Kalaja e Artanës

Kalaja e Artanës
Kalaja e Artanës
	Kalaja e Artanës
Lloji	Fortesë
Vendndodhja	Artanë, Kosovë
Koordinatat	42°36′54″N 21°25′00″E / 42.61500°N 21.41667°E
Ndërtuar	c. 1285
Monument Kulture në Kosovë
	Emri zyrtar: Monument
Lloji	Nën mbrojtje
Përcaktuar	2012
Nr. i referencës	2856

Kalaja e Artanës ose Kalaja e Novo Bërdës ndodhet në një mal të vogël ndërmjet Përlepnicës dhe Krivarekës, është një kala mesjetare dhe monument i kulturës në Artanë, Kosovë.^[1]

Ndërtimi i takon tipit fortifikatë. Kalaja përbëhet nga dy pjesë të ashtuquajtura Kalaja e sipërme dhe Kalaja e poshtme. Kalaja e sipërme ka gjashtë kulla; kulla lindore dhe ajo perëndimore kanë bazë drejtkëndëshe, kurse të tjerat bazë katrore, dhe ka një sipërfaqe rreth 0.05 hektarë. Kalaja e sipërme ka qasje vetëm nga pjesa lindore. Nga pjesët tjera, pjerrtësia e kodrës është shumë e rrëpirët në drejtim të luginës. Në pjesën lindore, terreni ngrihet gradualisht dhe kalon në një kodër tjetër më të vogël, në platenë e epërme, nën të cilën gjenden rrënojat e një kishe të madhe mesjetare të tipit katedrale.^[1]

Historia

Kalaja ndodhet në Komunën e Artanës, rreth 30–35 km në perëndim prej Gjilanit dhe rreth 39 kilometra në jug-lindje të Prishtinës, ku ruhen rrënojat e qytetit dhe fortesës mesjetare të Novobërdës.^[1]

Sipas burimeve të deritanishme, Novobërda për herë të parë me këtë emër përmendet në dekadat e para të shekullit XIV, me emërtimin Nuovo Monte. Kalaja e Artanës (Novobërdës), e emërtuar si “Mbeturinat e Kalasë Mesjetare”, daton nga shek. XIII-XIV.^[1]

Në një mal të vogël ndërmjet Përlepnicës dhe Krivarekës, rreth 30-35 km në perëndim prej Gjilanit dhe rreth 39 kilometra në jug-lindje të Prishtinës, ruhen rrënojat e qytetit dhe fortesës mesjetare të Novobërdës. Sipas dokumenteve të zbuluara deri më sot, Novobërda me këtë emër për herë të parë përmendet në dekadat e para të shekullit XIV, me emërtimin Nuovo Monte. Kalaja e Artanës (Novobërdës), e emërtuar “Mbeturinat e Kalasë Mesjetare”, daton nga shek. XIII-XIV. Kalaja ka pasur funksion të mbrojtjes gjatë periudhave të ndryshme. Mirëpo, shpjegimet dhe supozimet teorike për vjetërsinë e kalasë janë endur midis mesjetës dhe antikitetit.^[2]

Galeria

Shih edhe

Lidhje të jashtme

Commons: Kalaja e Artanës – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

Referime

^ ^a ^b ^c ^d "Databaza e trashëgimisë kulturore - Kalaja e Artanës (Novo Bërdë)". Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit / Departamenti i Trashëgimisë së Kulturës. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 5 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 5 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)

[dtk-1] "Databaza e trashëgimisë kulturore - Kalaja e Artanës (Novo Bërdë)". Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit / Departamenti i Trashëgimisë së Kulturës. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 5 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 5 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)

[1]

[2]