Maria Margaretha Kirch
Maria Margaretha Kirch | |
|---|---|
| Lindi | Maria Margaretha Winkelmann 25 shkurt 1670 Panitzch afër Leipzig |
| Vdiq | 29 dhjetor 1720 (50 vjeçe) |
| Kombësia | Gjermane |
| Çmimet | Medalje e Artë e Akademisë Mbretërore Prusiane e Shkencave, Berlin (1709) |
| Karriera shkencore | |
| Fushat | Matematikë dhe Astronomi |
Maria Margaretha Kirch (e njohur si Winckelmann, në burimet historike me emrin Maria Margaretha Kirchin ; 25 shkurt 1670 – 29 dhjetor 1720) ishte një astronome gjermane . Ajo ishte një nga astronomët e parë të famshëm të periudhës së saj për shkak të shkrimeve të saj në lidhje me Diellin me Saturnin, Venusin dhe Jupiterin përkatësisht në 1709-n dhe 1712-n.
Jeta e hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Maria u edukua që në moshë të vogël nga babai i saj, një ministër Lutheran, i cili besonte se ajo meritonte një arsimim te njejte me atë që i mundësohej djemve të rinj. Në moshën 13 vjeçare ajo kishte humbur babanë dhe nënën e saj. Në atë kohë, ajo gjithashtu kishte marrë një arsim të përgjithshëm nga kunati i saj Justinus Toellner dhe astronomi i mirënjohur Christoph Arnold, i cili jetontepranë tyre. [1] Për shkollimin e saj u kujdes xhaxhai. Duke qenë se Maria shfaqi interes në astronomi që në moshë të vogël, ajo e shfrytëzoi rastin për të studiuar me Arnold, një astronom autodidakt i cili punoi si fermer në Sommerfeld, afër Leipzig. Ajo u bë nxënëse jozyrtare e Arnold dhe më vonë asistente e tij, duke jetuar me të dhe familjen e tij. [2] Sidoqoftë, astronomia nuk ishte e organizuar plotësisht sipas nje udhezuesi. [3]
Përmes Arnold, Maria u takua me astronomin dhe matematikanin e famshëm gjerman Gottfried Kirch, i cili ishte 30 vjet më i madh se ajo. Ata u martuan në 1692, më vonë ata patën katër fëmijë, të cilët ndoqën hapat e prindërve të tyre, duke studiuar astronomi. Në vitin 1700 çifti u transferua në Berlin, pasi udheheqësi i zgjedhur i Brandenburgut Frederick III, më vonë Frederiku I Prusisë, kishte caktuar Gottfried Kirch si astronomin e tij.
Karriera, vëzhgimet dhe botimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gottfried Kirch i dha gruas së tij udhëzime të mëtejshme në astronomi, siç bëri për motrën e tij dhe shumë studentë të tjerë. Gratë nuk lejoheshin të ndiqnin studimet universitare në Gjermani, por puna e astronomisë dhe vëzhgimi i qiejve, u zhvillua kryesisht jashtë universiteteve. [3] Kështu, Kirch u bë një nga të paktat gra aktive në astronomi në vitet 1700. [4] Ajo u bë e njohur gjerësisht si Kirchin, mbiemri i saj i vajzërisë. [5] Nuk ishte e padëgjuar në Perandorinë e Shenjtë Romake që një grua të ishte aktive në astronomi. Maria Cunitz, Elisabeth Hevelius dhe Maria Clara Eimmart kanë qenë astronomë aktivë në shekullin XVII. [6]
Përmes një dekreti, Friedrich III krijoi nje lloj monopoli për kalendarët në Brandenburg, dhe më vonë Prusinë, duke vendosur një taksë kalendarike. Të ardhurat nga ky monopol ishin për të paguar astronomët dhe anëtarët e Akademisë së Shkencave të Berlinit që Friedrich III themeloi në korrik të vitit 1700. Friedrich III vazhdoi gjithashtu ndërtimin e një observatori që u përurua në janar 1711. Me ndihmën e gruas së tij Gottfried Kirch përgatiti kalendarin e parë të një serie, të titulluar Chur-Brandenburgischer Verbesserter Calender Auff das Jahr Christi 1701, i cili u bë mjaft popullor. [1]
Maria dhe Gotfried punuan së bashku si nje skuader. Ashtu sic ndodh me cdo praktikant, ajo do te avanconte nga pozicioni i saj si studente e Arnoldit ne ate te ndihmëses së tij. Bashkëshorti i saj kishte studiuar astronomi ne Universitetin e Jenë-s dhe kishte qenë praktikant i Johannes Hevelius. Ajo punonte ne akademi si ndihmësja e cmuar po ende e panjohur e bashkëshortit të saj. Grate ne shkencë ende kosnideroheshin si praktikante, ende te pavlerësuara e të papranuara. Së bashku ata kryennin observime dhe merreshin me llogaritje per te krijuar kalendarë dhe trajektore te yjeve ose yjësive.
Nga 1697, familja Kirchs gjithashtu filloi regjistrimin e informacionit për motin. Të dhënat e tyre u përdorën për të ndërtuar kalendarë dhe almanakë, të cilat ishin gjithashtu shumë të dobishme në navigim. Akademia e Shkencave në Berlin merrej me shitjet e kalendarëve të tyre. [2]
Gjatë dekadës së parë të punës së saj në akademi si ndihmësi i burrit të saj Kirch do të vëzhgonte qiejt, çdo mbrëmje duke filluar nga ora 9 e pasdites. Gjatë një vëzhgimi të tillë rutinë ajo zbuloi një kometë . [7] Më 21 Prill 1702 Kirch zbuloi të ashtuquajturën " Kometa e 1702 " (C / 1702 H1). Sot nuk ka dyshim në lidhje me përparësinë e Kirch në zbulimin e C / 1702 H1. Në shënimet e tij nga ajo natë burri i saj shkruan si me poshtë:
"Herët në mëngjes (rreth orës 2:00 të mëngjesit) qielli ishte i pastër dhe me yje. Disa netë më parë, kisha parë një yll me nje trajektore te ndryshueshme dhe gruaja ime (ndërsa flija) donte ta gjente dhe ta shihte vetë. Duke vepruar kështu, ajo gjeti një kometë në qiell. Në atë kohë ajo më zgjoi dhe kuptova se ishte vërtet një kometë. . . Unë u habita që nuk e kisha parë një natë më parë ". [8]
Revista e vetme shkencore e Gjermanisë në atë kohë, Acta Eruditorum, ishte në latinisht. Botimet e mëvonshme të Kirch në emrin e saj ishin të gjitha në gjermanisht. Në atë kohë, bashkëshorti i saj ende nuk punonte si i pavarur në akademi dhe familja Kirchs punuan si një ekip për problemet e zakonshme. Çifti vëzhgonin qiejt së bashku: ai vëzhgonte veriun dhe ajo jugun, duke bërë vëzhgime që një person i vetëm nuk mund t'i kishte kryer me saktësi. [8]
Kirsch vazhdoi të ndiqte punën e saj në astronomi, duke publikuar ne Gjermanisht nën emrin e saj, duke u pranuar publikisht. Publikimet e saj, të cilat përfshinin observimet e Aurora Borelais(1707), pamfletin Von der Conjuction der Sonne des Saturni und der Venus, mbi lidhjen e diellit me Saturnin dhe Jupiterin (1709) si dhe lidhja midis Jupiterit dhe Saturnit ne 1712 do të ishin dhe kontributi i saj i fundit ne astronomi. Përpara Kirch e vetmja grua astronome ne perandorinë romake, e cila kishte publikuar vepra nën emrin e saj ishte Maria Cunitz. Miku i familjes dhe njëkohësisht zv. presidenti i Akademisë së Shkencave të Berlinit, Alphonse des Vignoles shprehet kështu në elogjinë kushtuar Kirsch: " Nëse dikush e merr seriozisht punën e znj. Krirsch dhe znj. Cunitz, ai duhet gjithashtu të pranojë se nuk ekziston ende asnjë degë e shkencës... ku femrat nuk janë të afta për tja dalë mbanë, vecanërisht, Gjermania është ajo qe triumfon mbi të gjitha shtetet e tjera.
Në 1709 presidenti i Akademisë së Shkencave të Berlinit Gottfried von Leibniz e bëri te njohur atë në gjykatën Prusiane, ku Kirch shpjegoi pamjet e saj të njollave të diellore.Gabim referencash: Duke mbyllur </ref> mungon për etiketën <ref>Pasi bashkëshorti i saj vdiq në 1710, Kirch u përpoq të merrte vendin e tij si astronome dhe krijuese e kalendarit në Akademinë Mbretërore të Shkencave. Pavarësisht peticionit të saj që do të mbështetej nga Leibniz, presidenti i akademisë, këshilli ekzekutiv i akademisë hodhi poshtë kërkesën e saj për një pozicion zyrtar duke thënë se "fakti që ne mund te pranojmë propozimin e saj mund të shërbejë si një shembull në të ardhmen". Me pak fjalë, ata nuk dëshironin të krijonin një precedent duke caktuar një grua ne një pozicion te tillë. Në peticionin e saj Kirch përcaktoi kualifikimet e saj për këtë pozitë. Ajo e vendosi aplikimin e saj në terma të pranueshëm për kohën, duke argumentuar se ishte e mëse e kualifikuar duke qenë se ishte udhëzuar nga bashkëshorti i saj në llogaritjet dhe vëzhgimet astronomike. Ajo theksoi se ishte angazhuar në veprimtari astronomike që nga martesa e saj dhe kishte punuar në akademi që nga emërimi i burrit të saj dhjetë vjet më parë. Në peticionin e saj Kirch tha se "për disa kohë, ndërsa burri im i dashur i ndjerë ishte i dobët dhe i sëmurë, unë përgatita kalendarin nga llogaritjet e tij dhe e botova me emrin e tij". Për Kirch, një emërim në akademi nuk do të kishte qenë vetëm një shenjë nderi, por ishte jetik në sigurimin e të ardhurave për të dhe fëmijët e saj. Në peticionin e saj ajo shkruan se bashkëshorti i saj nuk kishte lënë asnjë formë mbështetjeje. Sipas traditës se vjetër te profesioneve Kirsch do te mund te kishte trashëguar pozicionin e bashkëshortit, por insititucionet e reja te shkencës zakonisht nuk e ndiqnin këtë lloj praktike[9]
Ndërsa Kirch kishte kryer një punë të rëndësishme në akademi, ajo nuk kishte një diplomë universitare, të cilën në atë kohë gati çdo anëtar i akademisë e kishte. Për më tepër, individë të së njëjtës gjini kanë punuar kundër emërimit të saj. Sekretari i Akademisë së Shkencave të Berlinit Johann Theodor Jablonski paralajmëroi Leibniz "që ajo të shpallet legjitimisht e aftë për të punuar për kalendarin pasi vetëm të vëzhguarit e yjeve nuk ishte më mjaftueshëem. Tashmë gjatë jetës së bashkëshortit të saj akademia ishte e ngarkuar me tallje sepse kalendari i saj ishte përgatitur nga një grua. Nëse Kirch do të pranohej publikisht si e aftë për të punuar me kalendarin, kjo do te linte vend për diskutime. ". Leibniz ishte i vetmi anëtar i këshillit të akademisë që mbështeti emërimin e saj dhe u përpoq të siguronte ndihmë financiare për të. [10]
Kirch mendoi se kërkesat e saj ishin refuzuar për shkak të gjinisë së saj. Kjo mbështetet disi nga fakti që Johann Heinrich Hoffmann, i cili kishte pak përvojë, u emërua në vendin e burrit të saj në vend të saj. Hoffmann shpejt mbeti pas me punën e tij dhe nuk arriti të kryente vëzhgimet e kërkuara. Madje u sugjerua që Kirch të bëhej ndihmësi i tij. [2] Kirch shkroi "Tani unë kaloj nëpër një shkretëtirë të rëndë, dhe sepse ... uji është i pakët ... shija është e hidhur". Sidoqoftë, një arritje e jashtëzakonshme ishte ajo e pranimit të saj në Akademinë e Shkencave të Berlinit .
Në 1711, ajo botoi Die Vorbereitung zug grossen Opozicionin, një pamflet të mirëpritur në të cilin ajo parashikoi lëvizjen e një kometeje të re, pasuar nga një pamflet në lidhje me Jupiterin dhe Saturnin . Në 1712, Kirch pranoi të ishte nën patronazhin e Bernhard Friedrich von Krosigk, një astronom amator entuziast dhe kështu filloi punën në observatorin e tij. Ajo dhe burri i saj kishin punuar në observatorin e Krosigk ndërsa observatori i akademisë ende po ndërtohej. Në observatorin e Krosigk ajo arriti gradën master astronom. [11]
Pasi baroni von Krosigk vdiq në 1714 Kirch u transferua në Danzig për të ndihmuar një profesor të matematikës për një kohë të shkurtër para se të rikthehej. Në 1716, Kirch dhe djali i saj, i cili sapo kishte mbaruar universitetin, morën një ofertë për të punuar si astronomë për carin rus Pjetrin e Madh, Gabim referencash: Duke mbyllur </ref> mungon për etiketën <ref> Ajo po punonte edhe në ndërtimin e kalendarëve ne observatorin e akademisë. Anëtarët meshkuj të akademisë do të ankoheshin për rolin e saj të spikatur në observator duke u shprehur se "prezenca e saj ishte shumë e dukshme gjatë vizitave". Kirch u urdhërua të "tërhiqej në plan të dytë dhe të linte bisedat me ... djalin e saj". Kirch nuk pranoi të pajtohej dhe do të detyrohej nga akademia të hiqte dorë nga shtëpia e saj që gjendej ne katin përdhes të observatorit. [12]
Kirch vazhdoi punën privatisht. [13] Kirch vdiq nga ethet në Berlin më 29 dhjetor 1720. [12]
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Lista e astronomëve
- Afati kohor i grave në shkencë
- Gratë në shkencë
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Virginia Trimble; Thomas R. Williams; Katherine Bracher; Richard Jarrell; Jordan D. Marché; F. Jamil Ragep (2007). Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer Science & Business Media. fq. 639. ISBN 9780387304007.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c Schiebinger, Londa (1989). The Mind Has No Sex?: Women in the Origins of Modern Science. Harvard University Press. fq. 21–38. ISBN 067457625X.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "Schiebinger" defined multiple times with different content - ^ a b Arina Angerman; Geerte Binnema; Annemieke Keunen; Vefie Poels; Jacqueline Zirkzee (2012). Current Issues in Women's History: International Conference on Women's History. Routledge. fq. 24. ISBN 9781136248801.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Virginia Trimble; Thomas R. Williams; Katherine Bracher; Richard Jarrell; Jordan D. Marché; F. Jamil Ragep (2007). Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer Science & Business Media. fq. 639. ISBN 9780387304007.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Virginia Trimble; Thomas R. Williams; Katherine Bracher; Richard Jarrell; Jordan D. Marché; F. Jamil Ragep (2007). Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer Science & Business Media. fq. 638. ISBN 9780387304007.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Arina Angerman, Geerte Binnema, Annemieke Keunen, Vefie Poels & Jacqueline Zirkzee (2012). Current Issues in Women's History: International Conference on Women's History. Routledge. fq. 34. ISBN 9781136248801.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja) - ^ Dorothy O. Helly; Susan Reverby (1992). Gendered Domains: Rethinking Public and Private in Women's History : Essays from the Seventh Berkshire Conference on the History of Women. Cornell University Press. fq. 60. ISBN 9780801497025.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Dorothy O. Helly; Susan Reverby (1992). Gendered Domains: Rethinking Public and Private in Women's History : Essays from the Seventh Berkshire Conference on the History of Women. Cornell University Press. fq. 61. ISBN 9780801497025.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dorothy O. Helly; Susan Reverby (1992). Gendered Domains: Rethinking Public and Private in Women's History : Essays from the Seventh Berkshire Conference on the History of Women. Cornell University Press. fq. 66. ISBN 9780801497025.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dorothy O. Helly; Susan Reverby (1992). Gendered Domains: Rethinking Public and Private in Women's History : Essays from the Seventh Berkshire Conference on the History of Women. Cornell University Press. fq. 65. ISBN 9780801497025.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dorothy O. Helly; Susan Reverby (1992). Gendered Domains: Rethinking Public and Private in Women's History : Essays from the Seventh Berkshire Conference on the History of Women. Cornell University Press. fq. 67. ISBN 9780801497025.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Lisa Yount (2007). A to Z of Women in Science and Math. Infobase Publishing. fq. 158. ISBN 9781438107950.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "auto7" defined multiple times with different content - ^ Dorothy O. Helly; Susan Reverby (1992). Gendered Domains: Rethinking Public and Private in Women's History : Essays from the Seventh Berkshire Conference on the History of Women. Cornell University Press. fq. 68. ISBN 9780801497025.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)