Kozmologjia fizike

Kozmologjia fizike, si degë e astronomisë, është studimi i strukturave në shkallë më të madhe dhe dinamikave të universit tonë dhe ka të bëjë me pyetjet themelore për formimin dhe evolucionin e tij. Kozmologjia merret me studimin e levizjes se trupave qiellorë dhe shkaku i parë. Për shumicën e historisë njerëzore, ajo ka qenë një degë e metafizikės. Kozmologjia si një shkencë filloi me parimi Kopernikan, i cili nënkupton se trupat qiellorë i binden ligjeve fizike identike me ato të tokës, dhe mekanikën e Njutonit, e cila qe parë qe na lejoi të kuptojme ato levizje. Kjo tani quhet mekanikë qiellore. Kozmologji fizike, sic kuptohet tani, ka filluar me zhvillimin e shekullit të njëzetë te relativitetit te përgjithshme te Albert Ajnshtajnit dhe vrojtimet më të mira të objekteve astronomik tepër të largët.

Përparime të shekullit te njëzet bënë të mundur spekulimin në lidhje me origjinën e universit dhe lejuan shkencëtarët të krijojnë Big Bang si modelin kryesor kozmologjik, te cilin Kozmologët tani pranojnë si bazë për teoritë e tyre dhe vërejtje. Deri diku ka disa studiues te cilet jane ende avokat te një pjesë të vogël të kozmologjive alternative, por Kozmologët profesionale në përgjithësi pajtohen me faktin se shpërthimi i madh shpjegon shumicen e vëzhgimeve. Kozmologji fizike, merret me shumë me objektet më të mëdha në univers ( galaktikat, grupime galaktiksh dhe superklustera), objekte shumë më të hershme të dallueshme për të formuar ( kuazaret) te universit shumë herët, kur ai ishte gati homogjen ( shume i nxehtë , tema te tjera jane ato te inflacionin kozmik, sfondit kozmik mikrovalë rrezatimi dhe hipoteza e kurbatures se Weyl).

Shikoni gjithashtu

• Kozmologjia e kordave

Further reading

Libra Popullore

Keta autore kane kredenciale akademike.

• Brian Greene. The Fabric of the Cosmos. Penguin Books Ltd.  0-14-101111-4. 
• Alan Guth. The Inflationary Universe: The Quest for a New Theory of Cosmic Origins. Random House.  0-224-04448-6. 
• Hawking, Stephen W. A Brief History of Time: From the Big Bang to Black Holes. Bantam Books, Inc.  0-553-38016-8. 
• Hawking, Stephen W. The Universe in a Nutshell. Bantam Books, Inc.  0-553-80202-X. 
• Simon Singh. Big bang: the origins of the universe. Fourth Estate.  0-00-716221-9. 
• Steven Weinberg. The First Three Minutes. Basic Books.  0-465-02437-8. 

Libra Universitare

• Cheng, Ta-Pei. Relativity, Gravitation and Cosmology: a Basic Introduction. Oxford and New York: Oxford University Press.  0-19-852957-0.  Liber kozmologjie pa aparatin tensorial.

• Dodelson, Scott. Modern Cosmology. Academic Press.  0-12-219141-2.  Text elemetar qe shqyrton rezultatet e WMAP .
• Grøn, Øyvind. Einstein's General Theory of Relativity with Modern Applications in Cosmology. New York: Springer.  978-0-387-69199-2. 
• Harrison, Edward. Cosmology: the science of the universe. Cambridge University Press.  0-521-66148-X.  For undergraduates; mathematically gentle with a strong historical focus.
• Kutner, Marc. Cambridge University Press.  0-521-52927-1.  An introductory astronomy text.
• Kolb, Edward. The Early Universe. Addison-Wesley.  0-201-11604-9.  The classic reference for researchers.
• Liddle, Andrew. An Introduction to Modern Cosmology. John Wiley.  0-470-84835-9.  Cosmology without general relativity.
• Liddle, Andrew. Cosmological Inflation and Large-Scale Structure. Cambridge.  0-521-57598-2.  An introduction to cosmology with a thorough discussion of inflation.
• Mukhanov, Viatcheslav. Physical Foundations of Cosmology. Cambridge University Press.  0-521-56398-4. 
• Padmanabhan, T. Structure formation in the universe. Cambridge University Press.  0-521-42486-0.  Discusses the formation of large-scale structures in detail.
• Peacock, John. Cosmological Physics. Cambridge University Press.  0-521-42270-1.  An introduction including more on general relativity and quantum field theory than most.
• Peebles, P. J. E. Principles of Physical Cosmology. Princeton University Press.  0-691-01933-9.  Strong historical focus.
• Peebles, P. J. E. The Large-Scale Structure of the Universe. Princeton University Press.  0-691-08240-5.  The classic work on large scale structure and correlation functions.
• Rees, Martin. New Perspectives in Astrophysical Cosmology. Cambridge University Press.  0-521-64544-1. 
• Weinberg, Steven. Gravitation and Cosmology. John Wiley.  0-471-92567-5.  Reference standarte per formulimin matematik.
• Weinberg, Steven. Cosmology. Oxford University Press.  0198526822. 

Lidhje të jashtme

• Stampa:Portal Fizika

Nga grupe

• AstroFind Search
• Cambridge Cosmology
• Cosmology 101
• Center for Cosmological Physics. University of Chicago, Chicago, Illinois.
• Origins, Nova Online - E dhene nga PBS.

Nga individualë

• Carroll, Sean. "Cosmology Primer". California Institute of Technology.
• Gale, George, "Cosmology: Methodological Debates in the 1930s and 1940s", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.)
• Madore, Barry F., "Level 5 : A Knowledgebase for Extragalactic Astronomy and Cosmology". Caltech and Carnegie. Pasadena, California, USA.
• Tyler, Pat, and Phil Newman "Beyond Einstein". Laboratory for High Energy Astrophysics (LHEA) NASA Goddard Space Flight Center.
• Wright, Ned. "Cosmology tutorial and FAQ". Division of Astronomy & Astrophysics, UCLA.
• George Musser. "Four Keys to Cosmology". Scientific American. Scientific American. Marrë më 2008-06-27. 
• Cliff Burgess. "The Great Cosmic Roller-Coaster Ride". Scientific American (print). Scientific American. f. 52–59. (subtitle) Could cosmic inflation be a sign that our universe is embedded in a far vaster realm ?