Kopshti botanik
Kopshti botanik [1] është një kopsht i dedikuar për mbledhjen, kultivimin, ruajtjen dhe shfaqjen e një game të gjerë të bimëve të etiketuara me emrat e tyre botanikë. Mund të përmbajë koleksione të specializuara të bimëve, si kaktusë dhe bimë të tjera ndihmëse, kopshte barishtore, bimë nga pjesë të veçanta të botës, etj. mund të ketë edhe sera me koleksione të veçanta të tilla si bimë tropikale, bimë alpine, ose bimë të tjera ekzotike . Shërbimet e vizitorëve në një kopshtin botanik mund të përfshijnë turne, shfaqje edukative dhe arsimore, ekspozita arti, dhoma librash, shfaqje teatrale dhe muzikore në ambiente të hapura dhe argëtime të tjera.
Përmbledhje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kopshtet botanike shpesh drejtohen nga universitete ose organizata apo institucione të tjera kërkimore shkencore apo arsimore, dhe shpesh janë të shoqëruara edhe me herbariume dhe programet kërkimore në taksonominë e bimëve ose ndonjë aspekt tjetër të shkencës botanike. Në parim, roli i tyre është të mirëmbajnë koleksione të dokumentuara të bimëve të gjalla për qëllime të kërkimit shkencor, konservimit, shfaqjes dhe arsimore edukative, megjithëse kjo do të varet nga burimet në dispozicion dhe interesat e ndjekura në secilin kopsht të veçantë.
Origjina e kopshteve moderne botanike zë fill në përgjithësi në emërimin e profesorëve të botanikës në fakultetet mjekësore të universiteteve në Rilindjen e shekullit XVI në Itali, gjë që nënkupton edhe kurimin e një kopshti medicinal. Sidoqoftë, objektivat, përmbajtja dhe audienca e kopshteve të sotme botanike i ngjajnë më shumë atyre të kopshteve madhështore të antikitetit si dhe kopshtit edukativ e arsimor të Teofrastit në Liceun e Athinës antike. [2]
Shqetësimi i hershëm për bimët medicinale ndryshoi në shekullin XVII në një interes për importet e bimëve të reja nga eksplorimet jashtë Evropës pasi botanika arriti gradualisht pavarësinë e saj nga mjekësia. Në shekullin XVIII, sistemet e nomenklaturës dhe klasifikimit u krijuan nga botanistët që punonin në herbariume dhe universitetet e lidhura me kopshtet, këto sisteme shpesh shfaqen në kopshtet arsimore. Me ngritjen e shpejtë të imperializmit evropian në fund të shekullit XVIII, kopshtet botanike u krijuan në zonat tropikale dhe botanika ekonomike u fokusua në Kopshtet Botanike Mbretërore, Kew, afër Londrës.
Me kalimin e viteve, kopshtet botanike, si organizata kulturore dhe shkencore, u janë përgjigjur interesave të botanikës dhe kopshtarisë. Në ditët e sotme, shumica e kopshteve botanikë shfaqin një ndërthurje të temave të përmendura dhe më shumë; duke pasur një lidhje të fortë me publikun e gjerë, ekziston mundësia që vizitorëve t'u sigurojmë informacione në lidhje me çështjet mjedisore me të cilat përballen në fillim të shekullit XXI, veçanërisht ato që lidhen me ruajtjen dhe qëndrueshmërinë e bimëve.[3] [4] [5]
Galeria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]-
-
Kopshti Japonez Seiwa-en, Kopshti Botanik i Misurit, SH.B.A. -
Brenda Kopshtit Botanik të Shteteve të Bashkuara - Washington DC -
Brenda Royal Botanic Gardens, Kew Palm House, Londër, Angli -
-
Kopshti Botanik New Brunswick, Kanada -
Një kopsht botanik në Kitchener's Island, Aswan, Egjipt -
Kopshti Botanik i Universitetit të Kolumbisë Britanike, Kanada -
Kopshtit Botanik të Universitetit Coimbra, Portugali -
Kopshtet Harry P. Leu në Orlando, Florida, SHBA -
Shtëpia Palm, Kopshtet Botanike Mbretërore, Edinburgh, Skoci -
Kirstenbosch - Kopshti Botanik Kombëtar, Afrika e Jugut -
Kopshtet Butchart, Kolumbia Britanike, Kanada -
Një skulpturë në një kopsht botanik. -
Një kopsht botanik i egër dhe ekzotik, Jungle Le Jardin Karlostachys, Francë -
Kopshti Botanik në Buenos Aires, Argjentinë -
_07.jpg)
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ The terms botanic and botanical and garden or gardens are used more-or-less interchangeably, although the word botanic is generally reserved for the earlier, more traditional gardens.
- ^ Spencer & Cross 2017, p. 56
- ^ "东亚植物园" (në anglisht). East Asia Botanic Gardens Network. Arkivuar nga origjinali më 21 mars 2012. Marrë më 8 qershor 2020.
- ^ Williams, Sophie J.; Jones, Julia P. G.; Gibbons, James M.; Clubbe, Colin (20 shkurt 2015). "Botanic gardens can positively influence visitors' environmental attitudes" (PDF). Biodiversity and Conservation (në anglisht). 24.
- ^ "International Association of Botanic Gardens (IABG)". BGCI.org (në anglisht). Botanic Gardens Conservation International. Marrë më 8 nëntor 2011.
Bibliografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Aitken, Richard & Looker, Michael (2002). The Oxford Companion to Australian Gardens. Melbourne: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-553644-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Bailey, Liberty Hyde & Bailey, Ethel Z. (1978). Hortus Third. New York: Macmillan. ISBN 978-0-02-505470-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Conan, Michel, red. (2005). Baroque garden cultures: emulation, sublimation, subversion. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 9780884023043. Marrë më 21 shkurt 2015.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Johnson, Dale E (1985). "Literature on the history of botany and botanic gardens 1730–1840: A bibliography". Huntia. 6 (1): 1–121.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Dalley, Stephanie (1993). "Ancient Mesopotamian Gardens and the Identification of the Hanging Gardens of Babylon Resolved". Garden History. 21 (1): 1–13. doi:10.2307/1587050. JSTOR 1587050.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Day, Jo (2010). "Plants, Prayers, and Power: the story of the first Mediterranean gardens". përmbledhur nga O’Brien, Dan (red.). Gardening Philosophy for Everyone. Chichester: Wiley-Blackwell. fq. 65–78. ISBN 978-1-4443-3021-2.
{{cite conference}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Desmond, Ray (2007). The History of the Royal Botanic Gardens Kew. London: Kew Publishing. ISBN 978-1-84246-168-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Drayton, Richard (2000). Nature's Government: Science, Imperial Britain, and the 'Improvement' of the World. London: Yale University Press. ISBN 978-0-300-05976-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Guerra, Francisco (1966). "Aztec Medicine". Medical History. 10 (4): 315–338. doi:10.1017/s0025727300011455. PMC 1033639. PMID 5331692.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heywood, Vernon H. (1987). "The changing rôle of the botanic gardens". përmbledhur nga Bramwell, David; etj. (red.). Botanic Gardens and the World Conservation Strategy. London: Academic Press. fq. 3–18. ISBN 978-0-12-125462-9.
{{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Heutte, Fred (1872). "A New Concept: the Commercial Botanical Garden". American Horticulturalist. 51 (2): 14–17.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Hill, Arthur W. (1915). "The History and Functions of Botanic Gardens" (PDF). Annals of the Missouri Botanical Garden. 2 (1/2): 185–240. doi:10.2307/2990033. hdl:2027/hvd.32044102800596. JSTOR 2990033.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Holmes, Edward M. (1906). "Horticulture in Relation to Medicine". Journal of the Royal Horticultural Society. 31: 42–61.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Huxley, Anthony (ed. in chief) (1992). The New Royal Horticultural Society Dictionary of Gardening. London: Macmillan. ISBN 978-1-56159-001-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Hyams, Edward & MacQuitty, William (1969). Great Botanical Gardens of the World. London: Bloomsbury Books. ISBN 978-0-906223-73-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Stampa:Cite Americana
- Monem, Nadine K., red. (2007). Botanic Gardens: A Living History. London: Black Dog. ISBN 978-1-904772-72-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Minter, Sue (2000). The Apothecaries' Garden. Stroud, UK: Sutton Publishing. ISBN 978-0-7509-2449-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Mueller, Ferdinand von (1871). The objects of a botanic garden in relation to industries : a lecture delivered at the Industrial and Technological Museum. Melbourne: Mason, Firth & McCutcheon.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Ogilvie, Brian W. (2006). The Science of Describing: Natural History in Renaissance Europe. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-62087-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Rakow, Donald; Lee, Sharon, red. (2013). Public garden management. Hoboken, N.J.: Wiley. ISBN 9780470904596. Marrë më 21 shkurt 2015.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Simmons, J.B.; Beyer, R.I.; Brandham, P.E.; Lucas, G. Ll.; Parry, V.T.H., red. (1976). Conservation of Threatened Plants. London: Plenum Press. ISBN 978-0-306-32801-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Spencer, Roger; Cross, Rob (2017). "The origins of botanic gardens and their relation to plant science with special reference to horticultural botany and cultivated plant taxonomy". Muelleria. 35: 43–93. Arkivuar nga origjinali më 10 qershor 2020. Marrë më 8 qershor 2020.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Taylor, Patrick (2006). The Oxford Companion to the Garden. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-866255-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Thanos, C.A. (2005). "The Geography of Theophrastus' Life and of his Botanical Writings (Περι Φυτων)". përmbledhur nga Karamanos, A.J.; Thanos, C.A. (red.). Biodiversity and Natural Heritage in the Aegean, Proceedings of the Conference 'Theophrastus 2000' (Eressos – Sigri, Lesbos, 6–8 July 2000). Athens: Fragoudis. fq. 23–45. Marrë më 30 nëntor 2011.
{{cite conference}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Toby Evans, Susan (2010). "The Garden of the Aztec Philosopher-King". përmbledhur nga O’Brien, Dan (red.). Gardening Philosophy for Everyone. Chichester: Wiley-Blackwell. fq. 207–219. ISBN 978-1-4443-3021-2.
{{cite conference}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Williams, Roger L. (2011). "On the establishment of the principal gardens of botany: A bibliographical essay by Jean-Phillipe-Francois Deleuze". Huntia. 14 (2): 147–176.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Wyse Jackson, Peter S. & Sutherland, Lucy A. (2000). International Agenda for Botanic Gardens in Conservation (PDF). Richmond, UK: Botanic Gardens Conservation International. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 mars 2009. Marrë më 30 nëntor 2009.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Wyse Jackson, Peter S. (1999). "Experimentation on a Large Scale – An Analysis of the Holdings and Resources of Botanic Gardens". BGCNews. 3 (3): 53–72. Arkivuar nga origjinali më 17 prill 2009. Marrë më 8 qershor 2020.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Young, Michael (1987). Collins Guide to the Botanical Gardens of Britain. London: Collins. ISBN 978-0-00-218213-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)