Qystendili
Qystendill
Кюстендил Kjustendill | |
|---|---|
Qytet | |
 Bashkia e qytetit | |
 Stema | |
| Popullsia | |
| • Gjithsej | 44.532 |
| {{{postal_code_type}}} | 2500 |
| Targat | KH |
Qystendil (Bullgarisht: Кюстендил Kjustendill) është një qytet në perëndim të largët të Bullgarisë, kryeqyteti i Provincës Qystendil, një ish-peshkopatë dhe seli e sotme titullore katolike latine.
Qyteti ndodhet në pjesën jugore të Luginës Qystendil, pranë kufijve të Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut; 90 km në jugperëndim të Sofjes, 130 km në verilindje të Shkupit dhe 243 km në veri të Selanikut. Popullsia është 44,532, me një shumicë bullgare dhe një pakicë rome. Gjatë epokës së hekurit, një vendbanim trak u vendos brenda qytetit, i njohur më vonë si romak në shekullin e 1 e.r.. Në Mesjetë, qyteti kaloi duart midis Perandorisë Bizantine, Bullgarisë dhe Serbisë, para aneksimit osman në 1395. Pas shekujve të sundimit osman, qyteti u bë pjesë e një shteti të pavarur bullgar në vitin 1878.
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Popullsia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas të dhënave të fundit të regjistrimit të popullsisë të vitit 2011, njerëzit që zgjodhën të deklarojnë identitetin e tyre etnik u shpërndanë si më poshtë:
Bullgarët: 36,732 (82.5%) Romët: 5,179 (11.6%) Turqit: 2 (0.0%) Të tjerët: 143 (0.3%) E pacaktuar: 296 (0.7%) E padeklaruar: 2.161 (4.9%)
Gjithsej: 44,513
Romët janë të përqendruar kryesisht brenda kufijve të qytetit. Ndërkohë, rreth një e katërta e bullgarëve jetojnë në fshatrat përreth, gjithashtu pjesë e Komunës së Qystendilit.
Feja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Qystendili sot i përket dioqezës së Sofjes për sa i përket strukturës ortodokse kishtare-administrative. Qyteti është qendra e mëkëmbësisë dhe Eparkisë Qystendil; në të kaluarën, Qystendil ishte selia e dioqezës, kjo e fundit u mbyll në vitin 1884. Shumica e popullsisë urbane beson sot besimin ortodoks.
Ka disa emërtime të krishtera të lidhura me protestantizmin dhe një komunitet të vogël hebre. Gjatë sundimit osman, Qystendili kishte kryesisht popullsi turke që shpallte Islamin, por nga shumë xhami të kohës, tani kanë mbetur vetëm dy. Sot në qytet funksionojnë vetëm kishat e krishtera.
Në Antikitet, Pautalia ishte një peshkopatë në provincën romake të Dacia Mediterranea, sufragane në Kryepeshkopatën Metropolitane të Sardikës, në ndikimin e Patrikanës së Kostandinopojës.
Gjatë periudhës së shkurtër të Mesjetës së Vonë, kur kisha bullgare hyri në bashkim të plotë me Romën (në vend të Kostandinopojës Ortodokse), një nga tre vendbanimet e saj "Katolike Uniate" (ekuivalente me Katolikën Lindore moderne) ishte Velebusdus, e cila madje u ngrit në një Mitropolit Kryepeshkopata Latine si Papa Inoçenti III i dërgoi Athanasiusit në detyrë kryepeshkopinë pallium më 25 shkurt 1204.
Ekonomia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Qyteti është qendra e industrisë së lehtë dhe prodhuese: prerjet, këpucët, veshjet e thurura, rrobat e gatshme, lodrat, paketimet, prodhuesit e alkoolit, furrat, shtypjen dhe industrinë e konservimit. Ka kompani për prodhimin e kondensatorëve, transformatorëve të energjisë, mobiljeve shtëpiake dhe kuzhine dhe zdrukthtari. Hotelet dhe turizmi kanë evoluar vitet e fundit. Rajoni ka tradita në kultivimin e frutave dhe tregtinë me fruta të freskëta dhe të thata.
Qystendil është një qendër e një zone bujqësore me tradita shekullore në fushën e frutikulturës, kjo është arsyeja pse qyteti dhe rrethinat e tij njihen si "Kopshti i Pemtarisë i Bullgarisë".