Jon Zonara

Jon Zonara (greqishtja e lashtë: Ἰωάννης Ζωναρᾶς - Iōánnēs Zōnarâs; fl. c. 1120) ^[1] ishte një historian bizantin grek, ^[1] kronist dhe teolog që jetonte në Kostandinopojë. Në kohën e Perandorit Aleksi I Komneni ai mbajti postet e kreut të drejtësisë dhe sekretarit privat (protasēkrētis) të perandorit, por pas vdekjes së Aleksit, ai u tërhoq në manastirin në ishullin Hagia Glykeria, ^[2] (Incir Ada, në Deti Egje), ku ai kaloi pjesën tjetër të jetës së tij duke shkruar libra. Në veprat e tij gjejmë të dhëna edhe për Ilirët dhe Ilirinë.

Vepra të shkruara[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vepra e tij më e rëndësishme, Ekstrakte të historisë (greqishtja e lashtë: Ἐπιτομὴ Ἱστοριῶν, Latin: Epitome Historiarum ), në 18 libra, shtrihet nga krijimi i botës deri në vdekjen e Aleksit (1118). Pjesa e mëparshme është mbështetur kryesisht në veprat e F. Josefit ; për historinë romake ai u mbështet kryesisht në veprat e Dion Kasit/Cassius Dion deri në fillim të shekullit III. Studiuesit bashkëkohorë janë veçanërisht të interesuar për rrëfimin e tij për shekujt e tretë dhe të katërt, të cilat varen nga burimet, tani të humbura, natyra e të cilave debatohet ashpër. Në qendër të këtij debati është vepra e Bruno Bleckmann, argumentet e të cilit priren të mbështeten nga studiuesit kontinentalë, por të refuzohen pjesërisht nga studiuesit anglishtfolës. ^[3] Një përkthim në anglisht i këtyre pjesëve të rëndësishme është botuar së fundmi. ^[4] Pjesa kryesore origjinale e historisë së Zonaras është seksioni mbi mbretërimin e Aleksit I Komnenit, të cilin ai e kritikon për favorin e treguar ndaj anëtarëve të familjes së tij, të cilëve Aleksi u besoi prona të mëdha dhe funksione të rëndësishme shtetërore. Historia e tij u vazhdua nga Nicetas Acominatus .

Zonaras i janë atribuar vepra të ndryshme kishtare - komente mbi Etërit e Kishës dhe poemat e Gregorit të Nazianzusit ; jetët e shenjtorëve; dhe një traktat mbi Kanunet Apostolike - dhe nuk ka asnjë arsye për të dyshuar vërtetësinë e tyre. Leksiku, megjithatë, i cili është dhënë nën emrin e tij (ed. J.A.H. Tittmann 1808) është ndoshta vepër e njëfarë Antonius Monachus ( Herodotus Steinit, ii.479 f). Denoncimi i parë kishtar i lojës së shahut nga ana e Kishës Ortodokse Lindore u shpreh nga Zonara. Gjatë kohës së pensionimit të tij si murg në manastirin e Malit Athos ai shkroi komentin e tij mbi Kanonet e Kishës Lindore. Këshilli Quinisext kërkoi që si klerikët ashtu edhe laikët të hiqnin dorë nga përdorimi i zareve (Kanoni 50). Zonara donte që të përfshihej edhe shahu që klerikët dhe laikët të hiqnin dorë. Zonara, duke komentuar Kanunin 50, shkroi: "Për shkak se ka disa nga peshkopët dhe klerikët që largohen nga virtyti dhe luajnë shah ( zatikron ) ose zare ose pijnë tepër, Rregulli urdhëron që të tillët të pushojnë së vepruari ose të përjashtohen; dhe nëse një peshkop ose plak ose dhjak ose nëndhjak ose lexues ose këngëtar nuk pushon së vepruari, ai do të dëbohet; dhe nëse laikët u jepen lojërave të shahut dhe dehjes, ata do të përjashtohen".

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kazhdan, Alexander, red. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium (në anglisht). Oxford University Press. fq. 2229. ISBN 978-0-19-504652-6.
Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, William Smith (lexicographer), ed., Little, Brown and Company, Boston (1849), vol. III, p. 1331 ("Joannes Zonaras").
Harper's Dictionary of Classical Literature and Antiquities, Harry Thurston Peck, ed. (Second Edition, 1897), p. 1684 ("Ioannes Zonaras").
Oxford Classical Dictionary, N. G. L. Hammond and H. H. Scullard, eds., Clarendon Press, Oxford (Second Edition, 1970), p. 1147 ("Johannes Zonaras").
Thomas Banchich and Eugene Lane, The History of Zonaras from Alexander Severus to the Death of Theodosius the Great, Routledge, 2009.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ ^a ^b Wilkins, Harold T. (2008-11-01). Secret Cities of Old South America (në anglisht). Cosimo, Inc. fq. 425. ISBN 978-1-60520-321-8.
^ Fresco, Karen L. (2012). Wright, Charles D. (red.). Translating the Middle Ages (në anglisht). Oxford, New York: Routledge. fq. 150. ISBN 9781315549965. Marrë më 3 shtator 2017.
^ Bleckmann, Die Reichskrise des III. Jahrhunderts in der spätantiken und byzantinischen Geschichtsschreibung : Untersuchungen zu den nachdionischen Quellen der Chronik des Johannes Zonaras. Munich, 1992.
^ Banchich and Lane, Zonaras, 2009.

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Editio princeps: Ioannis Zonarae Monachi, qui olim Byzantii Magnus Drungarius excubiaru[m] seu Biglae, & protosecretarius fuit, compendium Historiarum : in tres Tomos distinctum. 3 vols., Greek text with Latin translation. Oporinus, Basel 1557. vol.1 vol. 2 vol.3 (Bavarian State Library)
Raw Greek OCR of Dindorf's Teubner edition of Zonaras' Epitome Historion at the Lace project of Mount Allison University: vol. 1, vol. 2, vol. 3, vol. 4, vol. 5, vol. 6
Opera Omnia by Migne Patrologia Graeca with analytical indexes
Epitome Historion in Greek at the Open Library
2 Zonaras, Lexicon in greek at OPenn

[:0-1] Wilkins, Harold T. (2008-11-01). Secret Cities of Old South America (në anglisht). Cosimo, Inc. fq. 425. ISBN 978-1-60520-321-8.

[2] Fresco, Karen L. (2012). Wright, Charles D. (red.). Translating the Middle Ages (në anglisht). Oxford, New York: Routledge. fq. 150. ISBN 9781315549965. Marrë më 3 shtator 2017.

[3] Bleckmann, Die Reichskrise des III. Jahrhunderts in der spätantiken und byzantinischen Geschichtsschreibung : Untersuchungen zu den nachdionischen Quellen der Chronik des Johannes Zonaras. Munich, 1992.

[4] Banchich and Lane, Zonaras, 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]