ka miratuar si ushqim speciet e mëposhtme të insekteve: [25]

  • Kriketi shtëpiak ( Acheta domesticus )
  • Karkaleca evropiane ( Locusta migratoria )
  • Krimbat e vaktit ( Tenebrio molitor si larva)

Sfidat dhe shqetësimet e sigurisë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekzistojnë disa sfida të mundshme të shkaktuara nga shqetësimet e prodhimit dhe sigurisë.

Prodhimi masiv në industrinë e insekteve është një shqetësim për shkak të mungesës së teknologjisë dhe fondeve për të korrur dhe prodhuar insektet në mënyrë efikase.

Industria gjithashtu duhet të marrë parasysh jetëgjatësinë e insekteve në krahasim me produktet shtazore, pasi kjo mund të ketë disa shqetësime për sigurinë ushqimore. Insektet kanë aftësinë për të grumbulluar rreziqe të mundshme, të tilla si ndotës, patogjenë, përqendrim i metaleve të rënda, alergeneve, pesticideve etj. [26]

Lidhje te jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
 Commons: Insektet si ushqim – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
  1. ^ Wageningen University/Yde Jongema (1 April 2017): List of edible insects of the world.
  2. ^ a b Christos I Rumbos, Christos G Athanassiou (3 April 2021): ‘Insects as Food and Feed: If You Can’t Beat Them, Eat Them!’—To the Magnificent Seven and Beyond. In: Journal of Insect Science, Volume 21, Issue 2, March 2021, 9, https://doi.org/10.1093/jisesa/ieab019.
  3. ^ a b van Huis, Arnold (2017-09-15). Insects As Food and Feed: From Production to Consumption. ISBN 9789086862962. Arkivuar nga origjinali më 2 mars 2021. Marrë më 14 dhjetor 2022. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Melgar‐Lalanne, Guiomar; Hernández‐Álvarez, Alan-Javier; Salinas‐Castro, Alejandro (2019). "Edible Insects Processing: Traditional and Innovative Technologies". Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety (në anglisht). 18 (4): 1166–1191. doi:10.1111/1541-4337.12463. ISSN 1541-4337. PMID 33336989.
  5. ^ Carson, Erin (12 tetor 2017). "You're going to be eating crickets, so just get over it". Cnet. Arkivuar nga origjinali më 10 tetor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Van Huis, Arnold (2015). "Edible insects contributing to food security?". Agriculture & Food Security. 4 (20). doi:10.1186/s40066-015-0041-5. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Schmidt, Anatol; Call, Lisa; Macheiner, Lukas; Mayer, Helmut K. (2018). "Determination of vitamin B12 in four edible insect species by immunoaffinity and ultra-high performance liquid chromatography". Food Chemistry. 281: 124–129. doi:10.1016/j.foodchem.2018.12.039. PMID 30658738. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ https://www.huffingtonpost.com/2014/02/10/eating-bugs-food_n_4726371.html?slideshow=true Here’s Why You Should Start Eating (More) Bugs
  9. ^ FAO: Edible insects: future prospects for food and feed security. Online: PDF Arkivuar 4 shkurt 2019 tek Wayback Machine.
  10. ^ The Atlantic (2015-09-24): "The companies farming crickets for human consumption".
  11. ^ Forbes (2018-01-39): "Farming The Next Big Food Source: Crickets".
  12. ^ Oonincx, Dennis G. A. B; Van Broekhoven, Sarah; Van Huis, Arnold; Van Loon, Joop J. A (2015). "Feed Conversion, Survival and Development, and Composition of Four Insect Species on Diets Composed of Food By-Products". PLOS ONE. 10 (12): e0144601. Bibcode:2015PLoSO..1044601O. doi:10.1371/journal.pone.0144601. PMC 4689427. PMID 26699129. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Food Navigator (2018-10-12): Article on the insect burger by German start-up Bugfoundation.
  14. ^ Reuters (2017-11-23): Finland baker launches bread made from crushed crickets.
  15. ^ Bug Burger (2019-3-11): Future food now: Finnish Bugbites and Norwegian mealworm bread.
  16. ^ Hardy, Karen (22 nëntor 2019). "Hop into a BentSpoke beer made of crickets and flies". Canberra Times. Marrë më 5 prill 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Bailey, Stephanie (25 korrik 2019). "Could this insect ice cream convince you to eat bugs?". CNN. Marrë më 2020-03-01. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ European Commission (2018-01-03): Questions and Answers: New Novel Food Regulation
  19. ^ European Food Safety Authority (28 August 2018): Novel foods: a risk profile for the house cricket (Acheta domesticus).
  20. ^ European Food Safety Authority (13 January 2021): Safety of dried yellow mealworm (Tenebrio molitor larva) as a novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283. In: EFSA Journal.
  21. ^ Boffey, Daniel (2021-01-13). "Yellow mealworm safe for humans to eat, says EU food safety agency". The Guardian (në anglisht). Marrë më 2021-01-15.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
  22. ^ EFSA (2 July 2021): Safety of frozen and dried formulations from migratory locust (Locusta migratoria) as a Novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283 Arkivuar 6 mars 2022 tek Wayback Machine. In: EFSA Journal. Vol. 19, Issue 7. DOI: https://doi.org/10.2903/j.efsa.2021.6667.
  23. ^ EFSA (17 August 2021): Safety of frozen and dried formulations from whole house crickets (Acheta domesticus) as a Novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283. In: EFSA Journal 2021;19(8):6779.
  24. ^ EFSA (4 July 2022): Safety of frozen and freeze-dried formulations of the lesser mealworm (Alphitobius diaperinus larva) as a Novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283. In: EFSA Journal 2022;20(7):7325. doi: https://doi.org/10.2903/j.efsa.2022.7325
  25. ^ Bundesamt für Lebensmittelsicherheit und Veterinärwesen (2017-04-28): "Insects as food" (German only)
  26. ^ van der Spiegel, M.; Noordam, M.y.; van der Fels-Klerx, H.j. (2013-11-01). "Safety of Novel Protein Sources (Insects, Microalgae, Seaweed, Duckweed, and Rapeseed) and Legislative Aspects for Their Application in Food and Feed Production". Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety (në anglisht). 12 (6): 662–678. doi:10.1111/1541-4337.12032. PMID 33412718.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Insektet_si_ushqim&oldid=2669500"