Nacionalizmi serb

Grafiti për Betejen e Kosovës

Nacionalizmi serb pohon se serbët janë një komb dhe promovon unitetin kulturor dhe politik të serbëve.

Është një nacionalizëm etnik, i lindur fillimisht në kontekstin e ngritjes së përgjithshme të nacionalizmit në Ballkan nën sundimin osman, nën ndikimin e gjuhëtarit serb Vuk Stefanoviq Karadzhiq dhe burrështetasit serb Ilija Garashanin. Nacionalizmi serb ishte një faktor i rëndësishëm gjatë luftërave ballkanike, i cili kontribuoi në rënien e Perandorisë Osmane, gjatë dhe pas Luftës së Parë Botërore kur kontribuoi në shpërbërjen e Perandorisë Austro-Hungareze, dhe përsëri gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë dhe luftërave jugosllave të viteve 1990.

Historia

Pas vitit 1878, nacionalistët serbë shkrinë qëllimet e tyre me ato të jugosllavëve dhe imituan rolin udhëheqës të Piemonteve në Risorgimento të Italisë, duke pretenduar se Serbia kërkon jo vetëm të bashkojë të gjithë serbët në një shtet, por se Serbia synonte të ishte një Piemonte i sllavëve të jugut, që do të bashkonte të gjithë sllavët e jugut në një shtet të njohur si Jugosllavi. Nacionalistët serbë mbështetën një shtet të centralizuar jugosllav që garantonte unitetin e serbëve duke u rezistuar përpjekjeve për decentralizimin e shtetit.

Revolucioni Serb

• Serbia e Madhe dhe Serbia e Vjetër

Lufta e Parë Botërore

Kushtetuta e Vidovdanit e miratuar nga Jugosllavia në vitin 1921 e konsolidoi vendin si një shtet të centralizuar nën monarkinë serbe Karagjorgjeviç.

Jugosllavia

Nacionalistët kroatë kundërshtuan shtetin e centralizuar dhe kërkuan decentralizim dhe një Kroaci autonome brenda Jugosllavisë, e cila u pranua nga qeveria jugosllave në Marrëveshjen Cvetkoviq–Maçek të vitit 1939. Nacionalistët serbë e kundërshtuan marrëveshjen me arsyetimin se ajo dobësonte unitetin e Serbisë, duke pohuar rëndësi për Jugosllavinë me sloganin “Serbi e fortë, Jugosllavi e fortë”. Pushtimi dhe ndarja e Jugosllavisë në Luftën e Dytë Botërore rezultoi në konflikt të dhunshëm etnik midis serbëve nacionalistë, kroatëve, boshnjakëve dhe të tjerëve, duke rezultuar në një variant shumë të dhunshëm sektar të nacionalizmit serb që u ngrit në lëvizjen çetnike. Decentralizimi i Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë në vitet 1960 dhe shtypja e të gjitha ndjenjave nacionaliste etnike çoi në një reagim dhe rigjallërim nacionalist serb në vitet 1980, që dënoi jugosllavizmin e pas Luftës së Dytë Botërore dhe decentralizimin e Jugosllavisë.

Shpërbërja e Jugosllavisë dhe Luftërat Jugosllave

Pas rënies së Jugosllavisë në vitet 1990 me republika të shumta që kërkonin shkëputje, nacionalistët serbë kërkuan që të gjithë serbët në të gjitha republikat jugosllave të kishin të drejtën të bashkoheshin në një shtet të përbashkët, konflikti etnik ndodhi midis serbëve që kërkonin unitet me Serbinë dhe etnive të tjera jugosllave që kërkonin pavarësinë.

Lista e Partive Nacionaliste Serbe

Serbi

• Partia Radikale Serbe (1991-)
• Dveri (1999-) (parlamentare)
• Partia Popullore Serbe (2014-) (parlamentare)
• Partia e Re Demokratike e Serbisë (1992-) (parlamentare)
• Lëvizja për Rivendosjen e Mbretërisë së Serbisë (2017-) (parlamentare)
• Nuk ka kthim prapa – Serbia është prapa (2022-tani) (parlamentare)
• Serbia e Bashkuar (2004-) (parlamentare)
• Serbia më e mirë (2017-) (parlamentare)
• Obraz (1993-)
• Veprimi Serb (2010-)
• Betimtarët e Partisë Serbe (2012–tani)
• Lëvizja Leviathan (2020-)
• E djathta serbe (2018-)
• Partia e Bashkimit Serb (1993–2007) (e zhdukur)
• Aleanca Patriotike Serbe (2018–2021) (e zhdukur)
• 1389 Movement (e zhdukur)
• Nacionalni stroj (e zhdukur)
• Garda e Car Lazarit (e zhdukur)

Republika Srpska

• Partia Demokratike Serbe (1990-) (parlamentare)
• Aleanca e Social Demokratëve të Pavarur (1996-) (parlamentare)

Shiko edhe

• Nacionalizmi grek